Tanden opnieuw scheef na dragen orthodontische beugel

Hoe komt het dat tanden en kiezen soms opnieuw scheef gaan staan, ondanks dat je met succes aan het beugelen bent geweest? Kan je tong echt je gebit uit zijn fatsoen drukken? En hoe zit het eigenlijk met de garantie op een orthodontische beugelbehandeling? Op welke manieren kun je voorkomen dat je opnieuw aan een beugel moet?

Zit er garantie op een beugel?

Soms hoor je mensen klagen dat hun tanden en kiezen ondanks een voltooide beugelbehandeling toch weer scheef gaan staan. Ze hopen dan een beroep te kunnen doen op een soort garantie op de beugelbehandeling.

Om te beginnen is het normaal dat tanden en kiezen van plaats veranderen. Dat doen ze levenslang. Dit heeft te maken met de verschillende krachten die op het gebit worden uitgeoefend. Dit verschuiven van verschillende tanden en kiezen gebeurt ook bij mensen die nooit een beugel hebben gedragen.

Als medische dienstverleners hebben orthodontisten hebben geen resultaatsverplichting, maar slechts een inspanningsverplichting. Als je tanden niet mooi recht blijven staan nadat je de beugelbehandeling hebt voltooid, kun je dus geen wettelijke garantie inroepen. De kreet dat een beugelbehandeling 'voor het leven' is, moet je dus, helaas, met een korreltje zout nemen.

Oorzaken voor het opnieuw scheef gaan staan van je gebit

Telkens weer vragen mensen zich af hoe het komt dat hun gebit na een geslaagde beugelbehandeling toch niet meer zo mooi recht staat als direct na voltooiing van de behandeling. Daarvoor zijn verschillende oorzaken aan te wijzen.

• De natuurlijke verplaatsing van tanden en kiezen
  
• Het 'geheugen' van tanden en kiezen voor hun oorspronkelijke stand
  
• De ontwrichtende werking van verstandskiezen
  
• De druk van je tong tegen je tanden
  

De natuurlijke verplaatsing van tanden en kiezen

Om te beginnen, zit er altijd enige beweging in tanden en kiezen. Helaas wandelen ze zelden of nooit spontaan de ‘goede’ kant op, maar lopen ze meestal in een richting die je niet wenst. Van deze natuurlijke verplaatsing zou je ook last hebben als je helemaal nooit een beugel had gedragen.

Het 'geheugen' van tanden en kiezen voor hun oorspronkelijke stand

Ook na een uitstekend geslaagde beugelbehandeling hebben de elementen van je gebit de neiging om terug te keren tot hun oorspronkelijke, dus ongelukkige stand in de periode van vóór de orthodontische behandeling. Hoewel dit verschijnsel bij de moderne beugelbehandelingen in aanzienlijk minder sterke mate optreedt dan vroeger het geval was, blijft dit toch nog steeds een belangrijke oorzaak van het opnieuw scheef gaan staan van je gebit.

De ontwrichtende werking van verstandskiezen

Verstandskiezen zijn berucht om het verstoren van fraaie boogvormen van het gebit. Neem daarom zodra je het gevoel hebt dat die aan het doorkomen zijn, contact op met je tandarts en/of orthodontist om te overleggen of en wanneer deze verstandskiezen eruit moeten.

De druk van je tong tegen je tanden

Als je tong routinematig drukt tegen bijvoorbeeld je boventanden, of tegen je ondertanden is dat al voldoende om je tanden op den duur weer scheef te doen staan.

Mensen realiseren zich vaak niet hoe sterk hun tong is en wat het ontwrichtende effect is van een bijna voortdurende druk op de stand van het boven- of ondergebit. Gelukkig kun je deze schadelijke gewoonte van het met je tong tegen je tanden drukken afleren. Schakel hiervoor een logopediste in.

Wist je dat het feit dat je tong tegen je voortanden of ondertanden drukt zelfs de voornaamste oorzaak kan zijn geweest voor het feit dat je de eerste keer een beugel nodig had? Je tong is krachtig genoeg om de stand van je tanden aanzienlijk te veranderen, helaas is dit altijd in negatieve zin.

Voorkomen dat je gebit weer scheef gaat staan

Er zijn verschillende manieren om te voorkomen dat je gebit opnieuw schots en scheef gaat staan.
Denk in dit kader bijvoorbeeld aan een:

• nachtbeugel
  
• retentiespalkje
  
• combinatie van een nachtbeugel en retentiespalkje
  

De nachtbeugel

Een nachtbeugel heet officieel een retentiebeugel. Het gaat om een uitneembare beugel die je meestal alleen ’s nachts draagt en die daarom vaak nachtbeugel wordt genoemd.

Bekende nachtbeugels zijn de Essix-retainer en de Hawley-retainer. Beide soorten beugels draag je gewoonlijk niet overdag. Ze zijn bedoeld voor de stabilisatie van je gebit. De wortels van je tanden en kiezen krijgen op deze manier de kans om nog beter vast te groeien op hun nieuwe plek.

Over de periode waarin je zo’n nachtbeugel in de praktijk ‘s nachts moet dragen, verschillen de orthodontisten van inzicht. Sommige mensen hoeven zo’n beugel niet alle nachten, maar slechts twee of drie keer per week te dragen, zij het wel een aantal jaren achter elkaar.

Essix-retainer

Een veelgebruikte nachtbeugel is de Essix-retainer. Deze wordt vervaardigd van transparante kunststof en is bedoeld om 's nachts over je bovengebit en /of je ondergebit te dragen. Deze speciaal voor jou, door middel van een gebitsafdruk op maat gemaakte beugel lijkt nog het meest op een sportbitje.

Hawley-retainer

Ook een Hawley-retainer wordt na een geslaagde beugelbehandeling vaak nog enkele jaren of nog langer gedragen tijdens de nachtelijke uren. Deze Hawley-retainer bestaat uit een plaat van kunsthars die tegen je verhemelte drukt met daaraan een metalen draad en eventuele haakjes voor om de buitenkant van je gebit.

Retentiespalkje

Een retentiespalkje is een dunne, metalen draad die door de tandarts of orthodontist achter de boven- en/of ondertanden wordt bevestigd. Deze draad wordt ook wel retentiedraad, retentiespal, cc-bar of cc-spalkje genoemd.

Ook deze retainer is bedoeld voor de stabilisatie van je gebit, maar dit spalkje is, in tegenstelling tot de nachtbeugel, niet uitneembaar, maar zit vast. Dit draadje kan jarenlang blijven zitten. Sommige orthodontisten willen graag dat je zo’n draadje levenslang draagt.

Combinatie van een nachtbeugel en retentiespalkje

Een aantal mensen heeft een retentiespalkje en draagt 's nachts bovendien een nachtbeugel. In deze gevallen wordt de nachtbeugel pas aangemeten als het retentiespalkje is bevestigd (anders past de nachtbeugel niet meer).

---

De auteur is ervaringsdeskundige.

Lees verder

• Orthodontische beugel voor volwassenen: tot welke leeftijd?