Wat is ‘goed slapen’?

Bij het woord slapen zal niemand zich afvragen wat het is, maar als je een laagje dieper gaat kan het wel eens lastig worden. Immers als je aan verschillende mensen vraagt wat ‘goed slapen’ is, zullen er mogelijk even zoveel verschillende antwoorden komen. Slapen is onderdeel van het leven, maar behoort ook tot een van de meest belangrijke processen om het leven mogelijk te maken. Onderschat? Mogelijk!

Essentie van slapen

Wikipedia zegt er dit over: “Slaap is de periode van inactiviteit en afwezigheid van wakend bewustzijn, waarbij het lichaam tot rust komt. De slaap-waakritmiek wordt bij mensen en dieren geregeld door gebieden in de hersenstam en de hypothalamus.”

Slapen is essentieel om te kunnen leven, tijdens de slaap herstelt het lichaam van de dag en wordt weer opgeladen om de volgende dag normaal te kunnen functioneren. Maar niet iedereen heeft hetzelfde nodig, er zijn nu eenmaal mensen die met wat minder toe kunnen en sommige hebben juist wat meer nodig. Alles bij elkaar kunnen we stellen dat de volwassen man of vrouw tussen de 7 en 8 uur slaap krijgt.

Hoeveel slaap?

Vanaf baby zijn neemt het aantal uren slaap af, zeker tijdens het opgroeien is die dalende lijn het sterkst.

• Baby’s tot 12 maanden slapen tot 18 uur
• De peuter slaapt gemiddeld 13,5 uur
• De kleuter slaapt tot 11,5 uur
• Opgroeiende kinderen tot de pubertijd slapen tot 11 uur
• Pubers en jong volwassenen slapen zo’n 9,5 uur
• Volwassenen slapen 7 tot 8 uur

Hoewel ook ouderen tot de groep ‘volwassenen’ behoren qua aantal slaapuren, maar de praktijk wijst uit dat veel ouderen net even iets korter slapen.

Afwijkingen in slaap

Echter, zoals het zou moeten zijn is in lang niet alle gevallen de praktijk. Er zijn allerlei redenen te bedenken waarom mensen niet goed en daardoor veelal te kort slapen. Maar liefst 20% van de volwassen mensen heeft er met enige regelmaat last van. Dit is overigens niet specifiek gerelateerd aan de drukke westerse maatschappij. Maar alles bij elkaar slaapt 15% tot 20% van de volwassenen niet volwaardig en zijn de redenen van niet slapen zeer divers.

Piekeren en voedingsstoffen

In tegenstelling dat er vaak gedacht wordt, kent ook slapeloosheid verschillende vormen. Bij de een kan het liggen aan een biologische klok die niet goed werkt en bij de ander is het het bekende ‘piekeren’ wat tot oorzaak heeft dat je niet goed slaapt. Het is dus niet zo vreemd dat sommige mensen die zeggen niets te piekeren te hebben, niet kunnen bedenken waarom ze dan toch niet goed slapen. En als ze ook dat al niet direct in de gaten hebben, dan merk je het snel genoeg aan je humeur.
Verder kan je je niet goed bewust zijn van het feit dat je heftiger dan gemiddeld reageert op alcohol of cafeïne.

Emoties

Ook emoties kunnen een rol spelen en dat is een apart verhaal. Door heftige emoties op het werk of in de privésfeer, kan je slechter slapen en dit kan een vicieuze cirkel worden. Slaap is nu net hetgeen je nodig hebt bij heftige emoties, want het haalt de scherpe randjes van de emoties. Dit gebeurt tijdens de remslaap.

Aanpakken

Het is belangrijk dat je niet te lang rond blijft lopen met de uitblijvende slaap, maar handelt. Het gemakkelijkste is natuurlijk een slaaptablet bij de dokter halen, maar is dit is slechts symptoombestrijding en je pakt de essentie van het probleem hier niet mee aan. Wel is het zo dat als je al langer rondloopt met uitblijvende slaap, het je even kan helpen (op de been kan houden om te werken aan het echte probleem). Maar slaaptabletten kunnen snel verslavend zijn, dus beter van niet.

Je kunt eenvoudig een begin maken door jezelf tegen de tijd dat je gaat slapen, richting de daadwerkelijk slaap te brengen. Dat kan je middels een aantal zaken stimuleren.

• Dim het licht wat meer in de leefruimte, je lichaam reageert hierop als zou je richting het moment van slaap gaan.
• Zorg dat je overdag genoeg daglicht gezien hebt.
• Zet de televisie iets eerder uit dan dat je naar bed wilt gaan.
• Eet 2 uur voor het slapen gaan voor het laatst en vooral niet te vet.
• Let op je ritme als je de dag ervoor lang uitgeslapen hebt, dit kan de nachtrust van de volgende nacht verstoren. Je raakt als het ware uit je ritme.
• Een glas warme melk helpt bij sommige mensen, met een kleine hoeveel koolhydraten gaat het nog beter. Voeg desgewenst bijvoorbeeld wat banaan in de melk (zo ontstaat er een soort smoothie).
• Doe wat ontspanningsoefeningen (yoga kent er ondermeer een aantal).
• Een ommetje in de buitenlucht wil nog wel eens helpen (als je toch de hond uit moet laten, wel zo handig).

De slaapruimte moet bij voorkeur ook aan een aantal zaken voldoen:

• Een goed ventilerende ruimte.
• Een goed bed, kijk voor een matras niet naar wat je mooi vindt, maar laat je voorlichten wat voor jou het beste is.
• Laat de ruimte donker zijn, geen lampjes op wat voor manier dan ook.
• Geen electronische apparaten zoals televisie aan.
• Als je licht slaapt kan – zoals bekend – gesnurk naast je, je slaap verstoren. Probeer hier iets aan te doen. De persoon in kwestie en/of oordopjes kunnen hulp bieden.
• Zorg dat je dekbed of dekens groot genoeg zijn. Er wordt in de nachtelijke uren nogal wat geschoven met dekens en dekbedden en is dus niet goed voor de nachtrust. Een extra groot dekbed voorkomt dit.
• Bij voorkeur een stille ruimte.

Tot slot

Lang niet alle slaapstoornissen sluit je buiten door je aan de eerdergenoemde zaken te houden, maar wel een deel. Verder is het van groot belang te achterhalen waar de oorzaak ligt en als het om psychische zaken gaat, kan een professional raadplegen ook nog wel eens helpen. Je er bij neerleggen, kan altijd nog. Slaap is zo essentieel dat het de energie die je er in moet steken, zeker te gelde maakt.