Tetracyclines: Soort antibiotica voor bacteriële infecties

Tetracycline (cycline) behoort tot een klasse van medicijnen die bekend staat als tetracycline-antibiotica. Dit antibioticum werkt door de groei en verspreiding van bacteriën te remmen. Tetracyclines zijn effectief tegen zowel grampositieve als gramnegatieve bacteriën en worden gebruikt voor de behandeling van diverse bacteriële infecties. Het onnodig gebruik van antibiotica verhoogt echter het risico op het ontwikkelen van antibioticaresistentie, waardoor toekomstige infecties moeilijker te behandelen zijn.

• Soorten van medicijn
• Indicatie: Behandeling van bepaalde bacteriële infecties
• Werkingsmechanisme van tetracyclines
• Interacties van tetracyclines
• Inname van tetracycline
• Bijwerkingen van tetracyclines
• Veiligheidsmaatregelen en waarschuwingen

Soorten van medicijn

Tetracyclines zijn bacteriostatische geneesmiddelen (remmen de groei van bacteriën) die een vierringige kernstructuur bezitten. Enkele voorbeelden van tetracyclines zijn:

• Demeclocycline
• Doxycycline
• Lymecycline
• Minocycline
• Oxytetracycline
• Tetracycline

Tigecycline is een injecteerbaar glycylcycline dat structureel verwant is aan de tetracyclines.

Indicatie: Behandeling van bepaalde bacteriële infecties

Tetracyclines worden voorgeschreven voor de behandeling van infecties veroorzaakt door zowel gramnegatieve als grampositieve bacteriën, waaronder:

• Bepaalde darminfecties
• Bepaalde huidinfecties: Tetracyclines worden samen met andere medicijnen ingezet voor de behandeling van acne (huidaandoening met ontsteking van talgklieren) en rosacea (huidaandoening met roodheid en zwelling in het gezicht)
• Bepaalde infecties aan de genitale en urinewegen
• Bepaalde infecties aan het lymfestelsel
• Bepaalde infecties verspreid door teken, luizen, mijten en geïnfecteerde dieren
• Bepaalde ooginfecties
• Longontsteking en andere luchtweginfecties: Antibioticaresistentie is echter gebruikelijk wanneer de longontsteking veroorzaakt wordt door Streptococcus pneumoniae

Daarnaast worden tetracyclines gebruikt bij patiënten die allergisch zijn voor penicilline voor de behandeling van bepaalde soorten voedselvergiftiging en antrax (miltvuur: infectie met symptomen aan huid en longen). Soms worden tetracyclines ook ingezet voor de behandeling van de ziekte van Lyme, malaria (infectieziekte met koorts, geelzucht en zwakte), en voor de preventie van pest en tularemie (bacteriële infectie door besmette wilde dieren) bij patiënten die zijn blootgesteld aan deze ziekten.

Tigecycline is werkzaam tegen veel organismen die resistent zijn tegen tetracycline en andere antibiotica zoals vancomycineresistente enterokokken (MRSA) en multidrug-resistente gramnegatieve bacillen, waaronder Acinetobacter spp. Dit medicijn wordt voorgeschreven voor gecompliceerde huid- en weke delen infecties en intra-abdominale sepsis (bloedvergiftiging in de buikholte).

Werkingsmechanisme van tetracyclines

Tetracyclines remmen de bacteriële eiwitsynthese door de ribosomale functie te verstoren (transfer RNA).

Interacties van tetracyclines

De werkzaamheid van tetracyclines kan worden verminderd door het gebruik van bepaalde medicijnen.

Antacida (maagzuurremmers)
Antacida (maagzuurremmers) die magnesium, aluminium, calcium of natriumbicarbonaat bevatten, calciumsupplementen en magnesiumhoudende laxeermiddelen interfereren met tetracyclines. De patiënt neemt tetracycline twee uur vóór of zes uur na het gebruik van antacida, calciumsupplementen, zinkproducten en magnesiumhoudende laxeermiddelen in.

IJzerproducten
De patiënt neemt tetracycline twee uur vóór of vier uur na de inname van ijzerpreparaten en vitamineproducten die ijzer bevatten.

Zinkproducten
De patiënt neemt tetracycline twee uur vóór of twee uur na de inname van zinkbevattende producten in.

Inname van tetracycline

Tetracycline wordt geleverd als een capsule voor oraal gebruik. De patiënt neemt het meestal twee of vier keer per dag in. Tetracycline moet op een lege maag worden ingenomen, minstens één uur vóór of twee uur na een maaltijd of snack. De patiënt drinkt een vol glas water bij elke dosis tetracycline en vermijdt inname met voedsel, vooral zuivelproducten zoals melk, yoghurt, kaas en ijs. Hij volgt de aanwijzingen van de apotheker op en mag niet meer of minder medicatie innemen dan door de arts is voorgeschreven.

Bijwerkingen van tetracyclines

Tetracyclines zijn over het algemeen veilige geneesmiddelen, maar ze kunnen reeds bestaande of beginnende nierinsufficiëntie verergeren, hoewel doxycycline veiliger is dan andere tetracyclines. Gebruik na de uiterste vervaldatum kan leiden tot nierschade door het Fanconi-syndroom (aandoening met schade aan nierbuisjes). Verder kunnen tetracyclines een bruine verkleuring van groeiende tanden veroorzaken en de botopbouw vertragen, waardoor ze niet aan kinderen of zwangere vrouwen worden gegeven. Misselijkheid, braken en diarree (antibiotica geassocieerde diarree) zijn de meest voorkomende bijwerkingen. Lichtgevoeligheid is een andere mogelijke complicatie, waarbij de huid gevoeliger wordt voor zonlicht. De patiënt moet onnodige of langdurige blootstelling aan zonlicht vermijden en beschermende kleding, zonnebrillen en zonnebrandmiddelen gebruiken tijdens het gebruik van tetracyclines.

Veiligheidsmaatregelen en waarschuwingen

Bij het gebruik van tetracyclines zijn enkele voorzorgsmaatregelen en waarschuwingen van belang:

• Zwangerschap en borstvoeding: Tetracyclines kunnen schadelijk zijn voor de ongeboren baby en worden daarom niet aanbevolen voor zwangere vrouwen. Ze kunnen ook in de moedermelk terechtkomen en een baby schaden, dus borstvoeding moet worden vermeden.
• Kinderen: Tetracyclines mogen niet aan kinderen jonger dan acht jaar worden gegeven, tenzij anders voorgeschreven door een arts, vanwege het risico op tandverkleuring en verstoring van de botontwikkeling.
• Nier- en leverproblemen: Patiënten met nier- of leverproblemen moeten voorzichtig zijn bij het gebruik van tetracyclines en hun arts informeren over hun medische geschiedenis.
• Allergische reacties: Bij tekenen van een allergische reactie (zoals huiduitslag, jeuk, zwelling, ernstige duizeligheid of ademhalingsproblemen) moet onmiddellijk medische hulp worden ingeroepen.
• Langdurig gebruik: Langdurig of herhaald gebruik van tetracyclines kan leiden tot secundaire infecties zoals schimmelinfecties.

Door deze voorzorgsmaatregelen te volgen en de aanwijzingen van de arts en apotheker op te volgen, kan het risico op bijwerkingen en complicaties worden verminderd.

Lees verder

• Antibiotica: Geneesmiddelen tegen een bacteriële infectie
• Antibioticaresistentie: Geen werking meer van antibiotica
• Doxycycline: Gebruik en bijwerkingen van soort antibioticum