Peterselie meer dan keukenkruid

Gewone peterselie noemt men de felgroene, gekrulde blaadjes die als busseltjes bij groentenboer en supermarkt verkocht worden. Is er iets gewoner dan wat peterselie. En toch heeft ook dit plantje een lange geschiedenis van medisch gebruik achter zijn groen. De wortels, de zaden en de bladeren worden nog steeds in de kruidengeneeskunde gebruikt. Ze worden voorgeschreven vanwege de menstruatie opwekkende eigenschappen, maar hoofdzakelijk als diureticum en voor de behandeling van nierstenen, niergruis, en andere aandoeningen. Huidverouderende vrije radicalen worden opgeruimd en het vrijkomen van histamine wordt verminderd. Zowel de wortels als de bladeren bevatten de vitamines A, B en C, en de wortel vooral veel vitamine C. De bladeren zijn rijk aan calcium, magnesium en chlorofyl. Door deze stoffen is Peterselie meer dan alleen een keukenkruid; het draagt ook in belangrijke mate bij tot een evenwichtige voeding. Zo dekt 5 gram Peterselie de dagelijkse behoefte aan vitamine A en 30 gram die aan vitamine C.

De verse bladeren worden gebruikt als toekruid in soepen, stoofgerechten, sauzen, vullingen en garneringen. Tuinpeterselie verfrist de adem. Bladaftreksels zijn een tonicum voor haar, huid en ogen. De pastinaakachtige wortels kunnen worden gegeten als groente; de smaak lijkt wat op die van knolselderij en wordt gebruikt in soepen en stoofpotten.

Gebruikte plantendelen

• Fructus Petroselini - Peterselievrucht
• Radix Petoselini - Peterseliewortel
• Herba Petroselini - Peterseliekruid

Belangrijke inhoudstoffen

Fructus Petroselini

• Etherische olie 2 tot 7% - met apiol, myristicin en allyltetramethoxybenzeen.
• Vette olie 20 tot 22%.
• Flavonoïden (apiine)

Radix Petroselini

• Etherische olie - 0,05 tot 0,5% (apiol en myristicine).
• Apiine.
• Bergapteen (furocumarin: fotosensibiliserend).

Herba Petroselini

• Etherische olie 0,3% o.a. myristicine, apiol en allyltetramethoxybenzeen.
• Flavonglycosiden, acetylapiine met oestrogene werking

Peterselie in gebruik bij menstruatieklachten

Peterseliepreparaten werken spasmolytisch en uterusprikkelend vooral door de aanwezigheid van apiol en myristicine. Recenter heeft men ook stoffen zoals apiine en petroside in het bovengronds gedeelte van de peterselie gevonden die mede de werking bij menstruatieklachten kunnen verklaren. Citaat: Among these active herbs, the methanolic extract from the aerial parts of Petroselinum crispum (parsley) showed potent estrogenic activity, which was equal to that of isoflavone glycosides from soybean.

Peterselie als vochtafdrijvend en vermagerend middel

De diuretische eigenschap van peterselie is algemeen bekend. Ook Dodonaeus vermelde al dat 'Die wortelen van dese Peterselie in water ghesoden ende ghedroncken openen die verstoptheyt van der levere van den nieren ende van allen den inwendighen leden/ ende doen die urine lossen/ ende den steen ende dat graveel rijsen ende afgaen.'

Het blad en de wortel zijn minder werkzaam, maar wel veiliger dan de vrucht. De vruchtzaadjes heeft sterkere diuretische eigenschappen. Ze worden professioneel gebruikt waar een krachtige diurese nodig is. Ook de zuivere etherische olie wordt aangewend. Dat moet echter met de grootste voorzichtigheid gebeuren.

Peterselievrucht en afgeleide bereidingen worden voorgeschreven bij nefrolithiasis (nierstenen), jicht, hydropsie (abnormale vochtophoping in lichaamsholten), reuma en ter bestrijding van vetzucht.

Zelf vind ik juist het 2 x daags opknabbelen van een peterselieblad een efficiënte en veilige dosering om een lichte vochtafdrijvende en vermagerende werking te verkrijgen.

Peterselie ook spijsverteringbevorderend

Peterseliepreparaten hebben ook carminatieve en spijsverteringsbevorderende eigenschappen. Ook dat werd al door Dodonaeus vermeld ' Die ghemeyne Peterselie met andere spijse inghenomen es der maghen seer goet ende bequaem/ ende doet die spijse verteeren/ ende maeckt lust ende begheerte om eten'. De zaden hebben in die zin dezelfde werking als anijs, venkel en karwij, alleen zijn deze carminativa veiliger bij langer gebruik, omdat ze in tegenstelling met peterselie geen apiol (irriterend) bevatten.

Peterselie een heel gewoon keukenkruid maar met een zo'n sterke medicinale werking, dat je er zelfs voorzichtig mee moet zijn.

Voor verder onderzoek

• Nielsen SE, Young JF, Daneshvar B, et al. Effect of parsley (Petroselinum crispum) intake on urinary apigenin excretion, blood antioxidant enzymes and biomarkers for oxidative stress in human subjects. [Clinical Trial, Journal Article, Randomized Controlled Trial, Research Support, Non-U.S. Gov't]Br J Nutr 1999 Jun; 81(6):447-55.
• Hempel J, Pforte H, Raab B, et al. Flavonols and flavones of parsley cell suspension culture change the antioxidative capacity of plasma in rats. Nahrung 1999 Jun; 43(3):201-4.
• Ziyyat A, Legssyer A, Mekhfi H, et al. Phytotherapy of hypertension and diabetes in oriental Morocco. [Journal Article] J Ethnopharmacol 1997 Sep; 58(1):45-54.
• Lagey K, Duinslaeger L, Vanderkelen A. Burns induced by plants. [Case Reports, Journal Article] Burns 1995 Nov; 21(7):542-3.
• Yoshikawa M, Uemura T, Shimoda H, Kishi A, Kawahara Y, Matsuda H. Medicinal foodstuffs. XVIII. Phytoestrogens from the aerial part of Petroselinum crispum MIll. (Parsley) and structures of 6"-acetylapiin and a new monoterpene glycoside, petroside. Chem Pharm Bull (Tokyo) 2000 Jul; 48(7):1039-44.