Kinderen met astma: richtlijnen

In Nederland heeft 20% van de peuters astma, van de kinderen in de basisschoolleeftijd 7-10%. Bij de helft van deze basisschoolkinderen verdwijnen deze klachten in de puberteit (Nationaal kompas volksgezondheid, 13 juni 2014. RIVM Bilthoven). Astma treft twee keer zo vaak jongens als meisjes. Astma is de meest voorkomende chronische ziekte onder Nederlandse kinderen. Het woordje astma komt van het Griekse woord asthma, wat verstikking betekent. Astma bij kinderen is een serieus probleem. Bij astma zijn de luchtwegen extreem gevoelig voor prikkels en vrijwel voortdurend ontstoken (zonder virus of bacterie, maar wel met zwelling, aanspanning van spieren en verhoogde slijmproductie).

De ademhaling

Een mens haalt per dag ongeveer 20.000 keer adem. Dit omdat een mens per dag 10.000 liter lucht nodig heeft. Bij astmapatiënten gaat hier iets mis. Bij hen is sprake van hyperreactiviteit van de luchtwegen. Astmapatiënten kosten de Nederlandse gezondheidszorg veel geld, daarom wil de overheid dat deze patiënten zo lang mogelijk bij de huisarts onder behandeling blijven. Dit om kosten te besparen. Bij astma is er voor een belangrijk gedeelte sprake van een erfelijk component. Wanneer één van de ouders last heeft van astma, is de kans groter dan één van de kinderen dit ook krijgt. Astma bij kinderen is te herkennen aan een piepende ademhaling en veelvuldig hoesten, vaak met slijm.

Algemene richtlijnen voor kinderen met astma:

• Rook niet in de buurt van de kinderen en ook niet op plaatsen waar ze vaak komen. Dus ook niet in huis of in de auto.
• Zorg voor voldoende frisse lucht door regelmatig te luchten en de roosters open en schoon te houden.
• Maak regelmatig schoon, vooral in de slaapkamer van het kind. Zorg voor zoveel mogelijk gladde vloeren.
• Zorg dat het kind zo min mogelijk in contact komt met stoffen waarvoor hij of zij allergisch is.
• Laat het kind veel buiten spelen en sporten. Sporten kan een astma-aanval uitlokken, maar een goede lichamelijke conditie is erg belangrijk voor astmapatiënten. Wanneer het kind problemen blijft houden met bewegen kan kinderfysiotherapie soms hulp bieden.
• Let op de voeding en laat het kind weinig snoepen. Kinderen met overgewicht lopen meer kans op astma.
• Laat frisdrank staan. Volgens onderzoekers van de University of Adelaide verhoogt het consumeren van frisdrank de kans op astma en COPD.
• Vermijd prikkels. Zo kan het zijn dat het beter is om een huisdier weg te doen of een bepaald soort parfum niet meer te dragen. Probeer zelf allert te zijn op prikkels die een aanval lijken uit te lokken.
• Zonlicht heeft een positieve invloed op astmapatiënten. Veel buiten spelen en vakanties in het warme zuiden, maar ook extra vitamine D helpt volgens onderzoekers uit Valencia om astma te voorkomen.

Astma en paracetamol

Uit Spaans onderzoek (2012) onder 20.000 kinderen en jongeren blijkt een relatie tussen astmatische klachten bij kinderen en het gebruik van paracetamol. Hoe de klachten met elkaar in verband staan is niet duidelijk, maar kinderen die tijdens hun eerste levensjaar paracetamol hadden gebruikt, hadden twee maal zo vaak astmatische klachten, dan kinderen die geen paracetamol gebruikten. Ook bij oudere kinderen en jongeren verhoogde het gebruik van paracetamol de kans op astma.

Astma en voeding

• Gember helpt bij een snellere genezing van infecties van de longen en luchtwegen.
• Verder is gebleken dat Kurkuma een positief effect heeft of astmapatiënten. Kurkuma vermindert namelijk de hoeveelheid slijm in de luchtwegen.
• Vitamines zoals Vitamine B6, B12 en C verhogen de weerstand en verminderen ontstekingen, ook in de longen.
• Van oudsher worden ook aan honing longzuiverende kwaliteiten toegeschreven. Honing zou heilzaam werken bij pollenallergieën en astma. Kinderen jonger dan één jaar mogen nog geen honing hebben in verband met de mogelijke aanwezigheid van de bacterie Clostridium Botulinum in honing.
• Magnesium vergemakkelijkt het uitzetten van de bronchiën en voorkomt hierdoor verkrampingen. Ook magnesium heeft dus een positieve invloed op de ademhaling.
• Volgens onderzoek lijkt de consumptie van melk een negatief effect te hebben bij astma. Melk verhoogt de slijmproductie en verergert hierdoor de aanvallen.

De toekomst voor astmapatiënten

Nederlandse onderzoekers verwachten dat er rond 2022/2024 een vaccin is tegen astma. Dit omdat Nederlandse wetenschappers uit Leiden, Amsterdam en Rotterdam hebben ontdekt dat bepaalde stoffen lichaamscellen zo kunnen manipuleren dat deze niet meer reageren op allergische prikkels. “We willen vaccinmoleculen ontwerpen, waarin de allergische stof wordt gecombineerd met de remmende stof die de poortwachters beïnvloedt. Als in het lab blijkt dat ze goed werken, dan zijn we dichter bij een echt vaccin” zegt Hermelijn Smits van het LUMC in Leiden. Wanneer dit inderdaad zo is, is dit goed nieuws voor de astmapatiëntjes in de toekomst.