Opvliegers bij vrouw en man

Opvliegers kunnen zowel bij de man als bij de vrouw ontstaan. Een opvlieger, ook wel vapeur of opvlieging genoemd, is een aanval van hevige transpiratie en warmte, gevolgd door kouwelijk en vermoeid zijn. Daarnaast zijn er nog meer symptomen die op opvliegers wijzen. De oorzaak is te vinden in een grote schommeling van de hormoonspiegel. Bij mannen is dit testosteron, bij vrouwen oestrogeen. Behandeling kan bestaan uit het toedienen van hormoonpreparaten. Soms zitten hier risico's aan.

Wat zijn opvliegers?

Een opvlieger wordt ook wel een opvlieging, opstijging, congestie of vapeur genoemd. Het is het plots verwijden van de bloedvaten die in het gezicht lopen. Vaak komt dit in aanvallen voor en gaat gepaard met een versnelde hartslag. Opvliegers zijn vooral bekend bij vrouwen die in de overgang zijn. Ruim 85 procent van alle vrouwen in de overgang heeft last van opvliegers. Toch komt dit ook bij mannen, bij zwangere vrouwen en soms zelfs bij jongeren voor.

Oorzaak

Wanneer opvliegers tijdens de overgang voorkomen dan zijn hormonen de oorzaak. Vanaf een jaar of 38 nemen het aantal eicellen bij de vrouw versneld af. De aanmaak van oestrogeen en progesteron wordt verstoord, waardoor de menstruatie steeds onregelmatiger zal worden. Het zal uiteindelijk steeds langer duren voor de volgende menstruatie zich aankondigt. Het hormoon oestrogeen wordt tijdens de overgang steeds minder geproduceerd. Vaak is de vrouw dan rond de 50 jaar oud. Vanaf een jaar of 45 begint de overgang eigenlijk en is op zijn top rond een leeftijd van 52 jaar.

Daarna volgt de menopauze: een periode van 6 tot 12 maanden waarin de menstruatie helemaal niet meer optreedt. De dag van de laatste menstruatie wordt het begin van de menopauze genoemd. Wanneer de menstruatie gedurende 12 maanden niet meer is opgetreden, is de menopauze voorbij. Door hormoonschommelingen tijdens de overgang treden overgangsklachten op, waarvan opvliegers er één van is. Na ode overgang, wanneer de hormonen een nieuw evenwicht hebben gevonden, verdwijnen deze klachten weer.

In andere gevallen zijn opvliegers ook vaak het gevolg van hormonale schommelingen. Dit kan ook bij mannen of zelfs bij jongeren ontstaan. Tijdens de puberteit ontstaat er soms hevige hormoonpieken-en dalen. Vooral de pieken zijn soms erg aanwezig. Hierdoor kan een puber ook last krijgen van opvliegers.

Symptomen

Een opvlieger kenmerkt zich vooral door hartkloppingen en overmatig zweten. Je kunt het erg warm hebben of juist koude rillingen krijgen. De huid van het gezicht kan rood kleuren. Er ontstaat een opgejaagd gevoel en soms is er sprake van misselijkheid. De misselijkheid kan ik combinatie met duizeligheid aanwezig zijn. Hoofdpijn is een veelgehoorde klacht bij opvliegers. Ook stemmingswisselingen, vermoeidheid, rusteloze nachten, lusteloosheid en geheugenstoornissen zijn symptomen. Tijdens de periode kom je sneller aan dan je gewend bent. Overgewicht komt dan ook sneller opzetten.

Mannen met een opvlieging

Ook mannen kunnen last hebben van opvliegers. Vanaf een jaar of veertig gaan mannen langzaam aan minder testosteron produceren. Dit proces van verminderde aanmaak verloopt veel geleidelijker en langzamer dan bij vrouwen. Wanneer er grote dalingen in het testosterongehalte plaatsvinden kan een man last krijgen van opvliegers. De symptomen zijn vrijwel gelijk aan die van vrouwen. Daarnaast nemen de spieren bij mannen af en krijgen ze minder spierkracht. Vaak wordt de man wat kleiner.

Zwangere vrouwen hebben er ook last van

Niet alleen vrouwen in de overgang kunnen last hebben van opvliegers, ook zwangere vrouwen krijgen ermee te maken. Ook nu zijn hormonen de boosdoeners. Opvliegers zijn soms de eerste zwangerschapsverschijnselen naast misselijkheid en het uitblijven van de menstruatie. In het begin van de zwangerschap vinden er veel hormonale veranderingen plaats. De hormoonspiegel stijgt in een korte tijd zeer snel. Met 12 weken zwangerschap neemt de hormoonspiegel weer af en blijft dan constant. Tegen het einde van de zwangerschap daalt deze weer wat. Ook op dit punt kunnen er opvliegers ontstaan.

Behandeling

Een aanval kan elk kwartier voorkomen maar er kunnen ook enkele dagen of weken tussen zitten. Het is van te voren niet te voorspellen wie het meest last krijgt van opvliegers. Een vroege overgang kan de klachten verergeren. Ook vrouwen waarvan de moeder vroeg in de overgang kwam of lang in de overgang bleef zal eerder en vaker last hebben van opvliegers.

Mannen kunnen behandeld worden door het toedienen van testosteron. Voor vrouwen geldt een behandeling met oestrogeen. Hierdoor daalt de hormoonproductie niet te snel. Na de overgang, die gemiddeld 5 tot 7 jaar duurt, kan inname van dit hormoon vaak gestopt worden. De hormoonbalans kan nog enige tijd (maanden tot jaren) na de overgang blijven schommelen maar zal dan stabiel blijven. Het is bij jongeren niet aan te raden om te behandelen met hormonen. In de meeste gevallen zullen de klachten vanzelf verdwijnen. Alleen in ernstige gevallen, waarbij bijvoorbeeld ook de groei achterblijft of juist voorop loopt, is behandeling zinvol.

Het hormoon oestrogeen speelt een rol bij de vorming van kanker. Hoe langer borsten zijn blootgesteld aan oestrogeenproductie, hoe hoger het risico. Vrouwen die vroeg menstrueerden en laat in de overgang komen hebben dus een grotere kans op borstkanker. Vrouwen die oestrogeenpreparaten gebruiken tegen overgangsklachten zoals opvliegers krijgen extra oestrogeen toegediend. Ook hierdoor wordt het risico op borstkanker verhoogd. Vrouwen met overgangsklachten moeten daarom altijd bij zichzelf te rade gaan of ze dit risico willen nemen. Alleen ernstige overgangsklachten zouden eventueel behandeld moeten worden. De arts kan hier advies over geven.