Wat is migraine?

Migraine is een aandoening die nog altijd moeilijk te verklaren is, hoewel het bij zo'n 10% van de bevolking voorkomt. Met name in Nederland, in vergelijking met andere Europese landen, komt de aandoening veel voor. Bij migraine vernauwen en verwijden de bloedvaten plotseling en vaak gaat dit gepaard met een kloppende hoofdpijn aan één kant van het hoofd.

Halfzijdige hoofdpijn

Hoewel migraine meestal geassocieerd wordt met hoofdpijn aan één kant van het hoofd, kan het aan beide kanten voorkomen. Dit in tegenstelling wat de naam doet vermoeden, want migraine wordt ook wel hemicrania ("half hoofd") genoemd. Het is een neurovasculaire aandoening omdat de bloedvaten (vasculair) vernauwen en verwijden door neurale prikkelingen.

Migraine wordt door ongeveer 15% van de personen aangevoeld, voordat deze werkelijk opkomt. Het gaat hierbij over voortekenen die vaak een bepaalde tijd voor de aanval opkomen, als een soort waarschuwing.

• Neusverkoudheid
• Meer vocht vasthouden dan normaal of veel speeksel produceren
• Braken en diarree
• Erge koud
• Grote vermoeidheid
• Opgezette maag
• Erg gevoelig voor sensaties, als geur en licht
• Zichtsverandering
• Hartslagverandering

Twee vormen van migraine

Er bestaan twee hoofdvormen van migraine. Bij de ene vorm komen aura's voor en bij de andere vorm niet. De migraine met aura komt voor bij zo ongeveer een derde van de populatie voor en wordt ook wel oftalmisch of oogmigraine genoemd. De migraine zonder aura komt bij twee derde van de migrainepopulatie voor en wordt ook wel de gewone migraine genoemd. Hierbij is veelal (alleen) sprake van de kloppende hoofdpijn.

Andere symptomen zijn:

• Misselijkheid
• Overgeven
• Moeite met concentratie
• Extra sensitief voor sommige geuren
• Pijn, verergerend wanneer wordt ingespannen (met name bij het bukken)
• Overgevoeligheid (licht en geluid wordt als erg sterk ervaren)
• (Neiging tot) overgeven

Migraine komt echter op verschillende manieren tot uiting en zal per persoon verschillen. De een heeft veel van de symptomen, terwijl de ander slechts enkele heeft. De hoofdsymptomen bij de gewone migraine (kloppende hoofdpijn) en oogmigraine (kloppende hoofdpijn én visueel aura) worden hier nog kort beschreven.

Kloppende hoofdpijn
De hoofdpijn is waarschijnlijk een van de meest bekende symptomen van migraine, aangezien migraine over het algemeen met hoofdpijn wordt geassocieerd. De pijn wordt vaak aan één kant van het hoofd ervaren, hoewel het ook mogelijk is pijn te hebben in beide delen. De pijn, al is deze eenzijdig, hoeft niet altijd aan dezelfde kant gevoeld te worden. De hoofdpijn wordt ervaren als een soort kloppen of bonzen in het hoofd. Deze ervaring komt door het verkrampen en uitzetten van de bloedvaten, dus is vergelijkbaar met een bonkend of kloppend hart.

Visueel aura
Ondanks de associatie met hoofdpijn, bestaat er ook een vorm van migraine zonder hoofdpijn: de klassieke migraine, of migraine accompagnée. Daarbij treedt juist vooral duizeligheid, dubbelzien, verlamming van gelaats- of lichaamshelft en uitval van ene helft van het gezichtsveld op. Hierbij kan worden gesproken van een migraine met aura.

