Blighted ovum - leeg vruchtzakje

Stel: je bent zes tot acht weken zwanger en je bezoekt voor het eerst de verloskundige. Je hebt een positieve zwangerschapstest, je voelt je zwanger, je hebt geen bloedverlies gehad. Dat zit wel goed denk je. Meestal is dat ook zo en wordt met de eerste echo het bewijs van de prille zwangerschap gezien. Bij gemiddeld 1 op de 2000 vrouwen wordt er echter niets gezien in de baarmoeder. Het vruchtzakje is leeg. Dit wordt een 'blighted ovum', ook wel windei, genoemd. Maar wat is het precies? En hoe nu verder?

Wat is een blighted ovum?

Bij een blighted ovum heeft zich een bevruchte eicel ingenesteld in de baarmoeder, maar de celdeling is vervolgens niet of niet goed verlopen. Door de geslaagde innesteling begint het lichaam zich wel voor te bereiden op de groei van een kindje. Er worden een vruchtzak en een placenta aangemaakt maar daarin ontwikkelt zich geen embryo. Een bligthed ovum is dus zeker niet hetzelfde als een schijnzwangerschap. Je bent als vrouw immers echt zwanger. Het hormoon (hCG) blijft in het lichaam actief, zolang de vruchtzak aanwezig is. Je hebt daardoor ook dezelfde zwangerschapsverschijnselen als bij een zwangerschap met wel een embryo-ontwikkeling.

Prevalentie

Hoe vaak een blighted ovum echt voorkomt is niet bekend. Meestal eindigt de zwangerschap met een leeg vruchtzakje namelijk al in een vroeg stadium in een miskraam. Soms komt het echter voor dat het ontstaan van de miskraam langer duurt of helemaal niet vanzelf komt. Dan wordt het lege vruchtzakje gezien tijdens de eerste echo bij de verloskundige.

Wat gebeurt er nadat een leeg vruchtzakje is geconstateerd?

Als een blighted ovum wordt ontdekt tijdens de echo, dan is het afhankelijk van het aantal weken dat de zwangerschap tot dan toe duurt wat er geadviseerd wordt. In ieder geval bestaat er altijd de mogelijkheid om na een aantal dagen nog eens langs te komen voor een echo om zeker te weten dat er echt geen embryo in ontwikkeling is. Soms is de zwangerschap nog zo pril dat een teken van leven bij de eerste echo nog niet zichtbaar kan zijn. Het komt bij uitzondering voor dat bij een herhalingsecho alsnog een embryo wordt gezien. Is de zwangerschap al verder gevorderd (voorbij de zes weken), dan is de kans daarop wel minimaal.

Spontane miskraam afwachten

Is er inderdaad definitief sprake van een lege vruchtzak dan is de voor het lichaam minst ingrijpende optie om een spontane miskraam af te wachten. Meestal komt voor de tiende week van de zwangerschap alsnog spontaan een miskraam op gang en wordt daarmee de zwangerschap beëindigd. Als de miskraam niet binnen redelijke tijd vanzelf op gang komt dan wordt in overleg met de verloskundige een vervolgbeleid bepaald.

Miskraam opwekken met medicatie

Een keuze kan zijn om met speciale medicatie een miskraam op te wekken. Het voordeel hiervan is dat het vruchtzakje alsnog via de natuurlijke weg het lichaam verlaat en dat er geen ingreep nodig is. De methode kan wel pijnlijk zijn en in een enkel geval is er dusdanig bloedverlies dat een bezoek aan het ziekenhuis nodig is. De methode is ook niet volledig betrouwbaar. Soms komt de miskraam ook met medicatie niet op gang of volgt er een onvolledige miskraam waarna nog weefsel in de baarmoeder achterblijft. Ook dan is een behandeling in het ziekenhuis noodzakelijk.

Curettage

Een andere of volgende optie is curettage. Bij een curettage wordt onder verdoving de baarmoeder leeg gemaakt. Een voordeel van deze methode is dat het met verdoving gebeurt en de ingreep zelf dus pijnloos is. Natuurlijk kunnen na de ingreep wel pijnklachten worden ervaren. Daarnaast is een ingreep nooit volledig zonder risico's. Een complicatie kan bijvoorbeeld zijn dat zich littekenweefsel vormt in de baarmoeder wat een eventuele volgende zwangerschap kan bemoeilijken. Ziekenhuizen hebben echter veel ervaring met het uitvoeren van curettages en de risico's zijn daarom beperkt.

Niet meer zwanger of nooit zwanger geweest?

Nadat de miskraam volledig tot stand is gekomen of de curettage succesvol is uitgevoerd is de zwangerschap beëindigd en verlaten de zwangerschapshormonen vanzelf het lichaam. Hiermee verdwijnen ook de zwangerschapsverschijnselen. Het bloedverlies kan nog enige tijd aanhouden en ook kunnen verschijnselen ontstaan die passen bij het proces van ontzwangeren.

Emotionele impact

Emotioneel kan een blighted ovum een grote impact hebben. Ook al heeft zich niet zichtbaar een embryo ontwikkeld, er is wel degelijk sprake geweest van een zwangerschap met de bijbehorende emoties. Van het verheugen op de komst van een kleintje, tot het afscheid nemen van een opgebouwd toekomstbeeld. Het proces van het afwachten van een miskraam en het mogelijk ondergaan van een medische ingreep heeft vaak ook een groot effect. Er kunnen weken tot soms maanden overheen gaan vanaf het moment van de echo tot het definitief niet meer zwanger zijn. En doordat de zwangerschap nooit echt tastbaar is geworden kan het lastig zijn om afscheid te nemen van een kindje dat er misschien nooit echt is geweest. Het kan helpen om mee te lezen met de ervaringen van andere vrouwen. Er zijn online diverse forums te vinden waarop vrouwen hun eigen ervaringen delen.