Veel voorkomende afwijkingen van het oog

Ze weerspiegelen uw gemoedstoestand en emoties, ze werken de ganse dag onvermoeibaar voort en zijn een meesterwerk van de natuur. Maar hoe functioneren ogen nu eigenlijk? En wat is de betekenis van veelvoorkomende afwijkingen zoals bijziendheid, verziendheid en astigmatisme?

Een vernuftige camera

Bij het omzetten van licht in beelden vervullen alle delen van het oog een eigen taak. Het voorste gedeelte van de oogbol of het hoornvlies vangt het licht op en bundelt het. Achter het hoornvlies ligt de iris, die de kleur van je ogen bepaalt. Kleine spiertjes in de iris zorgen ervoor dat de pupil, de kleine opening in het midden van de iris, kleiner of groter wordt. Bij veel licht verkleint de pupil, in het donker wordt ze groter. Direct achter de pupil zit de lens. De lens kan van sterkte veranderen door boller of platter te worden. Daardoor kunnen we zowel van dichtbij als van veraf scherp zien. De brekingssterkte van de lens wordt uitgedrukt in dioptrieën. Uiteindelijk komt het licht terecht op het netvlies. Dat bevat cellen die lichtprikkels omzetten in elektrische prikkels. Deze prikkels worden via de oogzenuw naar de hersenen gestuurd en daar in beeld omgezet.

Oogafwijkingen

Bijziendheid of myopie

Wie bijziend is, ziet veraf gelegen voorwerpen wazig. Dat komt omdat de oogbol te lang is in verhouding tot de bundelende kracht van hoornvlies en lens. Het licht van verre voorwerpen wordt dus vóór in plaats van op het netvlies gebundeld. Bijziendheid wordt gecorrigeerd met behulp van brillenglazen of lenzen met een negatieve dioptriesterkte. Op deze manier verschuift het beeld naar achter. Schrik bij bijziendheid niet dat die ver afgelegen voorwerpen eigenlijk niet zo ver hoeven te zijn. Zo zijn er vele mensen met deze oogafwijking die niet meer zonder lenzen of bril met een computer kunnen werken. Het scherm bevindt zich immers al op een te grote afstand van het oog. Alleen boeken lezen gaat nog probleemloos, voor de rest is er een correctie nodig.

Verziendheid of hypermetropie

Van verziendheid is sprake als iemand voorwerpen die dichtbij gelegen zijn, niet scherp kan waarnemen. De oogbol is te kort, waardoor de lichtstralen samenkomen achter het netvlies. Voor de correctie wordt gebruik gemaakt van glazen of lezen met een positieve sterkte. De bundeling van het licht wordt zo verplaatst naar voren tot op het netvlies. Dit is vooral een oogafwijking die bij veel mensen de kop opsteekt bij het ouder worden. Het lezen van de krant of van een tijdschrift gaat niet meer zo goed en je moet de tekst wat verder van je af gaan houden. Dan lukt het weer beter om te lezen. Dit is echter niet de juiste methode om verziendheid te corrigeren. Je raadpleegt altijd best een oogarts.

Astigmatisme

Astigmatisme treedt op als het hoornvlies een onregelmatige kromming heeft. De invallende lichtstralen worden daardoor op asymmetrische wijze gebroken. Wie astigmatisch is, kan voorwerpen, zowel dichtbij als veraf, lichtjes 'vervormd' waarnemen. Een bril met torische of cilindrische glazen compenseert deze vervormingen.

Cataract

Bij cataract of grijze staar treedt er een vertroebeling van de ooglens op. Dit kan zover gaan tot de lens helemaal ondoorzichtig wordt en je dus niets meer scherp ziet. Vanaf vijftig jaar treedt deze afwijking bij heel wat mensen op, maar er zijn weinig personen die er last van hebben. Ze merken het niet of nauwelijks. Het is pas bij een gevorderde leeftijd dat de cataract als heel erg storend wordt ervaren. Mensen met suikerziekte lopen een hoger risico op deze oogafwijking.