Wortelkanaalbehandeling/Endodontische behandeling

Een wortelkanaalbehandeling (endodontische behandeling) is ondanks alle misleidende mythen en misvattingen die er bestaan, toch van een onschatbare waarde. Het is een middel waarmee beschadigde tanden gered kunnen worden en u snel van kiespijn afgeholpen kan worden. In dit artikel zal ik u onder andere uitgebreid uitleggen hoe een wortelkanaablbehandeling in zijn werk gaat.

Wat is een wortelkanaalbehandeling/endodontische behandeling?

Een wortelkanaalbehandeling is een proces waarbij een tandarts de inwendige aspecten van een tand behandelt, voornamelijk de ruimte van het "pulpaweefsel". De meeste mensen denken dat het pulpaweefsel van een tand alleen bestaat uit de "zenuw" echter, is dit niet geheel waar. De pulpa bestaat uit bindweefsel, zenuwvezels en kleine bloedvaten. Deze pulpa kan door tandbederf, een lekkende vulling of een val ontstoken raken. Hierdoor kunt u hevige kiespijn krijgen.

Waar precies in een tand zit de zenuw?

Tanden zijn geen stevige objecten. Iedere tand heeft een holle ruimte waar zich zenuwweefsel bevindt. Tandartsen gebruiken de volgende bewoordingen om verschillende gedeelten van deze zenuwruimte te benoemen:

• De pulpakamer. Dit is de holle ruimte die ongeveer in midden van het binnenste van de tand ligt (het gedeelte van de tand dat zich boven het tandvlees bevindt)
• De wortelkanalen. De wortelkanalen staan via de wortelpunt in verbinding met het bot. Hierdoor kan een ontsteking in de pulpa zich uitbreiden naar dit gebied.

Tanden hebben altijd maar één pulpakamer, maar het aantal wortelkanalen kan variëren. Elke tand zal ten minste één wortelkanaal hebben, en sommige hebben er 2, 3 of misschien wel meer. Ieder kanaal zal dan een wortelkanaalbehandeling moeten ondergaan. De bovenstaande snijtanden en voortanden hebben meestal slechts één wortel en dus één wortelkanaalbehandeling nodig. Kiezen hebben vaak 3, 4 en soms zelfs 5 wortelkanalen.

Wat betekent het hebben van meerdere wortelkanalen voor u?

Het aantal kanalen in een tand beïnvloedt u, de patiënt, op de volgende wijze:

• De kosten van de wortelkanaalbehandeling worden gewoonlijk gebaseerd op het aantal afzonderlijke kanalen die worden behandeld. Hoe groter het aantal, hoe hoger de kosten.
• De behandeling wordt beïnvloed door het aantal kanalen dat wordt behandeld. Het is tijdrovender voor een tandarts om een tand behandelen met 4 kanalen in plaats van een tand met één kanaal.

Wat is het doel/functie van de tandzenuw?

Zenuwweefsel in een tand heeft een zintuiglijke functie. Maar deze is waarschijnlijk anders dan wat u verwacht. Onder normale omstandigheden zou u weinig van het zenuwweefsel in uw tanden merken, behalve dan wanneer het wordt blootgesteld aan druk of extreme temperaturen, of na een ongeluk/aandoening (zoals tandbederf of de vorming van een scheur), In dit geval kunnen uw tanden een pijnlijk gevoel geven.

Er zijn een aantal functies die de zenuw uitvoert. In uw jeugd speelt zenuwweefsel een belangrijke rol bij de vorming en ontwikkeling van de tand. Later is dit weefsel bedoeld om bij te dragen aan de gezondheid van de tand en de vitaliteit van de tand te behouden. Het zenuwweefsel helpt om uw glazuur en dentine te behouden en uw tand te voorzien van voedingsstoffen en vocht. Het produceert ook nieuwe tand structuur (herstellende dentine) en is nodig om de zenuw te beschermen tegen letsel (zoals tandbederf).

De wortelkanaalbehandeling stap voor stap

De tandarts volgt tijdens het uitvoeren van een wortelkanaalbehandeling diverse stappen uit:

Het plaatsen van de rubber dam

Na u verdooft te hebben, maar voor het begin van het uitvoeren van uw behandeling, zal uw tandarts uw tand moeten "isoleren". Om dit te doen, maken ze een klein gaatje in een vel rubber. Dit rubber wordt over uw tand geplaatst en vastgezet met een kleine tand klem om het op zijn plaats te houden. Een van de fundamentele doelstellingen van een wortelkanaalbehandeling is het verwijderen van bacteriën en verontreinigingen uit een tand. Speeksel bevat verontreinigingen, een rubberdam kan voorkomen dat dit speeksel in de tand terecht komt die behandeld wordt.

Een gaatje boren

Als uitgangspunt voor het uitvoeren van uw behandeling, moet uw tandarts eerst toegang krijgen tot de zenuwruimte in uw tand. Zij doen dit door gebruik te maken van hun tandheelkundige boor om een gaatje te boren. Dit gaatje wordt geboord tot aan de pulpakamer. Op uw kiezen, zal het gaatje gemaakt worden op de kauwvlakken van de tand. Op voortanden, wordt het gaatje doorgaans gemaakt aan de achterzijde van de tand. De totale omvang van het gaatje zal variëren afhankelijk van factoren zoals de locatie van de afzonderlijke kanalen en hoe moeilijk het is voor de tandarts om ze te vinden. Ook zal de tandarts eventuele kronen, vullingen en losse of kwetsbare delen van de tand moeten verwijderen.

