TBE, Tick Borne Encephalitis, een virusziekte door teken

TBE, Tick Borne Encephalitis, staat ook bekent onder de namen FSME (Frühsommer-Meningoenzephalitis), RSSE (Russian spring-summer encephalitis) en CEE (Central European encephalitis). De ziekte komt voor in verschillende van Europa tot Azië. TBE wordt overgebracht door teken en door het consumeren van besmette rauwe zuivel. Er is een vaccin beschikbaar tegen TBE, maar er zijn geen medicijnen. Symptomen komen overeen met griep, maar in ernstige gevallen kan er hersenvliesontsteking optreden. TBE kent een aantal varianten en namen. De ziektes TBE (Tick Borne Encaphalitis), FSME (Frühsommer-Meningoenzephalitis), RSSE (Russian spring-summer encephalitis) en CEE (Central European encephalitis) zijn verschillende variaties op dezelfde ziekte. Deze ziekte wordt veroorzaakt door een virus. Meestal wordt TBE overgebracht door teken, maar het kan ook met besmette zuivelproducten mee komen.

Symptomen

In de symptomen zijn twee duidelijke stadia te onderscheiden. In het eerste stadium is er sprake van griepachtige verschijnselen, zoals koorts, misselijkheid en hoofdpijn. Meestal houden de symptomen vanzelf op, zonder dat het tweede stadium wordt bereikt. Treedt het tweede stadium wel op, zoals in een derde van de gevallen gebeurt, dan zijn de symptomen veel erger. Encefalitis (hersenontsteking) en meningitis (hersenvliesontsteking) kunnen ontstaan. In ongeveer de helft van de gevallen waarin het tweede stadium wordt bereikt, blijven er verschijnselen van de ziekte. In 1-2 procent van de gevallen is de ziekte dodelijk.

Waar komt het voor?

TBE komt voor van Europa tot Azië. In Nederland en België komt de ziekte niet voor, besmetting treedt uitsluitend op in het buitenland. In Europa zijn landen waar extra opgelet moet worden:

• Albanië
• Bosnië
• China
• Denenmarken
• Duitsland
• Estland
• Finland
• Griekenland
• Hongarije
• Japan
• Kazachstan
• Kroatië
• Letland
• Litouwen
• Moldavië
• Noorwegen
• Oostenrijk
• Polen
• Roemenie
• Rusland
• Servië
• Slovenie
• Slowakije
• Tsjechië
• Turkije
• Wit-Rusland
• Zuid-Korea
• Zweden
• Zwitserland

Hoe krijg je het?

Ixodes teken kunnen TBE overbrengen. Er zijn twee subsoorten die verantwoordelijk zijn voor het grootste deel van de ziektes, Ixodes ricinus, de Europese ondersoort en Ixodes persulcatus, de ondersoort uit Siberië en het verre oosten. TBE komt voornamelijk voor in muizen en andere kleine zoogdieren, maar wordt door teken makkelijk overgebracht op mensen.
In ongeveer 30% van de gevallen weet het slachtoffer niet dat hij door een teek gebeten is. Dit kan komen doordat een tekenbeet niet altijd herkent wordt, maar ook doordat de ziekte andere bronnen kent. Landbouwdieren kunnen geïnfecteerd raken op dezelfde manier als mensen. Wanneer producten van deze dieren rauw worden gegeten, kan dit een bron van infectie zijn. Vooral rauwe zuivelproducten zijn hierin een risico.
Een laatste infectiemogelijkheid is direct van mens op mens. Dit komt zelden voor, en kan eigenlijk alleen door direct bloedcontact komen.

Voorkomen

TBE is te voorkomen door tekenbeten te voorkomen. Dit kan door insectenwerend middel (met DEET) te gebruiken, deze beschermen vaan ook tegen teken. Controleer wel op de verpakking of ze ook tegen teken zijn! Verder kun je door gedrag voorkomen dat teken bijten. Mijd bijvoorbeeld dichte bosjes en ga niet direct in het gras zitten maar gebruik een kleed.
Tegen TBE is een vaccin beschikbaar. Wanneer je veel buiten bent in een gebied waar de ziekte voorkomt, is het aan te raden bij het vaccinatiecentrum naar deze vaccinatie te vragen.
TBE wordt direct na de beet overgebracht. De teek snel verwijderen helpt dus niet om deze ziekte te voorkomen.

Genezen

Er is geen medicijn beschikbaar tegen TBE. De behandeling houdt dan ook enkel symptoombestrijding in. Bij de ernstige varianten van de ziekte moet de patiënt op de intensive care van een ziekenhuis in de gaten gehouden worden. Bij milde varianten is bedrust over het algemeen de beste behandeling.