Bij een visueel aura is er dus sprake van een slecht zicht, het zien van lichtflitsen en gedeeltelijk verlies van gezichtsvermogen. Dit wordt veroorzaakt door flikkerscotomen (flikkerend uitval van een deel van het gezichtsveld). Een scotoom zou bijvoorbeeld een zwarte vlek op je gezichtsveld kunnen zijn, of een ringvormig patroon dat in en uit het beeld flikkert en knippert. Zoals gezegd hoeft daarna niet per se hoofdpijn op te treden (migraine sans migraine), hoewel dit wel het geval kan zijn.

Het visueel aura komt meer voor bij ouderen (boven de veertig) dan bij jongeren.

Oorzaken

Er is nog veel onduidelijkheid voor wat betreft de oorzaken van migraine, maar er is een rol weggelegd voor verschillende factoren.

Biologisch

Migraine wordt steeds meer gelinkt aan de biologie van de mens. Zo is namelijk een verband gevonden met de hersenstam, die geactiveerd wordt tijdens een aanval, en ook is gevonden dat iemand meer kans heeft om ook migraine te hebben wanneer andere familieleden hier al mee te maken hebben. Tevens bestaan er een aantal medicijnen die een aanval korter kunnen maken, of zelfs kunnen voorkomen.

Anatomisch

Bij mensen met migraine wordt gevonden dat zij vaak een gat hebben tussen de hartkamers. Het is echter ook zo dat er meer mensen zijn die hier een gat hebben, maar niet aan migraine lijden. Een andere link wordt gelegd met de bloedvaten, waarbij iemand pijn krijgt door de vernauwing en verwijding (de bloedvaten kunnen pijn voelen, hoewel de hersenen dat niet kunnen). Ook dit zou niet een factor zijn, volgens het LUMC.

Twee andere anatomische opties zijn een tijdelijk gebrek aan zuurstof met vervolgens een overdaad aan zuurstof dat naar de hersenen gaat, en de verstoorde energievoorziening van de hersenen.

Uitlokkingsfactoren

• Stress en problemen in werk en omgeving
• Angst
• Zware vermoeidheid
• Te weinig slapen
• Lichamelijke inspanningen (kan eraan bijdragen, niet een werkelijke trigger)
• Verkeerde houding
• Veranderingen in de hormoonhuishouding (bijvoorbeeld stoppen met de pil)
• Bepaalde geuren
• Eventueel chocolade en wijn (genotsmiddelen), te weinig of te veel eten

Differentiaal diagnostiek

Migraine moet worden onderscheiden van andere vormen van hoofdpijn, omdat hiervoor ook andere behandelingen gesteld moeten worden. Zo is er spierspanningshoofdpijn, welke meer chronisch is (soms zelf voortdurend aanwezig) en kan worden omschreven als een doffe, drukkende pijn tussen nek en hoofd.

Migraine is ook anders dan clusterhoofdpijn, welke vooral aanvallen in periodes heeft die vaak korter zijn dan bij migraine (van een kwartier tot drie uur), maar wel vaker op een dag kunnen voorkomen.

Bij chronische dagelijkse hoofdpijn is er sprake van een hoofdpijn die aanhoudt voor meer dan vijftien dagen per maand. De pijn is dan bijna altijd aanwezig.

Ten slotte kan er sprake zijn van aangezichtspijn, waarbij de pijn meer in het gezicht zit. en gemengde hoofdpijn, wat meer gaat om een combinatie van hoofdpijnvormen, zoals wanneer spierspanningshoofdpijn optreedt door het spannen van de spieren bij een migraine-aanval.

Behandeling bij migraine

Ten eerste kan worden gedacht aan preventie, door sterke prikkels te vermijden, voldoende te bewegen, regelmatig te slapen, gezond en bedachtzaam te eten en manieren te leren om goed met stress om te gaan (copingstrategieën).

Tegen migraine kunnen pijnstillers worden ingenomen zoals paracetamol en ibuprofen. Ook wordt iemand met migraine bewust gemaakt van organische functies met behulp van biofeedback. Eventueel zou acupunctuur ook een oplossing zijn, al is het minder effectief dan het gebruik van geneesmiddelen.