Keelpijn: wat doe je eraan?

Keelpijn komt regelmatig voor in de bevolking en kan redelijk onschuldig zijn. Pijn bij slikken, een schorre stem, een pijnlijk en droog gevoel in de keel. De meest voorkomende oorzaken zijn een verkeerd stemgebruik (na veel en hard schreeuwen), een keelontsteking (bijvoorbeeld de ziekte van Pfeiffer), en een beschadiging aan de keel. Je wilt er zo snel mogelijk vanaf, maar wat kun je eraan doen?

Keelpijn

Door een ontsteking, verkeerd stemgebruik of een beschadiging kan pijn aan de keel ontstaan. Het gaat hierbij vanzelfsprekend dus om keelpijn. Keelpijn is in veel gevallen geen ernstig symptoom. Het is natuurlijk erg vervelend, maar hoeft niet gevaarlijk te zijn of te wijzen op een ernstige ziekte.

Bij keelpijn wordt een pijnlijk gevoel in de keel ervaren, is er moeite bij slikken en voelt de keel droog en rauw aan. Niet iedereen ervaart hetzelfde; bij de een is er meer last bij praten (een hese stem) of slikken, bij de ander is het een voortdurend aanwezige pijn, of juist opgezette lymfeklieren. Wanneer organen in je keel (bijvoorbeeld het klepje naar de luchtpijp dat voorkomt dat er eten inkomt) opgezwollen is, veroorzaakt dit keelpijn en moeite met de ademhaling, praten en slikken.

Keelontsteking

Keelontsteking is werkelijk een ziekte waarbij sprake is van keelpijn. Bij het slikken wordt dan ook pijn ervaren. De keel is in dit geval roder dan normaal (dit kun je zelf niet zien natuurlijk, maar wordt gezien door een arts). Ook kan het weefsel wat gezwollen zijn (de tonsillen en huig), soms met witte plekjes. Bij een keelontsteking heeft men vaak ook koorts.

Keelontsteking kan ontstaan door een virus of een bacterie. Bij een virus is er een onderscheid tussen de gewone virussen en de ziekte van Pfeiffer (Epstein-Barrvirus). De bacteriële keelontsteking wordt gekenmerkt door koorts, keelpijn, opgezette halsklieren, de witte puntjes op gezwollen tonsillen, en niet hoesten. Bij een bacterie gaat het vaak om de streptokok. Hoewel het nieuws wel eens ernstige gevallen van streptokokken wil beschrijven, zijn de meeste bacteriën echter redelijk onschuldig. Bovendien worden de meeste ontstekingen aan de keel in Nederland veroorzaakt door virussen.

Verkeerd stemgebruik

Na een avond in een discotheek of bij een luid concert is het soms de volgende dag ook te merken. Je hebt de hele avond staan schreeuwen om je verstaanbaar te maken, en daardoor heb je nu last van je keel. Je kunt nog amper praten, hebt een schorre stem, of soms zelfs helemaal geen stem meer, en je keel voelt droog. Door praten in een ruimte waar veel gerookt wordt, kan dit ook gebeuren (niet voor niets het "rokershoestje" of de "rokerstem"). In ieder geval wordt de keel overbelast en voelt daarom pijnlijk.

Oorzaken keelpijn

Keelpijn kan op verschillende manieren ontstaan en verschillende oorzaken hebben. Veelvoorkomend zijn:

• Virusinfectie (verkoudheid), waardoor de stembanden of het strottenhoofd is ontstoken
• Bacterieontsteking
• Veel praten
• Veel schreeuwen
• Roken
• Aanwezigheid in een ruimte waar wordt gerookt
• Droge omgeving
• Spierpijn (namelijk de keelspieren)
• Allergiepollen (bijvoorbeeld schimmels en dierenvacht)

Oplossing bij keelpijn

Antibiotica bij bacteriële keelontsteking

Wanneer een keelontsteking door een bacterie wordt geconstateerd, wordt antibiotica toegeschreven om er weer snel vanaf te komen. Dit werkt meestal goed. Bij een virale keelontsteking is dit een ander verhaal, hoewel antibiotica soms wel wordt gebruikt omdat deze keelontsteking dan ook deels bacterieel is.

Rust bij Pfeiffer

Bij de ziekte van Pfeiffer wordt rust aanbevolen omdat er eigenlijk niet veel anders is dat helpt. Ook moet er meer dan normaal worden gedronken. De ziekte, een herpesvirus dat ontdekt is door Emil Pfeiffer in 1889, treedt vaak op bij kinderen, adolescenten en jongvolwassenen, en gaat ook vaak ongemerkt voorbij. In deze gevallen wordt het gezien als "gewoon" een griepje zonder te beseffen dat het om de ziekte van Pfeiffer gaat. De ziekte gaat gepaard met opgezette lymfeklieren, keelontsteking en vermoeidheid. De ziekte, ook wel bekend als de kusziekte, vraagt dus vooral om rust en... rust.

Verzachting

Waterijsjes, thee met honing, dropjes, hoestsnoepjes. Deze zijn allemaal bedoelt om de pijn in de keel te verzachten. Wanneer dit ook niet werkt, kan een paracetamol worden ingenomen, wat ook vaak werkt, zoals bij hoofdpijn en buikpijn. Daarnaast kan het ook werken om koud te drinken of met zout water te gorgelen. Er hoeven geen speciale tabletten worden aangeschaft, want dropjes zijn prima te gebruiken en werken even goed.

Rust voor de stem

Niet alleen is er rust nodig bij de ziekte van Pfeiffer, maar bij elke vorm van keelpijn. Gun vooral de stem rust door zo min mogelijk te praten. Wanneer er wel wordt gepraat, hoeft niet gefluisterd te worden, maar kan gewoon worden gepraat. De stembanden worden in dit geval toch wel gebruikt.

Warm houden

Het is verstandig om je keel warm te houden. Draag warme kleding die ook rond de hals sluit, zoals een koltrui, of doe een sjaal om.

---

Zie ook:
Hyperventileren: wat doe je eraan?
Moeilijke stoelgang: wat doe je eraan?
Buikpijn: wat doe je eraan?
Hoofdpijn: wat doe je eraan?
Flauwvallen: wat doe je eraan?