Kruidengeneeskunde: brandnetel

Is brandnetel gezond? Absoluut! De brandnetel, door velen beschouwd als een hardnekkig onkruid, is een plant die vele toepassingen in de kruidengeneeskunde kent. Brandnetels hebben een zuiverende werking, zijn een bron van vitamine C en helpen het lichaam kalk en ijzer op te nemen. Niet verwonderlijk dus dat brandnetels veelvuldig gebruikt worden in kruidenpreparaten, kruidenthee, brandnetelzalf en diverse gerechten. Brandnetelthee en brandnetelsoep zijn niet alleen gezond, maar ook erg lekker!

De brandnetel (urtica)

De brandnetel is een plantengeslacht dat lid is van de zogenaamde brandnetelfamilie (urtica). De brandnetelfamilie kent in totaal ongeveer 30 tot 45 soorten. Er komen vier soorten in Midden-Europa voor. In Nederland komen de grote brandnetel (urtica dioica) en de kleine brandnetel (urtica urens) voor, waarvan de grote brandnetel het meest bekend is in Nederland. De familienaam urtica is afkomstig van het Latijnse woord 'uro', wat 'ik brand' betekent. Dit verwijst naar de stekelige haren van de brandnetel. Waarschijnlijk zijn het mierezuur en histamine in de brandnetel verantwoordelijk voor het branderige gevoel dat je kunt krijgen wanneer je een brandnetel aanraakt. Ondanks hun stekelige aard worden brandnetels veelvuldig voor medicinale doeleinden gebruikt, omdat brandnetel gezond is.

Goede stoffen in brandnetels

Brandnetels bevatten namelijk veel goede stoffen die het lichaam nodig heeft. Zo bevatten brandnetels veel vitamine C, een vitamine die erg belangrijk is bij de opname van ijzer in het lichaam. Naast vitamine C bevatten brandnetels ook vitamine A en B en antioxidanten. Naast vitamines bevat de brandnetel ook een ruime hoeveelheid mineralen. Brandnetels hebben een zuiverende werking, ze helpen het lichaam afvalstoffen te verdrijven. Brandnetels helpen eveneens om jicht en reuma te voorkomen.

Toepassingen van brandnetel

De brandnetel is dus een plant sterke geneeskrachtige eigenschappen die veelvuldig in de kruidengeneeskunde gebruikt wordt. Doordat de brandnetel zo prikt is hij geen plant die je zonder bewerking kunt gebruiken. Er zijn verschillende manieren om de geneeskrachtige eigenschappen van brandnetels optimaal te benutten.

Brandnetel thee

Brandnetels worden veelvuldig gebruikt om kruidenthee van te maken. Brandnetels kunnen puur of in samenstelling met andere planten en kruiden gebruikt worden. Zowel de kleine als grote brandnetel zijn geschikt om thee van te maken. Brandnetelthee prikt niet. Door de brandnetels gedurende minstens zeven minuten te koken wordt het zuur uit de bladeren gehaald, waardoor aanraking geen branderig gevoel meer geeft. Je kunt het beste jonge bladeren gebruiken om thee van te maken, deze bevatten de meeste voedingsstoffen. Oudere bladeren bevatten meer nitriet, een stof die in zeer hoge concentraties voor zuurstoftekort in het bloed kan zorgen. Brandnetelthee maak je door ongeveer 30 gram brandneteltoppen (circa vier eetlepels) in een voorverwarmde theepot te strooien, en hier vervolgens 600 ml kokend water op te gieten. Je kunt verse en gedroogde brandnetels gebruiken. Dek de theepot af met een deksel en laat het geheel tien minuten staan. Giet de thee vervolgens door een zeefje heen in je theeglas en geniet.

Brandnetelthee is geschikt om de bloedsomloop te stimuleren en het lichaam te reinigen bij aandoeningen als reuma, eczeem en artritis. Daarnaast bevordert brandnetelthee de melkproductie wanneer men borstvoeding geeft.

Brandnetelsoep

Breng 1 liter water aan de kook en voeg daar een bouillonblokje en 300 gram jonge brandnetels aan toe. Laat het geheel nog 15 minuten koken met de deksel op de pan, af en toe roerend. Snipper twee uien en bak deze in olie of boter bruin. Haal de brandnetels uit de pan en hak deze tot kleine stukjes brandnetel. Vervolgens de gesnipperde gebakken uitjes en de fijngehakte brandnetels in de pan stoppen, wat peper en zout toevoegen en het geheel nog een paar minuten zachtjes door laten koken. Je kunt naar hartelust andere ingrediënten toevoegen, zoals wat room, bieslook, peterselie of wat maïzena om de soep wat te binden.

Brandnetelzalf

Brandnetelzalf is zeer geschikt bij aambeien, blaren en eerstegraads brandwonden. Brandnetelzalf kan daarnaast ook enige verlichting geven bij insectenbeten. Je maakt de brandnetel zalf door een klein potje vaseline au-bain-marie te smelten. Wanneer de vaseline gesmolten is voeg je er in kleine stukje geknipte brandnetels aan toe. Voeg brandnetelsnippers aan de vaseline toe tot de vaseline volledig gevuld is met brandnetel. Laat dit mengsel ongeveer 12 tot 24 uur trekken op het vuur, nog steeds au-bain-marie. Het zalfje is klaar wanneer de brandnetels knapperig geworden zijn. Zeef de brandnetels vervolgens uit de vaseline en laat het geheel afkoelen. Voeg vervolgens net zoveel amandel- of tarwekiemolie toe tot je de gewenste dikte hebt. De verkregen zalf is ongeveer twee jaar houdbaar.