Prikkelbaredarmsyndroom: oorzaken, symptomen, behandeling

Bij prikkelbaredarmsyndroom is er sprake van een verkramping van de dikke darm die verschijnselen veroorzaakt als pijn in de buik en obstipatie. Wat zijn de oorzaken en symptomen van het prikkelbaredarmsydroom of spastisch colon. Hoe kan de diagnose gesteld worden, wat zijn de mogelijkheden voor behandeling en wat is de prognose?

Inhoud artikel

• Dikke darm
• Prikkelbaredarmsyndroom
• Oorzaken prikkelbaredarmsyndroom
• Symptomen prikkelbaredarmsyndroom
• Naar de huisarts
• Diagnose prikkelbaredarmsyndroom
• Behandeling prikkelbaredarmsyndroom
• Prognose prikkelbaredarmsyndroom
• Enkele tips om te leven met het prikkelbare darmsyndroom

Dikke darm

De dikke darm wordt ook wel colon of karteldarm genoemd. Het is het darmgedeelte tussen dunne darm en endeldarm. Je kunt de dikke darm verdelen in het opstijgende deel (colon ascendens), het dwarse deel (colon transversum) en het afdalende deel (colon descendens) en het sigmoïd (s-vormige darm). Het grootste deel van de spijsvertering vindt plaats in de dunne darm. De dikke darm haalt water en zouten uit de onverteerde voedselresten en deze worden opgenomen in het bloed. Hierdoor dikt de ontlasting in, deze wordt tot de stoelgang opgeslagen in de endeldarm.

Prikkelbaredarmsyndroom

Het is een samengaan van afwisselend pijn in de buik, obstipatie en/of diarree. Het prikkelbaredarmsyndroom, ook wel spastisch colon genoemd, onstaat meestal tussen twintig en dertig jaar en komt twee keer zo vaak voor bij vrouwen. Soms komt het in bepaalde families vaker voor. Bij twee van de tien mensen ontstaan op zekere dag verschijnselen van prikkelbaredarmsyndroom. De aandoening zorgt voor meer consulten bij artsen dan andere aandoeningen. De darmkrampen kunnen zorgen baren, maar leiden nooit tot ernstige moeilijkheden.

Oorzaken prikkelbaredarmsyndroom

Het is niet bekend wat de exacte oorzaak is van het prikkelbaredarmsyndroom. Mogelijk dat de samentrekkingen van de spieren die zich in de wand van de darm bevinden, niet helemaal goed verlopen. Verder kan een toenemende gevoeligheid voor bepaald eten een rol spelen. Denk aan fruit, vet en sorbitol. Prikkelbaredarmsyndroom kan ook optreden na een infectie van maag en darm (gastro-enteritis). Erfelijkheid zou een factor kunnen zijn die meespeelt, prikkelbaredarmsyndroom komt soms in bepaalde families voor. Spanning, angst en sombere buien kunnen de klachten erger maken.

Symptomen prikkelbaredarmsyndroom

• De klachten doen zich met onderbrekingen voor;
• De verschijnselen laten zich vaak gedurende vele jaren zien;
• Iemand kan tot op hoge leeftijd last houden van de problemen;
• De klachten kunnen per persoon heel erg verschillen;
• De klachten kunnen per aanval flink verschillen.

Klachten

• De buik zwelt op;
• Iemand kan flinke winden laten;
• Pijn in de buik, meestal links onder in de buik;
• Diarree, het ergst bij het opstaan. Soms zie je een afwisseling met obstipatie, in de vorm van 'konijnenkeutels';
• Deze pijn wordt vaak minder als iemand ontlasting heeft gekregen of na een wind;
• Er kan slijm zitten bij de ontlasting;
• Het idee hebben dat de darm niet volledig leeg is;
• Een misselijk gevoel hebben;
• Braken;
• Een vol gevoel hebben;
• Het niet helemaal kunnen opeten van een maaltijd;
• Algemene klachten kunnen optreden als een vermoeid gevoel, pijn in het hoofd, pijn in de rug, meer aandrang om te plassen;
• Bij vrouwen kunnen er pijnklachten optreden bij de geslachtsgemeenschap;
• De klachten rond de menstruatie kunnen verergeren.

Naar de huisarts

Maak je je zorgen ga dan naar de huisarts. Zeker als de klachten heftig zijn, lang duren of telkens terugkomen. Verlies je veel gewicht dan is het ook belangrijk om een arts te raadplegen. Ben je ouder dan veertig jaar dan is het goed om je te laten onderzoeken om een ernstige aandoening zoals darmkanker (de symptomen lijken op elkaar) uit te sluiten.

Diagnose prikkelbaredarmsyndroom

Er is geen bepaald onderzoek waarmee prikkelbaredarmsyndroom kan worden gediagnosticeerd. Er zal gevraagd worden naar de klachten en een lichamelijk onderzoek zal worden gedaan. Zijn de klachten ernstig en afwijkend en komen er bepaalde ziekten voor in de familie, dan kan er verder onderzoek worden gedaan om een ernstige ziekte uit te sluiten. Verder onderzoek kan ook gedaan worden als je ouder bent dan veertig jaar. Middels onderzoek van het bloed kan worden gekeken of er sprake is van is van ontstekingen zoals bijvoorbeeld bij de ziekte van Chrohn. Als er inderdaad ontstekingen worden aangetroffen of als gedacht wordt aan een tumor in de darm, dan kan er een röntgencontrastfoto gemaakt worden van de darmen of een colonoscopie. Mogelijk moeten intolerantie van voedsel of intolerantie van lactose worden uitgesloten (gaan samen met vergelijkbare symptomen).

Behandeling prikkelbaredarmsyndroom

De symptomen zijn heel lastig, maar het prikkelbaredarmsyndroom is niet ernstig. Je kunt de verschijnselen waarschijnlijk zelf beïnvloeden door te letten op wat voor voeding het beste is en door technieken toe te passen die zorgen voor ontspanning. Als de symptomen ernstig zijn dan moet je natuurlijk advies inwinnen bij de huisarts. Het invullen van een etensdagboek is erg handig om erachter te komen wat een aanval van darmkrampen lijkt te veroorzaken. Bij de huisarts of in het ziekenhuis kun je verder folders krijgen over de aanpak van de aandoening. Medicijnen kunnen ervoor zorgen dat de diarree minder wordt, met name bij mensen die daar bij het opstaan mee te maken hebben. Bij obstipatie kunnen laxerende middelen worden voorgeschreven. Bij geestelijke problemen kan er mogelijk worden doorverwezen, psychotherapie kan helpen.

Prognose prikkelbaredarmsyndroom

Het prikkelbaredarmsyndroom is veelal een chronische aandoening die tot op oudere leeftijd blijft bestaan. Het kan zijn dat in de loop van de tijd de aanvallen minder frequent voor komen en minder heftig worden.

Enkele tips om te leven met het prikkelbare darmsyndroom

• Vezelrijk en vetarm dieet.
• Etensdagboek bijhouden.
• Eet niet te veel, vermijd eten dat gekruid is, gebakken is, of vet is.
• Stop of drink minder thee, koffie, melk, cola, bier.
• Probeer op regelmatige tijden te eten.
• Stoppen met roken.
• Ontspanningsoefeningen kunnen stress verminderen.