Propranolol, een medicijn tegen stress en onterechte angsten

Er zijn verschillende soorten van angst. Vaak is angst heel nuttig omdat het ons voor gevaarlijke roekeloze acties behoedt. Maar andere vormen van angst zijn onterecht, dienen geen enkel doel, en kunnen je leven behoorlijk vergallen. Bijvoorbeeld de irreële angst voor ongevaarlijke spinnen, of extreme plankenkoorts bij een optreden voor een volle zaal, terwijl we onze rol volledig beheersen. Er zijn medicijnen waarmee je dergelijke zinloze angsten kunt onderdrukken.

Je hebt angst en angst

Er zijn verschillende vormen van angst. Sommige hebben een beschermende functie. Als je in een donkere steeg wordt bedreigd met een wapen, of je hebt te maken met huiselijk geweld, komt het je gezondheid ten goede dat je vanwege de angst vlucht uit de (levens)gevaarlijke situatie. Ook is het nuttig dat we een beheersbare angst kennen om publiekelijk af te gaan, want daardoor zullen we ons beter voorbereiden op een spreekbeurt, toneelrol of ander optreden voor een volle zaal. En als je vanwege overspannenheid rijangst hebt, en daardoor niet in een auto durft te rijden, voorkomt dat onveilige verkeerssituaties. Het is nuttig dat je angst hebt om ver in zee te gaan, zodat je niet kunt verdrinken. Angst voor de tandarts is angst voor pijn en eigenlijk wel verklaarbaar, hoewel niet nodig.

Onverklaarbare angst

Er zijn vele vormen van irriële angst die geen enkel doel dienen, maar die je dagelijks leven behoorlijk kunnen bederven. De lijst van dergelijk vormen van ongegronde angst en paniek is lang. Denk maar aan:

• vliegangst,
• angst voor spinnen,
• extreme angst voor onweer,
• hoogtevrees,
• niet je huis uit durven (straatangst),
• bang in de lift,
• smetvrees,
• pleinvrees,
• angst voor knopen,
• claustrofobie,
• angst om een meisje te vragen.

Angst vanwege nare ervaring

Als je verschrikkelijke dingen hebt meegemaakt of daarvan getuige bent geweest kun je er altijd bang voor blijven. Begrijpelijk dat je niet meer het vliegtuig in gaat als je een noodlanding of ramp hebt meegemaakt. En als je een nacht in een vastzittende lift hebt doorgemaakt, zul je nadien altijd de trap nemen. Of je bent slachtoffer geweest van een natuurramp, overval of aanranding.

Zeker als tijdens een dergelijke traumatische gebeurtenis de doodsangst gepaard ging met een gevoel van machteloosheid kan het slachtoffer lang gebukt gaan onder nare onterechte angsten. Er is dan sprake van een PTSS (posttraumatische stress stoornis). Bij een dergelijke stoornis kan het kleinste signaal (gegil, geschreeuw, een knal) intensieve herinneringen aan het trauma oproepen, met het bijbehorende gevoel van doodsangst.

Onderzoek

Mensen met een posttraumatische stressstoornis of een fobie, gaan hevig gebukt onder hun angstaanvallen. Een normaal leven is voor hen vaak niet meer mogelijk. De wetenschap doet veel onderzoek naar het alarmsysteem van het brein en er wordt gezocht naar effectiever methoden om mensen van hun irreële doodsangsten te bevrijden. Bepaalde vormen van psychotherapie helpen weliswaar, maar die zijn vaak niet afdoende en kosten bovendien veel tijd en moeite. Een doeltreffend medicijn zou wel veel ellende kunnen oplossen.

Propranolol

Propranolol is een medicijn dat weliswaar niet de herinnering van nare ervaringen wist, maar dat wel de bijkomende angstgevoelen weet te onderdrukken. Dergelijke aangeleerde angsten zijn dikwijls uit te wissen met het middel propranolol. Dat is een bètablokker waarmee al veel ervaring is opgedaan. Hoe werkt dat? Ons geheugen onthoudt feiten (de man met het wapen in de donkere steeg) en de emotie die daarbij gepaard gaat, dus de doodsangst. Normaal wordt, via verwerking, de herinnering aan beiden in de loop der tijd zwakker. Maar als de verwerking niet lukt wordt de herinnering aan zowel gebeurtenis als bijbehorende angst steeds sterker.

Feiten los koppelen van emotie

Het heeft ermee te maken dat herinneringen na te zijn opgehaald, kunnen veranderen indien ze weer worden opgeslagen. Ze kunnen dan namelijk zowel versterkt als verzwakt worden opgeslagen. Dit gebeurt via een chemisch proces in onze hersenen. Via het medicijn propranolol kan dit heropslaan in positieve zin kan worden beïnvloed. Het werk dus als volgt:

Herinneringen bestaan uit feiten en bijbehorende emoties.

• Elke keer worden ze opnieuw opgeslagen.
• Als het goed gaat zwakken ze langzaam af.
• Als het fout gaat worden ze sterker (angststoornissen ontstaan).
• Het gaat fout in eiwitsynthese in het brein.
• Propranolol beïnvloed de eiwitsynthese.
• De herinnering wordt ontdaan van de emotie.
• Herinnering roept dan geen angst meer op.

Propanol tegen ernstige stress

Propranolol wordt ook gebruikt bij hevige examenvrees en plankenkoorts. Vrijwel iedereen kent een gezonde spanning vlak voor een examen of bij een (solo)optreden voor publiek. Ons hart gaat dan sneller en duidelijk voelbaar kloppen. We transpireren extra en onze handen kunnen trillen. Een dergelijke spanning is heel gewoon en bovendien nodig om optimaal te kunnen presteren. Maar bij extreme spanning (angst) wordt een goede prestatie juist belemmerd, en in dat geval kan propranolol de geruststellende oplossing zijn. Het bloeddrukverlagende middel Propranolol zorgt er namelijk voor dat de hartslag minder snel gaat, en ook dat het beven en trillen wordt tegengegaan. Het werkt al na circa een uur, en houdt zes tot acht uur aan. Propranolol is via doktersrecept verkrijgbaar.