Medicinale cannabis/wiet: indicatie, prijs en bijwerkingen

Wat is medicinale cannabis of medicinale wiet, waarvoor wordt het gebruikt en hoeveel kost het? Medicinale cannabis is cannabis die een patiënt verkrijgt op doktersvoorschrift om als medicatie te gebruiken. Een arts schrijft medicinale cannabis alleen voor als de gangbare behandelingen en geregistreerde geneesmiddelen onvoldoende effect sorteren of teveel klachten en bijwerkingen geven. Het menselijk lichaam heeft een eigen cannabinoïdsysteem met endocannabinoïden en receptoren. Dit verklaart (deels) waarom cannabis bij een aantal ziektes en aandoeningen een positief effect heeft. Medicinale cannabis wordt via de apotheek verstrekt. Dit artikel gaat dus niét over de cannabis die men in een zogeheten 'coffeeshop' kan kopen. Wat is medicinale cannabis, wat is de toepassing en wat zijn de effecten?

• Wat is medicinale cannabis?
• Toedieningsvormen
• Indicaties voor medicinale cannabis
• Bijwerkingen medicinale cannabis
• Kosten en vergoeding medicinale cannabis

Wat is medicinale cannabis?

Cannabis is een verzamelnaam voor hasj en wiet. De belangrijkste werkzame stof in cannabis is dronabinol (THC). Hasj is in feite de zuivere hars en wiet of marihuana bestaat uit de gedroogde verkruimelde bloemtoppen en bladeren van de hennepplant, de Cannabis sativa L. Wiet ziet er uit als gedroogde bloemtopjes en varieert in kleur van grijsgroen tot groenbruin. De samenstelling van de wiet bepaalt de werking en de bijwerkingen van de cannabis.

Medicinale cannabis is cannabis die een patiënt verkrijgt op doktersvoorschrift om als medicatie te gebruiken. Wanneer gesproken wordt over medicinale cannabis, dan worden de gedroogde vrouwelijke bloemtoppen bedoeld. Medicinale cannabis wordt via de apotheek verstrekt en voldoet aan de hoogste kwaliteits­eisen en is alleen bedoeld voor gebruik als medicijn. Apothekers en onderzoeksinstellingen zoals universiteiten en ziekenhuizen kunnen bij het Bureau voor Medicinale Cannabis (BMC) terecht voor legale medicinale cannabis. Deze organisatie is als overheidsorganisatie verantwoordelijk voor de productie van cannabis voor medicinale en wetenschappelijke doeleinden.

Toedieningsvormen

Er bestaan verschillende variëteiten medicinale cannabis, welke van elkaar verschillen in samenstelling en sterkte, en daarmee ook in werking. Afhankelijk van iemands klachten, wordt bepaald welke variëteit het meest geschikt is. Er zijn verschillende toedieningsvormen:

• roken (is een snel en effectieve methode, doch vanwege de schadelijke effecten voor de longen wordt dit afgeraden);
• het vernevelen van cannabis in een vernevelaar of verdampingsapparaat (dit heeft de voordelen van roken, zonder de schadelijke gevolgen die met roken samengaan); of
• in de vorm van thee (de werkzaamheid van deze toedieningsvorm is relatief laag).

Indicaties voor medicinale cannabis

Medicinale Cannabis kan bij bepaalde ziektebeelden de klachten verlichten. Het gaat bij de toepassing van medicinale cannabis om symptoombestrijding en verbetering van de kwaliteit van leven. Een behandeld arts schrijft medicinale cannabis alleen voor indien de gangbare behandelingen en geregistreerde geneesmiddelen niet voldoende helpen en/of teveel bijwerkingen geven. Vooralsnog is er veel onduidelijkheid over de langer termijn effecten van medicinale cannabis op het lichaam, waardoor men terughoudend is in het voorschrijven ervan. Ook vrezen deskundigen de verslavingscomponent.

Medicinale cannabis kan werkzaam zijn bij de volgende aandoeningen:

• Bij het bestrijden van pijn, spierkrampen en spiertrekkingen bij multiple sclerose (MS) of ruggenmergschade;
• Misselijkheid, verminderde eetlust, vermagering en verzwakking bij ziekten als kanker en aids;
• Misselijkheid en braken door de medicamenteuze behandeling of bestraling bij kanker, hiv-infectie en aids;
• Chronische pijn;
• Syndroom van Gilles de la Tourette;
• Therapieresistent glaucoom.

