Kinderziekte - Waterpokken

Waterpokken is een veel voorkomende besmettelijke kinderziekte. De ziekte komt voornamelijk bij kinderen voor, omdat de meeste volwassenen er immuun voor zijn geworden. De ernst van waterpokken is klein tenzij pasgeborenen, zwangere vrouwen en volwassenen er besmet mee zijn. Zij ervaren de ziekte als heftig en hebben een grotere kans op complicaties. Wat zijn waterpokken? Hoe krijg je het? Hoe ga je ermee om? En wanneer moet je naar de dokter?

Artikelinhoud

In dit artikel vindt u informatie over de kinderziekte waterpokken:

• Algemene informatie
• Ziekteverwekker
• Manier van besmetten
• Incubatietijd
• Ziektesymptomen
• Ziekteverloop
• Complicaties
• Behandeling/verzorging (incl. zwangerschap)
• Melden bij de GGD?

Waterpokken (varicella)

Waterpokken kenmerkt zich door de vlekjes, blaasjes en korstjes op de huid. Het is een zeer veel voorkomende kinderziekte. 75% van de mensen krijgt de waterpokken tussen het 1e en 6e levensjaar. Wanneer men de ziekte onder de leden heeft gehad is men hier in het algemeen immuun voor. Heeft de ziekte echter een mild ziekteverloop gehad dan is de kans aanwezig dat een kind later nog een keer last kan krijgen van waterpokken. Een mild ziekteverloop komt vooral voor bij baby’s tot aan hun 1e verjaardag, aangezien zij tot die tijd nog antistoffen met zich meedragen die zij van hun moeder hebben meegekregen. De kans dat een volwassene ziek wordt van de waterpokken is erg klein, ook wanneer zij nog nooit met het virus besmet zijn geraakt. Door de jaren heen bouwt een persoon namelijk voldoende antistoffen op om zich tegen de ziekte te weren. Raak je op oudere leeftijd toch besmet dan zal het ziekteverloop en mogelijke complicaties ernstiger zijn, dan bij kinderen. Ook pasgeboren baby’s en zwangere vrouwen zullen de ziekte als heftig ervaren.
Over het algemeen is waterpokken niet schadelijk voor ongeborene. Raakt een vrouw besmet wanneer zij minder dan 16 weken in verwachting is dan zijn er echter wel kans op afwijkingen bij het kindje. Ook wanneer een vrouw hoog zwanger is en waterpokken krijgt zijn de gevaren voor de baby groter. Zij doet er dan ook goed aan zo snel mogelijk bij de dokter langs te gaan.

Ziekteverwekker

Waterpokken wordt veroorzaakt door een virus, het varicella zostervirus.

Manier van besmetten

Het varicella zostervirus bevindt zich in de keel en neus van een besmet kind. Het virus wordt onder andere verspreidt door hoesten, niezen en praten. Ook het vocht dat uit de blaasjes komt is erg besmettelijk. Zijn de blaasjes eenmaal ingedroogd dan is het besmettingsgevaar geweken. De besmettelijkheid van de ziekte start 1 dag voor het ontstaan van de vlekjes.

Incubatietijd

Incubatietijd is de tijd tussen de besmetting en de uitbraak van de ziekte. De incubatietijd van waterpokken is 2 tot 3 weken.

Ziektesymptomen

• Lichte koorts
• Hangerigheid
• Hoofdpijn
• Roze vlekjes op het hoofd, de romp, in de nek en de mond
• Blaasjes op het hoofd, de romp, in de nek en de mond
• Korstjes op het hoofd, de romp en in de nek
• Vlekjes, blaasjes en korstjes kunnen gelijktijdig aanwezig zijn op de huid
• Jeuk

