Vijfde ziekte: kinderen, volwassenen en bij zwangeren

De vijfde ziekte behoort tor de kinderziekten, maar kan ook bij volwassenen voorkomen. Meer dan de helft van de volwassenen heeft deze ziekte al in de kindertijd doorgemaakt en is hierdoor immuun voor de vijfde ziekte. Het belangrijkste symptoom zijn vlekjes op de huid. Zwangere vrouwen die niet immuun zijn voor de vijfde ziekte, moeten extra goed opletten. De ziekte kan dodelijk zijn voor de ongeboren baby.

Wat is de vijfde ziekte?

De vijfde ziekte dankt zijn naam aan het rijtje van kinderziekten waarin het werd benoemd. Deze ziekte stond als vijfde op rij. Achteraf bleek één ziekte slechts een variant van de rode hond te zijn, dus officieel staat de vijfde ziekte als nummer vier op de lijst van kinderziekten. De vijfde ziekte heet officieel erythema infectiosum.

Verspreiding van de ziekte

Het betreft een ziekte die veroorzaakt wordt door een virus. Het virus verspreidt zich via de lucht door middel van druppeltjes vocht. Door hoesten, niezen en kuchen worden vochtdruppeltjes verspreid, waardoor het virus andere slachtoffers kan bereiken. Vaak wordt gedacht dat iemand met de vijfde ziekte zeer besmettelijk is. Dit is echter niet het geval. De drager van de vijfde ziekte is besmettelijk één week voordat de eerste symptomen zich laten zien. Nadat de eerste vlekjes zichtbaar worden, is de drager niet meer besmettelijk. Dit maakt het moeilijk om de vijfde ziekte te ontlopen. Het is namelijk niet te zien aan iemand of deze drager is of niet.

Kinderen en volwassenen kunnen de ziekte krijgen

De vijfde ziekte komt het meest voor bij kinderen: dat maakt het ook een kinderziekte. De ziekte is zo besmettelijk, dat bijna iedereen het krijgt, vaak al op jonge leeftijd. Scholen en kinderdagverblijven zijn vaak plekken waar een ware epidemie kan uitbreken. Kinderen besmetten elkaar, waardoor scholen soms te maken krijgen met een tijdelijke terugloop van leerlingen. Vooral de kleutergroepen zijn het vaakst voorzien van patiënten met de vijfde ziekte.

Wie in zijn jonge kinderjaren de ziekte heeft weten te ontlopen, blijft risico houden op het krijgen van de vijfde ziekte op volwassen leeftijd. Voor volwassenen verloopt de ziekte vaak langzamer en vaak heviger. De nasleep kan zelfs nog enkele jaren aan blijven houden. Ook kunnen volwassenen last krijgen van gewrichtsontstekingen, vooral in de vingers. Om die reden hopen veel ouders dat hun kind de vijfde ziekte op jonge leeftijd krijgt.

Symptomen: de ziekte herkennen

De vijfde ziekte is een typische vlekjesziekte. Ongeveer tien dagen na besmetting verschijnen er kleine en grote felrode vlekjes op de huid. De vlekjes zijn iets verheven. Het gezicht wordt als eerste aangedaan. Al snel breiden de vlekjes zich uit over de armen, de romp en de benen. De vlekjes kunnen branderig aanvoelen en ook jeuken. Krabben is niet aan te raden.

De patiënt kan wat lichte koorts hebben en zich ziek voelen. Hoe ouder de patiënt, hoe erger de koorts kan zijn. Jonge kinderen doorlopen vaak zonder koorts deze ziekte. Na ongeveer een week verdwijnen de vlekjes weer en voelt de patiënt zich weer beter.

Zwanger: is de vijfde ziekte gevaarlijk voor de baby?

Ruim 60 procent van de volwassenen is immuun voor de ziekte. De overige 40 procent moet uitkijken tijdens de zwangerschap. Een besmetting met de vijfde ziekte heeft voor de moeder zelf geen gevolgen, voor de ongeboren baby echter wel. Het virus kan een miskraam veroorzaken. Vooral de eerste drie maanden van de zwangerschap zijn risicovol. In negen tot tien procent van de gevallen leidt een infectie met het virus tot een miskraam. De miskramen leiden in deze gevallen tot meerdere afwijkingen, veroorzaakt door het vijfde ziekte-virus.

Later in de zwangerschap veroorzaakt het virus soms bloedarmoede bij de ongeboren baby. Hierdoor kan de baby sterven. Wanneer vermoedt wordt dat de zwangere vrouw geïnfecteerd is met de vijfde ziekte, is het belangrijk om gedurende acht tot twaalf weken lang iedere week een echo te maken en te controleren op afwijkingen in het bloed. Wanneer eer sprake is van bloedarmoede van de baby, is behandeling soms mogelijk. De baby krijgt dan een bloedtransfusie. De vijfde ziekte kan opgespoord worden middels een bloedonderzoek. Er wordt middels het bloedonderzoek ook direct duidelijk of de zwangere vrouw antistoffen met zich meedraagt of onbeschermd is. Baby's die levend geboren worden nadat de zwangere vrouw geïnfecteerd was, hebben geen zichtbare afwijkingen die terug te herleiden zijn naar het virus.

Scholen die kinderen met de vijfde ziekte hebben, doen er goed aan om dit bij de ingang zichtbaar te vermelden voor zwangere vrouwen. op deze manier kunnen zwangere vrouwen de school en hiermee ook het virus ontlopen. Toch is het ontlopen van de vijfde ziekte niet altijd mogelijk. Ook in de supermarkt, het pretpark of bij de verloskundige lopen vaak kleine kinderen rond die drager zijn van het virus.