Problemen met menstruatie

De eerste menstruatie vindt meestal plaats tussen de 11 en 16 jaar. Dit is echter niet bij iedereen het geval. Bij de een begint de menstruatie eerder, terwijl de ander juist op latere leeftijd ongesteld wordt. Ook kan het voorkomen dat iemand (een periode) niet meer ongesteld wordt. Dit betekent echter niet dat je niet meer zwanger kunt raken. Hier wordt een overzicht van problemen die bij menstruatie op kunnen treden, zoals menstruatiepijn, een te late menstruatie of een weg blijvende menstruatie.

Wat is menstruatie?

Elke vrouw die in de vruchtbare leeftijd komt (ongeveer tussen de 11 en 16 jaar voor het eerst) raakt ongesteld. Hormonen in het lichaam zorgen er dan voor dat er elke maand een eicel vrijkomt. Deze eicel kan bevrucht worden, waarna de vrouw zwanger kan raken, maar wanneer dit niet het geval is, wordt de eicel afgestoten. Dit is op te merken door het bloedverlies van de vagina.

Late eerste menstruatie

Hoewel de periode tussen 11 en 16 jaar de gebruikelijke tijd is dat een meisje voor het eerst ongesteld wordt, is dit niet bij iedereen het geval. In principe hoef je je niet direct zorgen te gaan maken, want het kan per persoon verschillen. Ga het bijvoorbeeld bij je moeder na: was zij ook laat met ongesteld worden?

Daarnaast kunnen er ook andere factoren een rol spelen, zoals spanningen (thuis of op school), overmatig sporten, ondergewicht en lijnen.

Adviezen

• Word niet meteen ongerust als jouw vriendinnen ongesteld worden, maar jij nog niet. Ieder persoon is weer anders;
• Let op andere ontwikkelingen van je lichaam: ook de vorming van borsten en schaamhaar wijzen erop dat de hormonen goed werken. De eerste menstruatie komt dan vanzelf ook;
• Ook als je nog niet ongesteld bent, kun je vruchtbaar zijn. Gebruik dus voorbehoedsmiddelen bij het vrijen;
• Ga na of de oorzaak kan zitten in de hierboven genoemde factoren en probeer deze aan te pakken;
• Bij twijfels over de ontwikkeling van de hormonen kun je een progesterontest laten doen. Progesteron is een vrouwelijke hormoon.

Vroege eerste menstruatie

Meisjes die vroeg ongesteld worden (voor hun 12e) blijken meer kans te hebben op depressieve symptomen dan meisjes die later ongesteld worden. Dit bleek uit een onderzoek in Groot-Brittannië, gedaan bij 2.184 meisjes. De meisjes werden vervolgens op verschillende leeftijden gevraagd naar depressieve symptomen (op 10,5-, 13- en 14-jarige leeftijd). Dit zou echter voornamelijk te maken hebben met isolatie: buitengesloten voelen door het eerder rijp zijn. Tevens zou het gaan om een te vroege hormonale verandering, waar die meisjes dan nog niet klaar voor zijn.

Hoewel deze relatie werd gevonden, betekent dit nog niet dat een vroege menstruatie de kans op depressie vergroot.

Onregelmatige menstruatie

Onregelmatige periodes zijn vooral onhandig, omdat het geen duidelijkheid biedt wat betreft het begin of het einde van de menstruatie. Het kan ook voorkomen dat er meer bloed komt dan wat je normaal verliest.

Voor dit verschijnsel is geen duidelijke oorzaak gevonden, maar het zou te maken kunnen hebben met de twee vrouwelijke hormonen: oestrogeen en progestageen, die minder regelmatig werken. Door hormonale schommelingen kan ook de menstruatie fluctueren. Het kan echter ook komen door medicijngebruik, door een spiraaltje (dat koper vasthoudt of hormonen afgeeft), of als teken van een dreigende miskraam of buitenbaarmoederlijke zwangerschap.

Ten slotte kan er ook sprake zijn van afwijkingen aan de baarmoedermond of baarmoederholte, als ook een ontsteking van de baarmoedermond, wat voorkomt bij chlamydia.

Adviezen

• Gebruik van de pil (of verandering van pilgebruik) kan meer regelmaat bieden;
• Noteer in een agenda de hoeveelheid bloed die wordt verloren per dag;
• Nagaan of er sprake is van een infectie of afwijking van de baarmoedermond.

Pijn bij menstruatie

Menstruatiepijn is een veel gehoorde klacht bij menstruatie. Vaak is er dan sprake van pijn en kramp in de onderbuik, wat vooral vervelend is, maar verder in principe niet gevaarlijk. De pijnen treden op vlak voor of tijdens een menstruatie. De pijn gaat vanzelf over.

De menstruatiepijn is gerelateerd aan het samentrekken van de baarmoeder wanneer slijmvlies en de eicel worden afgestoten.

Ook andere klachten kunnen optreden bij de menstruatie:

• Hoofdpijn
• Opgeblazen gevoel
• Misselijkheid
• Diarree
• Pijnlijke borsten
• Duizeligheid
• Moeheid
• Irritaties
• Emotionaliteit

Adviezen

• Gebruik een warme kruik of een massage;
• Zorg voor rust en ontspanning
• Slik eventueel een paracetamol;
• Gebruik van anticonceptiepil.

Amenorroe

Amenorroe, ofwel het uitblijven van de menstruatie (om andere reden dan zwangerschap), komt vaak voor bij vrouwen die te kampen hebben met stress, die aan topsport doen, streng lijnen, te dun zijn of vele spanningen hebben. Dit alles heeft te maken met hormonen. Het wegblijven van de menstruatie hoeft niet altijd ernstig te zijn. Vooral in de eerste jaren van de menstruatie komt het geregeld voor dat er sprake is van een onregelmatige of wegblijvende menstruatie; dit komt door hormonale schommelingen. Dit geldt ook voor de laatste jaren van de vruchtbaarheid van de vrouw (rond 45 jaar), wanneer de vrouw in de overgang raakt.

De menstruatie kan echter ook wegblijven door andere gebeurtenissen: stress, trauma's, topsport of eetproblemen. Ook hier heeft het te maken met hormonen, omdat zowel stress als het binnenkrijgen van te weinig voedingsstoffen, of ondergewicht, kan leiden tot veranderingen in de hormoonhuishouding.

Wanneer je een tijd niet meer ongesteld wordt, betekent dat niet dat je niet zwanger kunt komen. Ook dan moet bij geslachtsgemeenschap nog een voorbehoedmiddel worden gedragen, zoals bijvoorbeeld de condoom.

Adviezen

• Bij stress: Probeer te zoeken naar oorzaken van de stress of spanningen zodat er mogelijk iets aan gedaan kan worden. Bespreek het met een huisarts of, indien nodig, maak een afspraak voor een psycholoog;
• Bij topsport: Tijdelijk uitblijven van de menstruatie is in principe geen probleem, maar overwogen kan worden om minder intensief de sport uit te oefenen;
• Bij eetproblematiek: De menstruatie zal pas op gang komen wanneer een gezond gewicht wordt bereikt. Daarvoor is het belangrijk om een huisarts te raadplegen om eventueel het probleem aan te pakken;
• Bij medicijngebruik: Eventueel overgaan op een ander medicijn of hiermee stoppen, indien mogelijk.