Overgangsklachten

Na jarenlang menstrueren komt voor vrouwen rond de vijftig het moment van de laatste menstruatie, de menopauze. De periode rond de menopauze wordt de overgang genoemd. Dit is een belangrijke levensfase in het leven van een vrouw. De overgang sluit de vruchtbare periode van een vrouw af. Hierna is het krijgen van kinderen onmogelijk. Hoe merkt een vrouw dat ze in de overgang is? Wat zijn de verschijnselen en klachten?

Wat gebeurt er in de overgang?

Vrouwen hebben tijdens hun vruchtbare periode een grote voorraad eicellen in hun eierstokken. Iedere maand komt er een eitje vrij, waardoor een vrouw ongesteld wordt of, als er bevruchting van het eitje heeft plaats gevonden, de vrouw zwanger wordt. Per menstruatie verdwijnen er ongeveer 400 eitjes. Tussen de 45 en 60 jaar raakt de voorraad eitjes in de eierstokken op. Hierdoor komen er uiteindelijk maandelijks geen eitjes meer vrij en blijft de menstruatie uit. Dit is een proces van jaren.

Het eerste wat vrouwen gaan merken van de overgang is meestal, dat de menstruatie onregelmatiger wordt. Voordat de menstruatie helemaal weg blijft kan dit wel zo'n vier tot zes jaar duren. Door flinke schommelingen in de hormoonhuishouding kunnen vrouwen nogal wat klachten ondervinden van de overgang. Er worden steeds minder oestrogene hormonen aangemaakt door de eierstokken.

Overgangsklachten

De meest voorkomende overgangsklachten zijn:

• Onregelmatige menstruatie
• Opvliegers
• Nachtelijk transpireren
• Stemmingswisselingen
• Slijmvlies van de vagina wordt dunner en droger
• Gewrichtsklachten en botontkalking

Onregelmatige menstruatie

Door de eicellen die langzaam op gaan raken wordt de menstruatie bij vrouwen in de overgang in eerste instantie onregelmatiger. Onregelmatig hoeft niet altijd minder te zijn. De menstruatie kan zowel korter als langer uitblijven, het bloedverlies kan minder worden, maar ook heftiger en de bijverschijnselen, zoals buikpijn en hoofdpijn, kunnen minder maar ook erger worden.

Heb je erg veel last van de menstruatie, zorg dan dat je conditie goed is. Zeker als je tijdens je ongesteldheid veel bloed verliest, is het belangrijk gezonde voeding te eten, waar voldoende ijzer in zit. Zorg voor voldoende beweging en een goede nachtrust.

Opvliegers

Meer dan de helft van alle vrouwen krijgt in de overgang last van opvliegers. Een opvlieger kenmerkt zich door een plotselinge, heftige warmte-aanval. Dit duurt meestal drie tot vijf minuten en je wordt helemaal rood in het gezicht en de hals en gaat overmatig transpireren. De meeste opvliegers komen voor in het eerste jaar na het uitblijven van de menstruatie, maar er zijn ook vrouwen die er veel langer last van houden.

Heb je veel last van opvliegers, draag dan kleding die goed vocht opneemt. Kies voor katoen, wol of zijde. Draag meerdere dunne laagjes over elkaar. Let ook op de voeding en dranken die je nuttigt. Gekruid eten, alcohol, koffie en thee kunnen de klachten verergeren.

Nachtelijk transpireren

Vrouwen kunnen tijdens de overgang last krijgen van nachtelijke transpiratie aanvallen. Zij worden dan badend in het zweet wakker. Dit gaat ten koste van de nachtrust, waardoor vrouwen overdag vermoeid en prikkelbaar kunnen zijn. Ook hier geldt dat de ene vrouw hier meer last van heeft dan de andere.

Om het nachtelijk transpireren te beperken is het verstandig te slapen onder katoenen lakens en, met koudere dagen, onder een wollen deken. Synthetische dekbedden zorgen juist voor erger transpireren.

Stemmingswisselingen

Stemmingswisselingen tijdens de overgang hebben verschillende oorzaken. Vrouwen die te kampen hebben met de andere klachten, zoals een onregelmatige, soms heftige, menstruatie, opvliegers en nachtelijk transpireren zullen hier last van hebben en daar word je niet vrolijk van. De prikkelbaarheid heeft tevens te maken met de hormoonschommelingen, omdat er steeds minder oestrogene hormonen worden aangemaakt door de eierstokken.

Slijmvlies van de vagina wordt dunner en droger

Doordat het slijmvlies van de vagina dunner en droger wordt, wordt de vagina ook gevoeliger. Dit kan gevolgen hebben voor het vrijen, omdat dit pijnlijker kan zijn. Het is verstandig hierover te praten met de partner. Een langer voorspel of het gebruik van een glijmidddel kan een oplossing bieden. Helpt dit niet, dan zijn er speciale crèmes of zetpillen op de markt, waar oestrogeen in zit. Die herstellen het vaginaslijmvlies.

Gewrichtsklachten en botontkalking

Gewrichtsklachten hebben te maken met het feit dat het lichaam ouder wordt. Tijdens de overgang kunnen die klachten verergeren door een tekort aan het hormoon oestrogeen. Vooral vrouwen die vervroegd in de overgang komen (voor het 40e levensjaar) hebben een verhoogde kans op gewrichtsklachten en botontkalking. Dit komt doordat het hormoon oestradiol (een oestrogeen) in mindere mate wordt aangemaakt in de overgang. Dit hormoon zorgt voor de botopbouw.

Voldoende lichaamsbeweging, een evenwichtig en calciumrijk voedingspatroon en voldoende vitamine D kunnen er voor zorgen dat je botten sterk genoeg blijven. Botontkalking kan ook een erfelijke component hebben. Ben je vervroegd in de overgang en gaat de botafbraak te snel, dan kan een behandeling met hormonen uitkomst bieden. Deze behandeling loopt altijd via een specialist.