Zwangerschap: roken, alcohol en drugs

Niet alle stoffen die het embryo en de foetus schade kunnen berokkenen, zijn bekend. Maar het is zonder meer verstandig gedurende een zwangerschap zo min mogelijk medicijnen te gebruiken. Dit geldt natuurlijk ook voor alcohol en drugs. Voor vele zwangere vrouwen is stoppen met roken nog de moeilijkste stap.

Medicijnen

Er zijn natuurlijk vrouwen die medicijnen moeten gebruiken omdat ze zonder deze ernstig ziek zouden zijn. Ziekte van een zwangere vrouw kan ook schadelijk zijn voor het zich ontwikkelende kind. Zo kan heel hoge koorts in een bepaalde fase van de zwangerschap een teratogene uitwerking op het kind hebben en het kan dan verstandiger zijn aspirine te gebruiken om de koorts te verminderen dan gelaten af te wachten tot de koorts daalt. Het is een kwestie van afwegen: welk risico loopt de baby en welke behandeling heeft u nodig, waarbij ook een rol speelt dat u erg gespannen kunt worden wanneer u niet behandeld wordt voor uw ziekte. Overleg met uw arts. Alle medicijnen worden getest op hun uitwerking bij zwangere vrouwen en artsen houden hier ter degen rekening mee. Mensen weten vaak niets omtrent de scheikundige stoffen die ze innemen. Tabletten tegen maagzuur, hoestrankjes, slaapmiddelen, antihistaminen tegen allergie en hooikoorts, antibiotica tegen infecties. Het zijn allemaal veel gebruikte geneesmiddelen die het evenwicht van de scheikundige stoffen in ons lichaam veranderen.

Roken

Er zijn positieve dingen die u doen kunt om uw baby de beste start in het leven te geven en andere dingen die u zou moeten nalaten, omdat bekend is dat ze schadelijk zijn. Dat geldt in de eerste plaats voor roken: of u inhaleert of niet is niet belangrijk, er komt nicotine in uw bloed en van daaruit in het bloed van uw baby. Nicotine versnelt de hartwerkingen remt de ademhalingsbewegingen af, die dienen om het ademen te oefenen. De baby gaat ervan hoesten en vocht opgeven. Roken vermindert de werking van de placenta en is de meest voorkomende en efficiënte manier om een sterk werkend vergif in het bloed van het kind te brengen. Nicotine maakt dat de bloedvaten in de placenta zich samentrekken zodat de baby minder zuurstof en minder voedingsstoffen krijgt toegevoegd. Zwangere vrouwen die roken krijgen over het algemeen baby´s met een lager gewicht dan vrouwen die niet roken. Ook het aantal sigaretten dat de moeder rookte, is van invloed. Dit betekent echter niet dat rokende moeders nooit kinderen met een normaal gewicht kunnen krijgen. Uit statistieken blijkt evenwel dat baby´s van rokende moeders niet de beste voeding krijgen tijdens hun verblijf in de baarmoeder. De oorzaak daarvan is niet dat de moeders ertoe neigen minder te eten: het zijn de sigaretten die een directe invloed uitoefenen op de groei van de baby. Roken na de vierde maand is een belangrijke oorzaak van een te vroege geboorte of van de geboorte van te lichte baby´s, die in hun ontwikkeling zijn achtergebleven en extra zorg nodig hebben na hun geboorte. Roken verhoogt ook de kans op bloedingen gedurende de zwangerschap, verdubbeld de kans op een miskraam, enz.

Alcohol

Alcoholgebruik moet net als het innemen van medicijnen zeer kritisch beoordeeld worden. Het is nog niet bekend welke minimumhoeveelheid tijdens zwangerschap ongevaarlijk is, maar omdat alcohol sociaal geaccepteerd wordt, is het gemakkelijk om te vergeten dat het gebruik ervan beperkt moet worden. Gelukkig krijgen veel zwangere vrouwen er een aversie tegen.

Drugs

Medicijnen of drugs die uw stemming beïnvloeden, wanneer u het niet meer ziet zitten, zwaarmoedig bent of geïrriteerd, moeten vanzelfsprekend voorgeschreven worden door een arts die u goed kent en die u vertrouwt, die bereid is u goed voor te lichten over de werking van het middel waarvoor hij of zij kiest. Dit klemt te meer omdat u er waarschijnlijk aan twijfelt of het echt verantwoord is een dergelijk middel in uw zwangerschap te gebruiken. Er is weinig bekend over het effect van deze middelen, zowel voor uzelf als voor de baby. Misschien kunnen ze nuttig zijn om u even op te peppen, maar een langdurig gebruik is eigenlijk altijd af te raden. Er zijn andere manieren om u te ontspannen, bijvoorbeeld door oefeningen. Het is beter uw lichaam goed af te stemmen op de situatie waarin u verkeert, dan pogingen te doen aan die situatie en uw gevoelens te ontsnappen. Het effect van cannabis op de baby is nauwelijks bekend. Het is nooit bewezen dat dit middel teratogeen is, maar het is wel heel duidelijk dat het alleen in beperkte situaties stimulerend werkt, in andere deprimerend. Of cocaïne of andere hard drugs nu genomen wordt door inhaleren van een poeder, roken of spuiten, een vrouw die cocaïne gebruikt maakt alle kans op een baby die klein is voor de duur van de zwangerschap, of prematuur, en die aan de drug verslaafd is. Deze baby´s zijn vaak geïrriteerd en schrikachtig, en het is moeilijk om ze te kalmeren om ze voldoende voeding te laten nemen. Kalmerende middelen worden veel voorgeschreven gedurende de zwangerschap en hebben de reputatie niet schadelijk te zijn. Valium ( diazepam ) wordt soms gebruikt om pre-eclampsie te voorkomen door de bloeddruk te verlagen. Maar valium, ingenomen vlak voor of gedurende de bevalling kan ertoe leiden dat de Apgar-score laag uitvalt en ademhalingsmoeilijkheden optreden. Het kan ook gebeuren dat de pasgeboren baby niet goed drinkt en te gemakkelijk ondertemperatuur krijgt. Het lijkt toch verstandig naar andere oplossingen te zoeken.