Het reinigen en het vormgeven van de wortelkanalen

De volgende stap van de wortelkanaalbehandeling bestaat uit reiniging en de vormgeving van de binnenkant van uw tand (de pulpakamer en alle wortelkanalen). Het doel van de reiniging is het verwijderen van bacteriën, toxinen, zenuwweefsel, en de daarmee samenhangende ontsteking die zich uw tand bevindt. Het vormgevingsproces begint met het bepalen van de grootte van de wortelkanalen.

Welke instrumenten worden er gebruikt?

Voor het grootste deel wordt een tand gereinigd en gevormd met wortelkanaalvijltjes.

Deze vijltjes lijken op rechte spelden, maar als je goed kijkt zult u zien dat het oppervlak ruw is en niet glad. Deze instrumenten zijn dus ook echt vijltjes en worden gebruikt als zodanig.

Hoe worden de instrumenten gebruikt?

Uw tandarts zal het vijltje met een draaiende beweging op en neer bewegen in elk wortelkanaal. Deze actie zal er voor zorgen dat de kanalen worden gereinigd en gevormd. De tandarts zal deze methode een aantal keer herhalen met steeds een ander vijltje met een iets grotere diameter totdat het hele kanaal schoon is.

Bij het uitvoeren van dit werk, zal uw tandarts ook zo nu en dan uw tand spoelen met een desinfecterend middel. Dit helpt om opgehoopt vuil en andere verontreinigen te verwijderen.

Het meten van de lengte van de wortelkanalen

Het doel van de tandarts is om de gehele lente van elk wortelkanaal te reinigen maar moet daarbij opletten dat hij in het wortelkanaal blijft en niet er doorheen gaat. Er zijn een aantal manieren waarop een tandarts de lengte van het wortelkanaal kan bepalen. De tandarts kan een stokje in uw tand plaatsen en vervolgens een foto nemen. De foto zal uitwijzen of het stokje de gehele lengte van het kanaal bedekt of niet. Tegenwoordig is het ook mogelijk een elektronisch apparaat te gebruiken voor de lengtebepaling.

Het sluiten van de tand - Het plaatsen van het vulmateriaal

Zodra de tand inwendig grondig gereinigd en goed gevormd is kan de tand weer worden gesloten en de holle ruimte die in de tand is geboord worden opgevuld. In sommige gevallen zal de tandarts het vulmateriaal direct na het reinigen van de tand plaatsen. In de meeste gevallen wordt hiermee gewacht en wordt de tand opgevuld met een bacterie werende pasta en gesloten met een noodvulling. Na een aantal weken zult u dan moeten u terugkomen voor het afmaken van de behandeling. Deze behandeling kan bestaan uit het nogmaals herhalen van het uitvijlen en uitspoelen van de tand. Vervolgens zal uw tand definitief worden gesloten en opgevuld.

Welk vulmateriaal wordt er gebruikt?

Het meest gebruikte wortelkanaalvulling materiaal is een rubber stift genaamd guttapercha. Het komt in voorgevormde stiftjes waarvan de afmetingen overeenkomen met de grootte (diameter) van de vijltjes die zijn gebruikt om de tand te vijlen. Er wordt ook een bacteriewerende pasta gebruikt tezamen met de guttapercha. Het materiaal wordt aangebracht op het oppervlak van het stiftje voordat het wordt geplaatst in een kanaal. Er kunnen meerdere stiftjes van guttapercha nodig zijn om het kanaal volledig te vullen. Een tandarts kan eventueel de guttapercha verwarmen (voor of nadat deze is geplaatst in de tand) om deze te verzachten. Op deze manier kan er voor gezorgd worden dat de stiftjes goed aansluiten aan de vorm van het binnenste van de tand. Als alternatief kan een tandarts in plaats van de guttapercha gebruik maken van een "vulpistool'. Dit is vergelijkbaar met een lijmpistool.

Hoe lang duurt een wortelkanaalbehandeling?

De totale tijd die nodig is voor de wortelkanaalbehandeling zal per geval verschillen, dit zal afhangen van de tand waar het omgaat en het aantal kanalen die zich daarin bevinden. Zo zou een kanaalbehandeling van een kies 2 á 3 keer zo lang kunnen duren als die van een tand met slechts één kanaal. De duur van een wortelkanaalbehandeling varieert tussen een half uur en twee uur. Ook kan het zijn dat u een aantal keer zou moeten keren naar de tandarts om de behandeling te voltooien omdat de klachten nog niet zijn afgenomen. In dit geval zal de behandeling worden herhaald. Ook kan het zijn dat er nog verdere behandelingen aan de tand of kies nodig zijn als deze te erg verzwakt is, zoals het plaatsen van een kroon.

is een wortelkanaalbehandeling pijnlijk?

Een wortelkanaalbehandling kan vrijwel altijd pijnloos worden uitgevoerd na een verdoving. Wel kan er na de behandeling enige napijn optreden. Deze is met pijnstillers goed te bestrijden. Indien de napijn erg lang aanhoudt, neem dan contact op met uw tandarts.