Steenpuist uitknijpen: symptomen, oorzaak en behandeling

Een steenpuist is een ontsteking van een haarzakje, welke wordt veroorzaakt door een infectie met bacteriën en is te herkennen als een rode zwelling waar een witte of gele puskop opzit. Steenpuisten worden vooral gezien in de oksel of de lies, op de bil, in de nek, in het gezicht of in de neus. Het is belangrijk een steenpuist te laten rijpen en er niet aan te komen. Ga vooral niet een steenpuist uitknijpen uit uitdrukken. In dat geval vergroot je de kans op zelfbesmetting en bloedvergiftiging. In sommige gevallen moet je met een steenpuist naar de huisarts.

Steenpuist uitknijpen

• Wat is een steenpuist?
• Zo hard als een steen
• Risicofactoren
• Hoe ontstaat een steenpuist?
• Wat zijn de symptomen?
• Wat moet je (niet) doen als je last hebt van een steenpuist?
• Adviezen en zelfzorg
• Niet in een steenpuist knijpen of prikken
• Wanneer naar de huisarts met een steenpuist?
• Medische behandeling

Wat is een steenpuist?

Zo hard als een steen

Een steenpuist of furunkel is een diepe ontsteking van een haarzakje in de huid, waarbij er een bult op de huid met etter erin verschijnt. De bult kan zo hard zijn als een steen. Vandaar de naam 'steenpuist'. Wanneer verschillende haarzakjes tegelijk ontstoken zijn, spreekt men van een negenoog of karbunkel, een groepje steenpuisten bij elkaar. Voorkeurslocaties van een steenpuist is de oksel of de lies, op de bil, in de nek, in het gezicht of in de neus. Elders op het lichaam, bijvoorbeeld op de rug, kunnen steenpuisten ook voorkomen.

Risicofactoren

Mannen en vrouwen van alle leeftijden kunnen last krijgen van steenpuisten. Mensen met een verminderde weerstand, bijvoorbeeld ouderen en diabetici, hebben vaker last van steenpuisten. Een slechte algehele hygiëne en het dragen van strakke of schurende kleding vergroten de kans op het ontstaan van steenpuisten.

Hoe ontstaat een steenpuist?

Als een haarzakje verstopt raakt of als de huid beschadigd is, kunnen bacteriën die in het haarzakje terechtkomen en ter plaatse een ontsteking veroorzaken. Vaak zijn stafylokokken de boosdoeners, maar er kunnen ook andere bacteriën in het spel zijn, zoals streptokokken. Door de ontsteking komt er pus in de huid en ontstaat er een bult.

Wat zijn de symptomen?

Een steenpuist begint als een rode plek of rood bultje op de huid. In een paar dagen tijd wordt de plek dikker en gaat het pijn doen. Middenin ontstaat een witte of gele puskop. De steenpuist is aan het 'rijpen' en op een gegeven ogenblik barst een steenpuist open en stroomt de etter naar buiten. Dat is het moment dat de huid gaat genezen en de pijn zal afnemen.

Wat moet je (niet) doen als je last hebt van een steenpuist?

Adviezen en zelfzorg

De meeste steenpuisten gaan vanzelf over zonder behandeling. Neem de volgende adviezen in acht als je last hebt van een steenpuist:

• Laat een steenpuist met rust; raak een steenpuist in geen geval aan. De steenpuist moet eerst 'rijpen', waarna de huid vanzelf opengaat en de pus eruit komt.
• Ga een steenpuist niet uitknijpen. Dit heeft een averechts effect. Het vergroot het risico op zelfbesmetting. Door in een steenpuist te knijpen, kan deze naar binnen opengaan en de situatie verergeren. Bovendien kunnen bacteriën van een steenpuist in de bloedbaan terechtkomen, waardoor je bloedvergiftiging oploopt.
• Verwijder ook geen haren uit de ontstekingszone.
• Smeer niets op de steenpuist. Het is beter om ook geen trekzalf te gebruiken. Wat je wel op en rond een steenpuist kunt smeren is betadine jodium zalf.
• Het is belangrijk het gebied rondom de steenpuist heel goed schoon te houden met water en bacteriedodende zeep. Hierdoor krijgt de bacterie geen kans om zich te verspreiden.
• Je kunt de rijping van een steenpuist enigszins versnellen door een warm kompres op het ontstoken gebied te leggen. Dit werkt tevens pijnstillend.
  Gebruik altijd een schone handdoek / Bron: Pexels, Pixabay
• Hygiënische maatregelen kunnen voorkomen dat de bacteriën zich verspreiden en zijn vooral belangrijk als je last hebt van regelmatig terugkerende steenpuisten:
• raak de steenpuist niet aan;
• was regelmatig je handen grondig met (desinfecterende) zeep;
• houd je nagels kort, zodat onder de nagels geen vuil en bacteriën terechtkomen;
• gebruik nooit de handdoek van een ander en verschoon dagelijks je handdoek;
• was elke dag je lichaam met zeep (en gebruik eventueel zeep of shampoo met povidonjodium of chloorhexidine);
• was kleding en beddengoed zo heet als mogelijk;
• vermijd onnodige wrijving van de huid.
• Nadat de steenpuist is opengebarsten, dien je de wond goed schoon te houden door er zeker twee keer per dag povidonjoodzalf op te smeren. Maak eerst de wond goed schoon. Een nat verband kan hierbij helpen. Doe er daarna een verbandje (steriel gaasje) omheen. Dit verkleint de kans op besmetting.

Niet in een steenpuist knijpen of prikken

Wanneer de steenpuist veel pijn doet, kan de huisarts een sneetje in de zwelling maken om de pus eruit te laten. Nogmaals, ga niet zelf in een steenpuist prikken of knijpen.

Wanneer naar de huisarts met een steenpuist?

Neem in de volgende situaties contact op met je huisarts:

• als je koorts krijgt of als je je ziek voelt;
• als de steenpuist in je oor, op je bovenlip of rond of in je neus zit, want dan kunnen de bacteriën via het bloed in de hersenen terechtkomen;
• als je diabetes of een sterk verminderde weerstand hebt, als je extra vatbaar bent voor infecties of als je een hartklepafwijking of een hartklepprothese hebt (vanwege het risico op een hartklepontsteking).

Medische behandeling

De huisarts kan in deze gevallen een antibioticum voorschrijven. Naast het toedienen van antibiotica, zal je bij een steenpuist die in de neus ligt, het advies krijgen om zowel binnen als buiten de neusvleugels, warme vochtige kompressen aan te brengen.

Lees verder

• Steenpuist: symptomen, oorzaak en behandeling van furunkel
• Abces in huid of lichaam: met pus gevulde zwelling in holte
• Steenpuist onder oksel: symptomen, oorzaken en behandeling
• Knobbel of bult in nek, hals, rug, schouder of borst
• Terugkerende steenpuisten: furunculose oorzaak en behandelen