Eetstoornis: Orthorexia Nervosa

Het bestaat al een aantal jaren, maar is bij de meeste mensen nog niet bekend: Orthorexia Nervosa. Bij deze eetstoornis staat extreem gezond eten centraal, waarbij vet en suiker uit den boze zijn. Het begint onschuldig, maar kan uitkiemen tot een echte verslaving en stoornis. De geestelijke en lichamelijke gevolgen kunnen ernstig zijn. Orthorexia Nervosa is net zoals Boulimia Nervosa en Anorexia Nervosa een ernstige eetstoornis, en komt steeds vaker voor in de huidige maatschappij. Het is anno 2018 nog niet officieel erkend als ziektebeeld in de DSM 5, maar hier wordt in de literatuur wel over gediscussieerd.

Orthorexia Nervosa: verslaafd aan gezond eten

Orthorexia Nervosa is in 2001 geïntroduceerd door de Amerikaan Dr. Steven Bratman, wie zelf ook een voormalig orthorexia patiënt is. Deze aandoening is wat anders dan anorexia nervosa (al het eten uitbannen, zo mager mogelijk worden) en boulimia nervosa (zo mager mogelijk worden, waarbij het gegeten voedsel het lichaam ''moet'' verlaten). Het gaat namelijk om de kwaliteit van het eten, en niet om de hoeveelheid. Ook hebben orthorexia patiënten meestal geen negatief zelfbeeld. Ze hebben soms zelfs het gevoel dat ze gezond bezig zijn, en ze voelen zich vaak superieur.

Wat wordt er gegeten?

Mensen die leiden aan de eetstoornis orthorexia nervosa beginnen vaak met het wegbannen van vette etenswaren en suiker. Meestal als doel om af te vallen of om simpelweg gezonder te leven. Hier is niks mis mee, maar na een tijd worden er ook voedingsstoffen uit het dieet geband die je lichaam nodig heeft. De voeding bestaat nu bijna alleen maar uit groente en fruit. Mensen die aan orthorexia leiden zijn 24 uur per dag bezig met ‘gezond eten’. Er is nu te spreken van een obsessie of een verslaving. Dit is nooit goed, zelf niet als het over ‘gezond eten’ gaat. Doordat je lichaam zo weinig essentiële voedingsstoffen en energie binnen krijgt, treden er al snel complicaties op.

Lichamelijke gevolgen

• Vitaminetekort
• Duizeligheid
• Ernstig ondergewicht
• Langdurige heesheid
• Ernstige maagklachten
• Haaruitval
• Chronische vermoeidheid
• Gebitsproblemen
• Menstruatiestoornissen
• Nier- en leverbeschadigingen
• Spierkrampen
• Hartritmestoornissen

Geestelijke gevolgen

Door alleen maar aan eten te denken en eisen voor zichzelf te stellen, zijn de mensen met orthorexia nervosa lichamelijk en geestelijk uitgeput. Afspraken worden steeds meer afgezegd en geweigerd en sociale contacten worden steeds meer vermeden. Orthorexia patiënten schermen zichzelf steeds meer af van de buitenwereld, hoewel ze wel proberen om zich zo veel mogelijk aan te passen. Dit kan weer leiden tot depressiviteit. De lichamelijke gevolgen zijn echter een stuk ernstiger.

Voedingsstoffen die missen

Iemand die aan orthorexia nervosa leidt heeft een ernstig tekort aan belangrijke vitamines en voedingsstoffen. De volgende voedingsstoffen zijn belangrijk voor een gezond leven.

• Vezels (koolhydraten): zitten vooral in graanproducten en brood. Vezels hebben een gunstig effect op de stoelgang en het cholesterol. Bij het eten van weinig vezels is er kans op obstipatie.
• (On)verzadigde vetten: zitten vooral in plantaardige oliën, vette vis, noten en pinda’s. Onverzadigd vet verlaagt het 'slechte' cholesterol en verhoogt het 'goede' cholesterol.
• Eiwitten: zitten vooral in vlees, vis, eieren, graanproducten, noten en peulvruchten. Eiwitten leveren aminozuren die het lichaam opbouwen, en zorgen er voor dat bijvoorbeeld haar en huidschilfers die uitvallen, weer bijgevuld worden.
• Vitamines en mineralen: zitten in praktisch alle (onbewerkte) voedingsmiddelen, als groente en fruit, vlees en vis, graanproducten en overige producten. Er zijn vele verschillende soorten vitamines en mineralen. Elk product heeft andere en iedere voedingsstof heeft een eigen functie.

Behandeling

Mensen die denken orthorexia nervosa te hebben kunnen het beste naar de huisarts gaan. Deze zal je misschien doorverwijzen naar de dietist of psychiater of psycholoog. Deze deskundigen kunnen informatie geven over voedingsmiddelen, welke essentieel zijn om binnen te krijgen en wat er gebeurt als ze niet in het voedingspatroon zitten. Orthorexia patiënten kunnen hierdoor een beter beeld krijgen over wat gezond is en niet gezond, en zo tot een inzicht komen dat de levensstijl veranderd moet worden voor een écht gezond leven.

Blijven genieten

Eten is er ook voor om te genieten: gezellig uit eten of een gebakje op een verjaardag. Met mate moeten dit soort dingen blijven kunnen. Mensen die aan orthorexia lijden kunnen en willen deze dingen jammer genoeg niet ervaren. Voor zover bekend zijn er nog niet veel dodelijke gevolgen aan deze ziekte, omdat er nog wel in een zekere mate gegeten wordt. Dit is in tegenstelling tot de anorexia- en boulimia nervosa.