Een gezonde levensstijl kan nierschade voorkomen

Nieren filteren het bloed en halen afvalstoffen eruit, die met de urine worden uitgescheiden. Als de nieren niet goed meer werken, wordt het te veel aan vocht onvoldoende afgevoerd en vergiftigd het lichaam zichzelf. Schade aan de nieren ontstaat meestal ongemerkt. Nieren kunnen jarenlang minder goed functioneren zonder ernstige klachten te veroorzaken. Mensen met een hoge bloeddruk of diabetes type 2 hebben een verhoogde kans op nierschade omdat deze aandoeningen vaak worden veroorzaakt door een ongezonde levensstijl. Schade aan de nieren kan worden voorkomen met een gezonde levensstijl.

De werking van de nieren

De nieren zijn twee boonvormige organen, met een lengte van twaalf cm en een gewicht van 160 gram. De nieren liggen tussen de bovenrand van het bekken en de onderste ribben, aan de rugzijde van het lichaam. Een nier bestaat uit een miljoen nefronen die het bloed filteren en de afvalstoffen eruit halen. De afvalstoffen worden uitgescheiden met door de nieren geproduceerde urine. Gezonde nieren produceren voldoende urine om de vochthuishouding in het lichaam op peil te houden. Nieren die onvoldoende werken voeren het te veel aan vocht niet meer af, waardoor het lichaam zichzelf vergiftigd.

Nieren produceren drie belangrijke hormonen

• Hormonen die de bloeddruk op peil houden.
• Hormonen die rode bloedcellen aanmaken.
• Hormonen die helpen bij de vorming van stevige botten.

Voorkomende klachten bij nierschade

Nieren kunnen jarenlang minder goed werken zonder dat dit wordt opgemerkt. De eerste klachten openbaren zich pas als de nierfunctie voor ongeveer zeventig procent is uitgevallen. De klachten zijn vaag en kunnen ook bij andere aandoeningen voorkomen.
Voorkomende klachten zijn:

• vermoeidheid
• jeuk
• misselijkheid
• gebrek aan eetlust

Klachten bij ernstige nierschade

Bij ernstige nierschade wordt het vocht niet meer afgevoerd en vergiftigd het lichaam zichzelf.
Voorkomende klachten zijn:

• Ernstige benauwdheid
• Hart- en vaatproblemen

Het ontstaan van nierschade

Nierschade ontstaat acuut of is chronisch. Acute nierschade kan ontstaan door een infectie, een auto-immuunziekte, (het lichaam breekt de niercellen af) nierstenen of een tumor. Acute nierschade is levensgevaarlijk, maar de nieren kunnen zich na behandeling wel weer herstellen. Chronische nierschade ontstaat geleidelijk en komt vaker voor. Diabetes type 2 en een hoge bloeddruk zijn de meest voorkomende oorzaken. Andere oorzaken zijn: overgewicht, te veel zout in de voeding en roken. De nieren slijten ook door het ouder worden. Vanaf een jaar of veertig wordt de nierfunctie minder.

Het vaststellen van nierschade

De werking van de nieren kan worden vastgesteld door het afnemen van een bloedtest of een urinetest. Om de oorzaak te kunnen achterhalen zijn meerdere onderzoeken nodig zoals een echo, röntgenfoto, CT-scan of nierweefselonderzoek.
Mensen boven de zestig, met een hoge bloeddruk, diabetes of hart- en vaatziekten kunnen beter hun nierfunctie jaarlijks laten controleren.

De behandeling

In het minst ernstige geval is een gezonde levensstijl voldoende om verdere achteruitgang van de nieren te voorkomen. Bij een nierfunctie van minder dan zestig procent zijn medicijnen om risicofactoren en verdere complicaties te verminderen noodzakelijk. Om de nieren te ontzien wordt een eiwitarm en/of zoutarm dieet voorgeschreven. Niertransplantatie is noodzakelijk bij een werking van vijftien procent of minder. Tot een eventuele transplantatie is nierdialyse noodzakelijk. Afvalstoffen worden met een speciale machine buiten het lichaam uit het bloed gefilterd. Het apparaat kan de afvalstoffen maar gedeeltelijk uit het bloed halen waardoor er meer afvalstoffen in het bloed achterblijven dan bij gezonde mensen het geval is. Omdat het apparaat geen hormonen aanmaakt moet de patiënt hiervoor medicijnen slikken.

Het medicijn gebruik

Bij een verminderde nierfunctie worden medicijnen niet altijd goed uit het lichaam afgevoerd. Een normale dosering kan dan te hoog zijn. Stel de huisarts en apotheek op de hoogte als je een verminderde nierfunctie hebt zodat de dosering kan worden aangepast.

Hoe voorkom je nierschade?

Een gezonde levensstijl kan nierschade en andere chronische aandoeningen voorkomen. Het lichaam wordt gezonder, je voelt je fitter, de kans op overgewicht vermindert en de huid gaat er beter uitzien. Het is alleen niet zo eenvoudig om een ongezonde levensstijl te veranderen in een gezonde levensstijl. Dat vraagt om doorzettingsvermogen, motivatie en discipline.

Wat is een gezonde levensstijl?

Een gezonde levensstijl vraagt om blijvende veranderingen in doen en denken.
Het is:

• Gezonde voeding
• Voldoende beweging
• Goede nachtrust
• Voorkomen van stress
• Een goede balans tussen werk en ontspanning

Gezonde voeding

Gezonde voeding bestaat uit een gevarieerd voedingspatroon. Het bevat alle voedingsstoffen die het lichaam nodig heeft om goed te kunnen functioneren. Daarnaast is het van belang om het zoutgebruik te beperken. De dagelijkse aanbevolen hoeveelheid zout is maximaal zes gram, maar door voorbewerkte voedingsmiddelen (sausjes, kant- en klare maaltijden) krijg je veel meer binnen. Zout houdt vocht vast waardoor de bloeddruk stijgt en de kans op nierschade groter wordt. Beperk ook het eten van ongezonde tussendoortjes en alcoholische dranken.

Rust en beweging

Beweging is goed voor het lichaam. Voor volwassenen is 2,5 uur per week matig intensief bewegen voldoende, meer beweging is nog beter. Beweging vermindert ook stress. Stress heeft een negatief effect op de gezondheid en door beweging voel je je meer ontspannen. Stress vermindert ook met een goede balans tussen werk en ontspanning. Daarnaast is een goede nachtrust belangrijk om je een fit en uitgerust gevoel te geven.