Suikerziekte (diabetes Mellitus)

De suikerziekte is een al sinds de oudheid bekende ziekte. Men stelde reeds vroeg vast dat de urine van de patienten lijdend aan deze ziekte zoet smaakte door de vinger in de urine te dopen en daarna met de tong ervan te preoven. Gelukkig beschikken we tegenwoordig over hygienischer en ook deugdelijker methoden om vast te stellen of iemand suiker met de urine uitscheidt.

Oorzaak

De oorzaak van suikerziekte moet gezocht worden in het onvoldoende functioneren van de eilandjes van Langerhans in de alvleesklier. Deze eilandjes van Langerhans maken de insuline, een hormoon dat werkt op de suikerstofwisseling. Wanneer hier verder over suiker gesproken wordt dan wordt steeds glucose bedoeld, een afbraakproduct van de koolhydraten. Insuline regelt het glucosegehalte van het bloed. Is er te weinig insuline (zoals bij suikerziekte) dan wordt onvoldoende glucose in de cellen opgenomen en daardoor wordt het glucosegehalte van het bloed te hoog.

Is er te veel insuline, bijvoorbeeld na het inspuiten van teveel insuline bij een suikerpatient, dan wordt het glucosegehalte in het bloed te laag. Waarom nu de eilandjes van Langerhans in de alvleesklier op een gegeven moment te weinig insuline gaan produceren is niet precies duidelijk. Vast staat echter wel dat de erfelijkheid bij het optreden van suikerziekte een zekere rol speelt, evenals de leeftijd. In bepaalde families komt meer suikerziekte voor dan in andere. Ook een eventueel overgewicht van de patient kan een zekere rol spelen.

Twee hoofdvormen

Er zijn in grote trekken twee hoofdvormen van suikerziekte te onderscheiden:

• Jeugdiabetes en ouderdomsdiabetes.
• Jeugddiabetes treedt soms al bij jonge kinderen op, is vaak duidelijk erfelijk en meestal veel ernstiger dan de tweede vorm die zich pas op gevorderde leeftijd openbaart, niet duidelijk erfelijk is en veel minder ernstig.

Verschijnselen

Welke verschijnselen vertoont een patient met een ernstig onbehandelde suikerziekte? In de eerste plaats zijn deze patienten meestal erg dorstig, ze urineren veel, voelen zich moe en lusteloos en klagen nogal eens over jeuk. Wordt een dergelijke patient niet bijtijds behandeld, dan stijgt het bloedsuikergehalte meer en meer en tenslotte raakt de gehele stofwisseling in de war, waarbij de urine aceton gaat bevatten en daar ook naar gaat ruiken. De patient komt dan in een coma, het zogenaamde coma diabeticum.

Diagnose

De diagnose kan worden gesteld door het aantonen van glucose in de urine. Een moeilijkheid hierbij is echter dat vooral oudere mensen soms in geheel geen glucose in de urine hebben, terwijl zij niettemin lijden aan suikerziekte. Absoluut zeker kan de diagnose dan ook alleen maar gesteld worden met een zogenaamde bloedsuikerbelastingscurve. De patient krijgt daartoe op de nuchtere maag 50 gram glucose toegediend. De bloedsuikerwaarden worden nuchter en vervolgens elk half uur bepaald. Normaal is de bloedsuikerwaarde 30 minuten na de toediening flink gestegen, maar ze daalt vervolgens weer snel onder invloed van de op gang gekomen insulineproductie. Bij diabetes mellitus is de stijging na 30 minuten sterker dan normaal en de daling daarna verloopt veel langzamer.

Complicaties

Bestaat de diabetes mellitus langere tijd, dan kunnen complicaties ontstaan. Dit zal zeker het geval zijn als de behandeling niet optimaal is doordat de patient bijvoorbeeld zijn leef- en dieetregels onvoldoende in acht neemt.
De complicaties kunnen zijn:

• Hart- en bloedvatlijden, met als uitingen het myocardinfarct en gangreen van de tenen
• Nierlijden, met als gevolg nierinsufficientie (uremie)
• Netvlieslijden, met als gevolg slecht zicht of blindheid
• Neuropathie, een aandoening van het zenuwstelsel met als gevolg gevoelsstoornissen
• Infecties

Behandeling

De behandeling van de suikerziekte bestaat in de eerste plaats uit het voorschrijven van een dieet. Wanneer een dieet onvoldoende werking heeft dan kan overgegaan worden tot het toedienen van insuline. Dit kan door middel van inspuiten maar ook in de vorm van medicatie die oraal ingenomen moeten worden. Wanneer de suikerpatient eenmaal is ingesteld op insuline of medicatie dan moet hij geregeld gecontroleerd worden om te zien of alles goed blijft gaan.