Ziekte van lyme, onderschat?

De ziekte van Lyme, veroorzaakt door de Borrelia-bacterie, wordt in de meeste gevallen overgedragen door teken. Maar ook overdracht via bijvoorbeeld mijten of een muggenbeet is mogelijk. Het diagnosticeren van Lyme is geen eenvoudige taak. Niet alleen omdat de symptomen vaak sterk overeenkomen met andere aandoeningen maar ook omdat bloedtesten naar de Borrelia-bacterie vaak vals-negatief uitvallen. In de meeste gevallen wordt het bloed getest op antistoffen tegen Lyme. Het probleem hierbij is dat de Borrelia in staat is om het immuunsysteem te verwarren/onderdrukken, waardoor lang niet alle patiënten antistoffen aanmaken. Voor de behandeling van Lyme geldt eenzelfde complexiteit. De Borrelia kan zich, in het geval van antibioticagebruik, verstoppen op een plek in het lichaam waar hij veilig is voor antibiotica. Door deze sluimertoestand heeft de patiënt minder symptomen maar op het moment dat het lichaam weer vrij is van antibiotica, kan de bacterie uit de sluimertoestand ontwaken.

Drie Borrelia-stammen, symptomen en co-infecties

De ziekte van Lyme wordt meestal overgebracht door teken die de Borrelia-bacterie bij zich dragen. Het is niet precies bekend hoeveel procent van de teken in Nederland de Lyme-bacterie bij zich draagt. Dit verschilt ook per gebied. Op de Waddeneilanden ligt het percentage besmette teken bijvoorbeeld zeer hoog, er wordt door sommige onderzoekers zelfs gesproken over 100%. Ook muggen, spinnen en mijten kunnen Lyme overdragen op de mens als zij de Borrelia-bacterie in zich hebben. Dit artikel beperkt zich tot het uitwerken van Lyme door een tekenbeet.

Borrelia-stammen

De Borrelia-bacterie bestaat uit meer dan driehonderd stammen, waarvan er drie veel voorkomen. Elk zorgen zij voor verschillende uitingsvormen/symptomen:

• Afzelii: geeft huidaandoeningen, waaronder ACA (Acrodermatitis Chronica Atrophicans). Hierbij kleurt de huid rood/paars en wordt papierdun.
• Garnii: besmetting met de Garnii-stam geeft klachten in de hersenen en het centrale zenuwstelsel. Denk bijvoorbeeld aan: zenuwpijn, hersenmist, concentratieproblemen, woordvindingsproblemen, derealisatie (een onwerkelijk gevoel, alsof men in een film leeft), depersonalisatie, hoofdpijn, stemmingswisselingen, tintelingen etc.
• Burgdorferi: vernoemd naar de ontdekker van Lyme. Deze stam kan verschijnselen geven als: pijn in spieren en gewrichten of krachtverlies. Ook hartproblemen kunnen zich voordoen.

Bovenstaande symptomen zijn slechts een klein deel van de voorkomende symptomen. De volledige lijst met symptomen is te lang om in het artikel op te nemen. Er zijn 368 aandoeningen die de Borrelia-bacterie kan nabootsen. Niet voor niks wordt de bacterie ook wel 'de grote imitator' genoemd.

Co-infecties

Veel mensen met Lyme hebben daarnaast ook co-infecties. Dit zijn ziekten die eveneens door teken worden overgedragen. De vaakst geziene co-infecties zijn: Babesia, Bartonella, Erlichia. Andere co-infecties zijn: Mycoplasma, Rickettsia en FSME.

Wat te doen bij een tekenbeet en hoe herken je besmetting?

Teken zijn het actiefst bij warm en vochtig weer. Maar ook bij zacht (winter)weer kun je een tekenbeet oplopen. Boswandelingen en sporten of werken in de natuur zijn risicofactoren om een tekenbeet op te lopen. Echter, ook in het stadspark, in de duinen en zelfs in je eigen tuin kun je gebeten worden door een teek. Van de beet zelf merk je niets, de teek verdooft je huid waardoor de beet pijnloos verloopt.

Een teek verwijderen

Als je een teek opmerkt dan kun je deze op de volgende manier verwijderen:

1. Ga met je vinger op de plek van de beet staan en draai tegen de klok in. De teek komt nu iets naar boven.
2. Gebruik een tekentang om de teek uit de huid te trekken.
3. Je kunt de huid ontsmetten met wat alcohol.

Let op: doe nooit alcohol op de huid als de teek nog niet verwijderd is. Uit een stressreactie braakt de teek zijn maaginhoud (waarin mogelijk de Borrelia-bacterie zich bevindt) in je lichaam.

