Soorten antibiotica: tetracyclinen (o.a. Doxycycline)

Soorten antibiotica: tetracyclinen (o.a. Doxycycline) Voor een infectie met de ziekte van Lyme, of met Chlamydia, maar ook voor bijholte-ontsteking worden vaak de antibiotica uit de groep van de tetracyclinen voorgeschreven. Het zijn middelen die een breedspectrumwerking hebben en ze werken tegen veel micro-organismen. Niet iedereen kan deze middelen echter veilig gebruiken, zoals jonge kinderen en zwangere vrouwen.

Eigenschappen van antibiotica uit de groep tetracyclinen

Tetracyclinen, ook wel cyclinen genoemd, zijn antibiotica die een breedspectumwerking hebben; ze werken tegen een grote groep zowel Gram-positieve als Gram-negatieve bacteriën. Ook zijn ze werkzaam tegen andere micro-organismen, zoals spirocheten, actinomyceten en verschillende protozoa, Rickettsieae, bepaalde soorten van Mycoplasma. Ze werken echter niet tegen schimmels en virussen.

De werkzame stof tetracycline wordt geproduceerd door bacteriën uit het geslacht Streptomyces. De werking berust op remming van de eiwitproductie van bacteriën die gevoelig zijn voor tetracyclinen, de bacteriostatische werking. Het kan om die reden beter niet gecombineerd gegeven worden met andere antibiotica die bactericide (bacteriedodend) werken, omdat die juist op de bacteriën aangrijpen in de delingsfase.

Ontstaan en ontwikkeling

De werkzame stof tetracycline werd voor het eerst ontdekt bij geneesmiddelenfabrikant Pfizer, door Lloyd Conover. De groep tetracyclinen omvat een aantal stoffen die dezelfde chemische basisstructuur hebben: behalve tetracycline zijn dit oxytetracyline, doxycycline en minocycline. Ze werken op een vergelijkbare manier.

Toepassing van tetracyclinen

Bij een aantal infectieziekten gaat de voorkeur voor de behandeling uit naar doxycycline; bacteriële infecties van de luchtwegen, het keel-, neus- oorgebied, urineweginfecties, ooginfecties, infecties van het maag-darmkanaal, de ziekte van Lyme (Borreliose), ongecompliceerde gonorroe en infecties veroorzaakt door Chlamydia. Ook wordt het middel ingezet bij de behandeling van ernstige acne.

Toediening

Tetracycline komt in de vorm van oogdruppels en oogzalf, crème, zalf, capsules en mondspoeling. Andere middelen, die calcium, magnesium, bismut, aluminium, ijzer of zink bevatten, veroorzaken een verminderde opname van tetracycline. Tetracycline mag niet met melk worden ingenomen. Doxycycline is verkrijgbaar in gewone tabletten, oplostabletten (dispers) en injectievloeistof.

Bijwerkingen van tetracyclinen

Er kunnen maag-darmstoornissen optreden als bijwerking bij het gebruik van tetracyclinen, zoals misselijkheid, braken en diarree. Ook zijn allergische reacties, zoals netelroos, mogelijk evenals overgevoeligheid voor zonlicht (zonnebrand!). Bij langdurig gebruik kan een gebrek aan vitamine B ontstaan. Bij hoge doses kan leverbeschadiging optreden. Doxycycline en minocycline hebben minder bijwerkingen dan tetracycline, en bij behandeling gaat de voorkeur uit naar deze middelen.

Antibiotica uit deze groep vertragen de botopbouw (de botten worden brozer) en de tandontwikkeling wordt ook nadelig beïnvloed: er kan een onherstelbare tandverkleuring ontstaan. Daarom worden deze antibiotica zoveel mogelijk vermeden bij kinderen onder de acht jaar oud. Zwangere vrouwen kunnen deze middelen om die reden ook niet gebruiken; net als vrouwen die borstvoeding geven, het komt dan namelijk ook in de moedermelk terecht.

Als de uiterste houdbaarheidsdatum van tetracycline is verstreken, kan het niet meer gebruikt worden; de mogelijkheid bestaat dat het dan giftig wordt en dit kan ernstige schade aan de nieren veroorzaken.