Medicinale cannabis speelt geen rol in de genezing van deze aandoeningen. Het kan de klachten die bij de aandoeningen horen verlichten of de bijwerkingen van de andere medicatie die voorgeschreven worden enigszins verminderen. Het is aan de behandelend arts om te bepalen in welke situatie en bij welke aandoening medicinale cannabis wordt voorgeschreven.¹ Het is hierbij van belang dat de patiënt zich uitermate goed laat voorlichten door zijn arts over de voor- en nadelen van een behandeling en over de alternatieven die van toepassing zijn.

Bijwerkingen medicinale cannabis

Normaal gesproken verdragen patiënten medicinale cannabis vrij goed. Vooral bij het gebruik van hogere doseringen of bij gelijktijdig gebruik met een middel dat de bijwerkingen versterkt zoals alcohol, treden bijwerkingen op. Aangezien bij de meesten patiënten lage doseringen volstaan, komen bijwerkingen relatief weinig voor. Bekende bijwerkingen van medicinale cannabis zijn:

• effecten op de stemming;
• slapeloosheid;
• hartkloppingen;
• verminderd reactievermogen;
• een verstoorde beleving van tijd en ruimte; en
• loomheid.

Andere effecten die kunnen optreden zijn ontspanning, lachbuien, hongergevoel, grotere gevoeligheid voor gewaarwordingen als kleuren en muziek en een gevoel van euforie. Na een paar uur nemen deze effecten meestal af.

Patiënten met een erfelijke aanleg voor psychoses of andere psychische klachten, moeten eerst met hun specialist overleggen voordat medicinale cannabis toegepast wordt. Dit geldt ook voor hartpatiënten. Het gebruik van medicinale cannabis wordt indien men zwanger wil worden, maar ook tijdens zwangerschap en borstvoeding, ten zeerste afgeraden (klik hier). Het regelmatig roken van cannabis is schadelijk voor de luchtwegen. Het toedienen van medicinale cannabis via een vernevelaar of verdampingsapparaat is daarentegen wel geschikt.

Normaal gesproken treedt er geen afhankelijkheid op als de patiënt medicinale wiet alleen als medicijn gebruikt. Vaak gebeurt dit in een lagere dosering dan bij zogeheten recreatief gebruik. Langdurig gebruik van hoge doseringen kan tot afhankelijkheid leiden met ontwenningsverschijnselen als gevolg wanneer men ermee stopt. De klachten die dan kunnen optreden zijn:

• rusteloosheid;
• agitatie en prikkelbaarheid;
• slapeloosheid; en
• misselijkheid.

Kosten en vergoeding medicinale cannabis

Volgens de website www.apotheek.nl zijn de prijzen anno 2023 als volgt opgebouwd.

• 5 gram SIMM 18 kost in de apotheek circa € 44,-. De kostprijs van BMC is € 35,60 en de vergoeding voor het werk van de apotheek bedraagt ongeveer € 6,-. Over het totaal wordt 6% btw in rekening gebracht.
• 5 gram Bedrocan kost in de apotheek circa € 50,-. De kostprijs is € 41,25 en de vergoeding voor het werk van de apotheek bedraagt ongeveer € 6,-. Over het totaal wordt 6% btw in rekening gebracht.

De zorgverzekeraar beslist of medicinale cannabis vergoed wordt. Dit is afhankelijk van hun vergoedingsbeleid. Zorgverzekeraars staan niet altijd open voor het gebruik van medicinale cannabis. Het is daarom belangrijk om goed geïnformeerd te zijn over de laatste wetenschappelijke stand van zaken omtrent de toepassing van medicinale cannabis. Het Bureau voor Medicinale Cannabis kan iemand informeren over de huidige stand van zaken.

Noot

1. Op deze website staat een handig overzicht van alle wetenschappelijke artikelen aangaande de toepassing van medicinale cannabis bij bepaalde aandoeningen en ziektebeelden en de voor- en nadelen ervan.
2. Hans van Maanen. Matig bewijs voor werking 'mediwiet'. Ned Tijdschr Geneeskd. 2015;159:C2644

Lees verder

• CBD-olie: voordelen, gebruiksaaanwijzing & dosering CBD-olie
• Blowen tijdens de zwangerschap: effecten en gevolgen
• Effecten cannabis: blowen onderdrukt immuunsysteem door MDSC
• Urinecontrole (UC) gevangenis & hoelang zijn drugs in bloed?
• Stoppen met blowen: gevolgen en tips om te stoppen met wiet