Rode ring

Een hardnekkig misverstand is dat de Lyme zich altijd duidelijk uit, door middel van een EM ( Erythema Migrans) ofwel een rode ring. Helaas is dit niet het geval. Een deel van de besmettingen verloopt zonder rode ring. Het is daarom belangrijk de datum van de tekenbeet te noteren en daarbij ook eventuele symptomen (zoals koorts en/of stijfheid) op te schrijven. Overigens is de EM een eerste symptoom van Lyme. Er is dan geen twijfel over mogelijk dat je besmet bent geraakt. Ga in het geval van een EM altijd naar de huisarts en bezoek ook je arts bij onverklaarbare/aanhoudende klachten na een tekenbeet. Een EM verdwijnt altijd vanzelf, ook als er niet behandeld wordt. Dit kan de indruk wekken dat de Lyme-bacterie uit het lichaam is, maar dit is lang niet altijd het geval.

Asymptomatisch verloop

Lyme geeft niet altijd (meteen) symptomen, het kan jarenlang latent (asymptomatisch) aanwezig zijn. Als je een sterk immuunsysteem hebt, kan je lichaam de bacterie wel onder de duim houden. Maar de Lyme-bacterie is voor je lichaam vaak niet makkelijk uit te schakelen. Dit komt doordat de Lyme zich goed verstopt. Hij nestelt zich als cyste in je lichaam en houdt zich daar rustig zolang je lichaam sterk is. Op het moment dat je weerstand tijdelijk wat minder is (door bijvoorbeeld een vaccinatie, stress, griepje o.i.d.) steekt de Borrelia-bacterie de kop op. Is de Lyme eenmaal toegeslagen dan herkent ook een sterk immuunsysteem de bacterie niet altijd. De Borrelia is goed in staat om zichzelf onherkenbaar te maken voor het immuunsysteem.

Het stellen van de diagnose, een moeilijke klus

Soms is de diagnose van Lyme makkelijk te stellen, namelijk wanneer er een rode kring (EM) rondom de tekenbeet ontstaat. Het is dan onnodig om een bloedonderzoek te verrichten en het resultaat hiervan af te wachten. Er gaat kostbare tijd verloren en bovendien testen de meeste bloedonderzoeken op antistoffen tegen Lyme. Deze antistoffen zijn, zeker in de beginfase, vaak (nog) niet aanwezig. Direct starten met een antibioticakuur bij het waarnemen van de EM is dan ook aanbevolen.

Indien er geen EM verschijnt, is het stellen van de juiste diagnose moeilijk. Vals-negatieve uitslagen komen veel voor bij testen op antistoffen, omdat het immuunsysteem lang niet altijd in staat is om antistoffen aan te maken tegen Lyme. Een alternatieve testmethode kan zijn: DNA-kweek of een Levend Bloedanalyse.Voor diverse soorten lymetesten kan men in Nederland onder andere terecht bij Pro Health, met prikpunten in Weert en Harderwijk.

De behandeling

De reguliere behandeling tegen de ziekte van Lyme bestaat uit antibiotica. Vaak in de vorm van tabletten maar wanneer de patiënt klachten heeft in het centrale zenuwstelsel en de hersenen wordt er ook wel antibiotica via een infuus toegediend. Ook worden cystebrekers ingezet om de inactieve/latente Lyme op te ruimen. Of (langdurige) antibiotica afdoende is, is de vraag. Zeker wanneer men de Lyme al lang in zich draagt is er de kans dat de Borrelia niet geheel gedood is, waardoor terugkeer van symptomen mogelijk is.

In de beginfase van Lyme is al een antibioticakuur van zes weken vereist. Veel artsen zijn geneigd een kuur voor te schrijven van ongeveer 10 dagen maar in veel gevallen keren de klachten dan (soms jaren later) terug. In Nederland bevinden zich enkele lymepoli's. Ook in het buitenland kunnen behandelingen gevolgd worden, o.a. in Duitsland en Zwitserland is veel kennis over de ziekte van Lyme. Hier worden vaak langere antibioticakuren voorgeschreven.

Alternatieve behandelingen

Naast reguliere behandelmethoden zijn er ook veel alternatieve behandelingen. Hieronder worden er enkelen genoemd. Er wordt niet uitgewerkt hoe deze behandelingen precies werken, aangezien dit om een uitgebreide/complexe toelichting zou vragen.

• Bioresonantie (frequentietherapie)
• Natuurlijke antibiotica (o.a. Banderol)
• Kuur met Kaardebol (werkt ontgiftend)

Lyme, een overdraagbare aandoening?

Onderzoek naar de overdraagbaarheid van Lyme zijn nog in gang. Het lijkt erop dat Lyme inderdaad overdraagbaar is. Het komt voor dat in gezinnen meerdere personen de ziekte van Lyme hebben. Er wordt gesproken over overdracht via:

• speeksel
• seksueel contact
• de placenta (van moeder op ongeboren kind)