Verloop van de ziekte

Een kind die het varicella zostervirus heeft opgelopen krijgt eerst last van een lichte koorts. De temperatuur stijgt tot zo’n 39 graden. Het kind kan last hebben van hangerigheid. Na 1 à 2 dagen ontstaan er roze vlekjes op het hoofd en achter de oren. Deze vlekjes breiden zich uit naar de romp. Zij liggen iets boven de huid. De vlekjes vormen zich tot blaasjes. Deze blaasjes kunnen erg jeuken. Door de jeuk krabt een kind ze meestal open, maar zij kunnen ook vanzelf openspringen. Wanneer de blaasjes open zijn zorgen zij geheid voor latere littekens. Daarbij zijn de wondjes gevoelig voor infecties.
Binnen een paar dagen drogen de blaasjes in. Er ontstaan korstjes op de huid. Wanneer de korstjes eraf vallen is de ziekte voorbij. Dit is ongeveer 9 à 13 dagen na de uitbraak van de ziekte. Het totale ziekteverloop duurt meestal zo’n 2 à 3 weken.

Complicaties

• Infectie van open blaasjes
• Littekenvorming (gevolg van open blaasjes)
• Longontsteking
• Longinfectie
• Hersenontsteking (encefalitis)
• Op latere leeftijd: Gordelroos (Het varicella zostervirus blijft na besmetting latent aanwezig in het lichaam. Op latere leeftijd kan het virus actief worden en gordelroos veroorzaken. Gordelroos kan op zijn plaats vervolgens vatbare kinderen waterpokken geven.)

Behandeling/verzorging

Er is geen specifieke genezende behandeling bij waterpokken. Een kind dient het uit te zieken. Wel kunnen er maatregelen getroffen worden om het het kind zo aangenaam mogelijk te maken. Gebruik mentholpoeder of mentholschudsel op de huid om de jeuk te verlichten. Zorg ervoor dat het kind uit de zon blijft en met lauw water baddert, omdat warmte de jeuk verergert. Het kan ook zijn dat het kind blaasjes in de mond heeft. Deze doen pijn in plaats van dat zij jeuken. Geef het kind zacht voedsel en waterijsjes om deze pijn te verminderen. Daarbij is het verstandig om de nagels van het kind kort te knippen. Hij kan dan minder goed de blaasjes openkrabben.
De kans dan volwassenen vatbaar zijn voor waterpokken is klein, maar omdat waterpokken gevaarlijk kan zijn voor zwangere vrouwen is het raadzaam om deze doelgroep in te lichten.

Ga naar de dokter bij:

• Stevig hoesten
• Abnormale sufheid
• Onstabiel lopen
• Moeite met kijken naar fel licht
• Stijve nek
• Uitslag waar pus uitkomt
• Opgezette, warme, rode en pijnlijke huid rondom de uitslag
• Een koorts die hoger is dan 39 graden of langer aanhoudt dan 4 dagen
• Zwangerschap minder dan 16 weken
• Hoge zwangerschap (1 à 2 weken voor de bevalling)

Zwangerschap

Voor vrouwen die in verwachting zijn is er wel een zekere behandeling mogelijk. Deze behandeling wordt gegeven wanneer een vrouw hoogzwanger is en waterpokken de ongeborene goed ziek kunnen maken. Tijdens deze behandeling krijgt de besmette aanstaande moeder antistoffen toegediend. Wanneer een moeder de waterpokken krijgt terwijl zij borstvoeding geeft, kan zij de borstvoeding blijven geven. Borstvoeding bevat namelijk antistoffen tegen het virus. Wel dient zij dit te geven door het af te kolven en het voeden aan iemand anders over te laten, aangezien zijzelf wel besmettelijk is. Zodra de blaasjes zijn ingedroogt kan zij het kind zelf weer voeden.

Melden bij de GGD?

Het is niet verplicht om bij de GGD melding te maken bij een geval van waterpokken. Krijgt een organisatie (school, kinderdagopvang, etc.) echter te maken met veel kinderen die een huidziekte onder de leden hebben, dan zijn zij wel verplicht om dit te melden.