Zwanger en stress

Zwanger en stress: gaan die twee wel samen? Ruim 30 procent van alle zwangere vrouwen heeft last van angstgevoelens en depressieve gevoelens. Kort samengevat noemen we dit stress. Langdurige stress bij de zwangere vrouw kan nadelige gevolgen voor de baby hebben. Maar ook op latere leeftijd kan een kind hinder ondervinden wanneer zijn moeder tijdens de zwangerschap stress had.

Wat is stress?

Stress is een toestand van geestelijke negatieve spanning. Deze ontstaat wanneer me mentaal onder druk komen te staan. Wanneer stress optreedt is verschillend: de ene persoon kan meer aan dan de ander. Stress is een normale reactie van het lichaam en heeft een nuttige functie. Wanneer we in de stress schieten, komt er adrenaline vrij. Dit zorgt ervoor dat de hartslag wordt verhoogd, de ademhaling versnelt, er zuurstofrijk bloed naar de spieren stroomt en we alert worden. Al deze reacties zorgen ervoor dat we in staat zijn om te vechten of te vluchten. Stress is dus niets anders dan een overlevingsmechanisme. Na enkele minuten wordt er zelfs cortisol door de bijnieren geproduceerd, dat voor een verhoogde stofwisseling zorgt.

Tegenwoordig hebben we veel te maken met onnodige stress en is vechten of vluchten niet meer nodig. Dit zorgt ervoor dat de stresshormonen te lang in het lichaam aanwezig blijven. Voor normale mensen is dit al schadelijk, maar voor zwangeren heeft het nog meer nadelen.

Zwanger en stress: hoe ongezond is dit?

Stress is gedurende korte tijd niet schadelijk voor de gezondheid. Maar wanneer we te vaak en te langdurig in de stress schieten, gebeurt er een hoop in ons lichaam dat nadelige gevolgen kan hebben. Zwangere vrouwen zijn extra gevoelig voor stress. De hormonen die in de zwangerschap opspelen werken in op het emotionele denken en kan ervoor zorgen dat er teveel gepiekerd wordt of dat er teveel stress ontstaat. Een grote betrokkenheid met de ongeboren baby, iets dat vaak wordt gezien bij zwangeren, maakt gevoeliger voor stress.

Stress tijdens de zwangerschap is niet schadelijk voor het kind wanneer het aankomt op hart- en vaatziekten. Dit werd vroeger wel gedacht, maar is inmiddels teniet gedaan. Wel is bekend dat kinderen waarvan de moeder tijdens de zwangerschap grote stress ervoeren, rond de kleuterleeftijd eerder gedragsproblemen ontwikkelen. Het gaat hierbij om ADHD, angststoornissen of andere psychische stoornissen die het gedrag beïnvloeden. Het gaat hier vooral om stress die langdurig is.

Miskraam en vroeggeboorte

Stress veroorzaakt een lager geboortegewicht en verhoogt de kans op een vroeggeboorte. Stress is daarmee net zo schadelijk als roken tijdens de zwangerschap. In de eerste drie maanden van de zwangerschap kan stress bijdragen aan een miskraam. Stress brengt ons in een staat van paraatheid, klaar om te vechten en te vluchten. Wanneer deze toestand te lang blijft voortduren, dan reageert het lichaam hier sneller op wanneer de foetus niet in orde is. Een miskraam wordt daardoor sneller in gang gezet.

Verhoogde kans

Bij stress tijdens de zwangerschap is de kans verhoogd om een vroeggeboorte te krijgen en is de kans verhoogd om een kind met gedragsproblemen te krijgen. Dit wil dus niet zeggen dat iedere zwangere vrouw met stress ook een miskraam of vroeggeboorte krijgt. De kans op een miskraam bedraagt voor iedereen ongeveer 10 procent. Bij stress wordt die kans hoger wanneer de foetus niet in orde is.

De kans op een vroeggeboorte of een lager geboortegewicht wordt tot drie keer verhoogd. Dit is mede afhankelijk van de periode waarin de stress plaatsvindt. Vroeg in de zwangerschap verhoogd juist het risico op een miskraam, terwijl stress laat in de zwangerschap de kans op een vroeggeboorte verhoogd. Stress halverwege de zwangerschap heeft minder nadelige gevolgen, mits deze niet te lang door blijft lopen. De kans op een kind met gedragsproblemen wordt verhoogd bij stress gedurende de zwangerschap: het maakt niet uit in welk trimester de stress ontstaat. Wel kijkt het erop dat tijdens de eerste drie maanden het risico iets verhoogd is.

Buikpijn veroorzaakt door stress

Stress geeft ook vaak buikpijn. Dit komt omdat de stofwisseling tijdens stress wordt verhoogd, met buikpijn en diarree als gevolg. Deze buikpijn heeft niks te maken met een dreigende miskraam, maar het is wel logisch dat vrouwen hier angstig voor zijn. Zolang er geen sprake is van bloedverlies en toenemende hevige krampen, is er nog niet veel aan de hand. Door te ontspannen verdwijnen de klachten vaak. Stress die niet weggaat moet besproken worden. Angst en onzekerheid dat er iets gebeurt met de zwangerschap kan het beste met de verloskundige besproken worden. Deze kan de vrouw in de meeste gevallen geruststellen. Belangrijk is om de stressfactor weg te nemen. Waardoor wordt de stress veroorzaakt? Maak dit bespreekbaar en zoek eventueel hulp bij anderen. Niet iedere situatie is te vermijden, maar wel mee om te gaan.