Wisselwerking van tetracyclinen met andere medicijnen

Antibiotica uit de groep tetracyclinen verhinderen de werking van bactericide antibiotica, zoals penicilline, die daarom beter niet tegelijk gebruikt kunnen worden. Vrouwen die een oraal anticonceptiemiddel met oestrogenen gebruiken (de pil) moeten er rekening mee houden dat de werking hiervan minder betrouwbaar wordt door gelijktijdig gebruik van antibiotica uit deze groep. Hierdoor kunnen doorbraakbloedingen optreden en ook is zwangerschap mogelijk.

Merknamen van antibiotica uit de groep tetracyclinen

Tetracyclinen worden sinds 1952 over de hele wereld verkocht en doxycycline sinds 1966, onder verschillende merknamen.
Minocycline is sinds 1972 internationaal op de markt. In de tabel een aantal merknamen van de verschillende middelen uit deze groep antibiotica, de toedieningsvorm en toepassing.

merknaamantibioticumtoedieningsvormtoepassing
Atridox doxycyclinegelmondinfecties
Dagracyclinedoxycyxline tablettenalgemene infecties
Doxycycline Tabletten doxycyxline tablettenalgemene infecties
Doxy Disp.doxycyxline tabletten, oplosbaaralgemene infecties
Dumoxindoxycyxline tabletten, oplosbaaralgemene infecties
Minocycline Tablettenminocyclinetablettenalgemene infecties
Minotab minocyclinetablettenalgemene infecties
Minocinminocyclinetabletten, capsulesalgemene infecties
Terracortril o.a. oxytetracyclinedruppelsogen
Terracortril o.a. oxytetracyclinedruppels, zalforen
merkloostetracyclinedruppels, zalfogen
merkloostetracyclinespoelvloeistofmond- en keelinfecties
merkloostetracyclinecrème, zalfop de huid
merkloostetracyclinecapsulesalgemene infecties
Tygaciltigecyclineintraveneusalgemene infecties
Unidoxdoxycycline(oplosbare) tablettenalgemene infecties
Vibramycin SF I.V.doxycyclineinfusie-oplossingalgemene infecties
Vibramycindoxycyclinecapsules, tablettenalgemene infecties
Vibra-Sdoxycyclinetablettenalgemene infecties
© 2009 - 2024 Lexia, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Tetracyclines: Soort antibiotica voor bacteriële infectiesTetracyclines: Soort antibiotica voor bacteriële infectiesTetracycline (cycline) zit in een klasse van medicijnen die bekend staat als tetracycline-antibiotica. Het antibioticum…
Tetralysal tegen acne en puistjes - Resultaten en ervaringenAcne en puistjes kunnen efficiënt behandeld worden met Tetralysal, een medicijn dat door de dermatoloog moet worden voor…
De pil en antibioticaDe pil en antibioticaGebruik je de pil en antibiotica, bijvoorbeeld tegen een blaasontsteking of een keelontsteking? Het kan dan zijn dat de…
Doxycycline; werking, toepassing en bijwerkingenDoxycycline; werking, toepassing en bijwerkingenDoxycycline is een antibioticum uit de tetracycline groep. Het wordt voorgeschreven bij een grote variëteit aan infectie…

Pijnstillers: Aspirine, Ibuprofen of Paracetamol?Pijnstillers: Aspirine, Ibuprofen of Paracetamol?Bij de afdeling geneesmiddelen in één van de drogisterijen valt je al snel één ding op: wat zijn er veel soorten pijnsti…
De organisatie van de gezondheidszorgDe organisatie van de gezondheidszorgDe Nederlandse gezondheidszorg zit gecompliceerd in elkaar. De overheid speelt een belangrijke rol in het controleren en…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Miroslavik, Pixabay
  • http://nl.wikipedia.org/wiki/Tetracycline
  • http://nl.wikipedia.org/wiki/Doxycycline
  • http://www.fk.cvz.nl
  • http://www.consumed.nl/
  • http://www.efarma.nl
  • http://www.morguefile.com/archive/display/94026
Lexia (181 artikelen)
Laatste update: 07-10-2017
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Diversen
Bronnen en referenties: 7
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.