Steenpuist of furunkel: oorzaak, symptomen, behandeling

Een steenpuist is een verdikking van de huid die rood ziet, pijn doet en met pus is gevuld. Een steenpuist of furunkel wordt veroorzaakt door een bacteriële infectie. Wat zijn de symptomen, wat kun je zelf doen als je een steenpuist signaleert en wat kan een arts voor je betekenen? Is een steenpuist gevaarlijk en wat is een negenoog?

Inhoud artikel

• Steenpuist of furunkel
• Negenoog of karbunkel
• Waar op het lichaam kun je steenpuisten krijgen?
• De oorzaak van een steenpuist
• Symptomen (het verloop in enkele dagen)
• Wie is er vatbaar voor steenpuisten?
• Is een steenpuist gevaarlijk?
• Is een steenpuist besmettelijk?
• De behandeling van een steenpuist
• Uitbreiding voorkomen
• Naar de huisarts

Steenpuist of furunkel

Het is een diepe ontsteking van een haarwortel. Rondom de ontstoken haarwortel ontstaat een warme, rode zwelling die pijn doet. De huid voelt hard aan, vandaar de naam steenpuist. Na enkele dagen zie je in het midden van de ontsteking een pusblaar/geel puskopje. De lymfebanen die van de ontsteking aflopen kunnen ook ontstoken raken, lymfeklieren in de buurt kunnen opzwellen.

Negenoog of karbunkel

Een groep steenpuisten bij elkaar wordt ook wel negenoog of karbunkel genoemd. Zo’n ontsteking doet veel pijn en je kunt je flink ziek voelen als je hier last van hebt. De genezing verloopt vaak moeilijk en een negenoog kan zorgen voor een groot litteken. Het kan gebeuren dat iemand steenpuisten heeft over het hele lijf: furunculosis.

Waar op het lichaam kun je steenpuisten krijgen?

Overal op de huid waar haarzakjes zitten kun je steenpuisten krijgen. Maar ze ontstaan vooral in de nek, het gezicht, op billen en op de borst. Maar je ziet ze ook wel in de oksels of liezen. Een steenpuist in de neus kan heel veel pijn doen.

De oorzaak van een steenpuist

De Staphylococcus aureus is meestal de boosdoener, deze bacterie veroorzaakt de huidinfectie die een steenpuist tot gevolg heeft. Maar het kan ook een andere bacterie zijn zoals de Streptococ. Waardoor een infectie met de bacterie optreedt is vaak niet duidelijk. Het kan komen door beschadiging of irritatie van de huid, bijvoorbeeld als kleding schuurt tegen de huid. Het is ook mogelijk dat je de bacterie altijd al bij je draagt, bijvoorbeeld in de neus en van daaruit besmet je je eigen huid.

Symptomen (het verloop in enkele dagen)

• Het start met een kleine bobbel die rood is van kleur;
• Rondom dit bobbeltje doet het zeer en het gebied voelt ook warm aan;
• Er ontstaat zwelling door pus wat zich ophoopt;
• In het midden van de steenpuist zie je een pusblaar;
• Een steenpuist kan samengaan met een hoge temperatuur (koorts).

Wie is er vatbaar voor steenpuisten?

Leeftijd, geslacht of erfelijkheid lijken geen rol te spelen. Steenpuisten komen het meest voor bij mensen met een verminderde weerstand, bijvoorbeeld door diabetes mellitus of nierziekten. Maar steenpuisten komen ook voor bij mensen met een normaal immuumsysteem. Het dragen van strakke kleding, een slechte hygiëne, veel zweten en overgewicht vergroten de kans op het ontstaan van steenpuisten.

Is een steenpuist gevaarlijk?

Als je een steenpuist hebt is het niet gevaarlijk, maar er kunnen complicaties optreden zoals een ontsteking van de lymfebanen, de lymfeklieren. Er kan bloedvergiftiging optreden of wondroos. Bij een steenpuist in of rond de neus moet je heel voorzichtig zijn. Je moet nooit in de puist knijpen. Het bloed uit het gebied wordt via een ader die binnen de schedelholte loopt, afgevoerd. Bij knijpen in de puist kan een stolsel in een hersenvat ontstaan, dit wordt sinus cavernosus trombose genoemd. Zeldzaam maar heel gevaarlijk. Bij een steenpuist in of rond de neus zal meestal antibiotica worden gegeven.

Is een steenpuist besmettelijk?

Een steenpuist is erg besmettelijk, in de pus zitten bacteriën die nieuwe steenpuisten kunnen veroorzaken, maar er kunnen ook andere mensen door besmet raken.

De behandeling van een steenpuist

• Een steenpuist verdwijnt meestal vanzelf zonder behandeling. Als de steenpuist rijp is, dan zal deze openbarsten en de pijn zal snel afzakken omdat er geen druk meer is. De rijping kun je versnellen door een warm compres op het ontstoken gebied te leggen. Een compres kun je maken van een in warm water gedrenkte schone doek. Een compres versnelt de rijping maar werkt ook pijnstillend.
• Knijp of prik niet in een steenpuist, de steenpuist kan dan naar binnen opengaan en de ontsteking kan nog erger worden. Als je wilt dat er iets gedaan wordt, laat dat dan over aan de huisarts.
• Houd de wond goed schoon.

Uitbreiding voorkomen

Raak de steenpuist niet aan en was regelmatig je handen. Zorg ook voor korte nagels en gebruik iedere dag een schone handdoek en deel die niet met anderen. Was iedere dag je lichaam met speciale zeep.

Naar de huisarts

Als je ongerust ben over de steenpuist dan kun je natuurlijk naar de huisarts gaan, maar in een aantal gevallen is dat noodzakelijk.

• Als je een afwijking hebt aan een hartklep of als je een kunstklep hebt.
• Bij een steenpuist bij de neus, als de lymfeklieren in de buurt van de steenpuist ook ontstoken raken.
• Maar ook als je ziek bent bij de steenpuist en als er sprake is van een negenoog.
• Breng ook een bezoek aan de huisarts als de steenpuist niet binnen een paar dagen is verdwenen.