Pijn aan gebit, oorzaak

Pijn aan het gebit komt vaak voor. Niet altijd kan er een oorzaak voor gevonden worden. Soms is het lastig om de pijn te lokaliseren omdat deze uitstraalt naar andere delen van de mond. Een ontstoken kies of tand kan zeer veel pijn doen, maar ook ontstoken tandvlees geeft deze klacht. Soms zit de pijn alleen rechts of links maar soms ook in de hele mond. De tandarts, mondhygiënist of kaakchirurg zal zo snel mogelijk een juiste behandeling starten wanneer de oorzaak ernstig is.

Pijn aan een kies

Alles in de mond kan pijn gaan doen. Pijn aan de kies is toch wel een van de meest gehoorde klachten. De kiezen hebben dagelijks veel te verduren. Voedsel wordt ermee vermalen en het schoonmaken van de kiezen schiet er wel eens bij in. Vooral de achterste kiezen zijn soms lastig bereikbaar en er kunnen daardoor etensresten achterblijven. Vaak is pijn aan de kies het gevolg van een ontsteking, veroorzaakt door bacteriën. Dit kan op twee manieren ontstaan:

• Via het tandvlees: tandplak dat achterblijft op de tandvleesrand gaat na 24 tot 48 uur verkalken en wordt tandsteen. Tandsteen is een bron van bacteriën waaraan nieuwe tandplak zich makkelijk hecht. De tandvleesrand wijkt door irritatie wat van de kies af. Er ontstaat een pocket. Via deze pocket dringen bacteriën binnen en veroorzaken daar een ontsteking. Deze ontsteking kan steeds dieper naar binnen trekken.
• Via een gaatje in de kies: Bacteriën in tandplak scheiden een zuur uit dat het glazuur aantast. Het glazuur lost op en geeft bacteriën de kans om binnen te dringen. Er ontstaat een gaatje oftewel cariës. Naarmate de cariës vordert, dringen de bacteriën steeds dieper de tand binnen. Er ontstaat een pijn en gevoeligheid voor kou, warmte en zoetigheid.

Een tandvleesontsteking kan behandeld worden door de mondhygiëniste. Deze zal het gebit grondig schoonmaken door tandsteen te verwijderen en de pockets schoon te maken. Een gaatje kan door de tandarts behandeld worden. Met een vulling wordt het gaatje gedicht.

Wanneer kiespijn niet behandeld wordt en de ontsteking doorwoekerd, zal de ontsteking de pulpa aantasten. Dit is het levend weefsel binnenin de tand. Dit veroorzaakt een hevige pijn. De zenuw is geïrriteerd waardoor een kloppende en zeurende pijn ontstaat. Soms is het zelfs niet mogelijk om te slapen door de pijn. Een wortelkanaalbehandeling voorkomt verder afsterven van de pulpa. Zonder behandeling kan de pulpa afsterven waarna de pijn verdwijnt. Er kan alsnog een wortelpuntontsteking ontstaan: de bacteriën zijn tot in de wortelpunt doorgedrongen. Er ontstaat weer opnieuw pijn.

Tandpijn

Ook tandpijn komt vaak voor. De tanden liggen aan de voorzijde van het gebit. Tandpijn kan ontstaan als gevolg van een gaatje, maar nog vaker als gevolg van een tandvleesontsteking. Vooral de voortanden van de onderkaak bevatten vaker tandsteen, doordat deze tegenover de speekselklieren liggen. De tanden hebben vaker te maken met terugtrekkend tandvlees. Dit is te zien aan het feit dat de voortanden langer worden. Enerzijds heeft dit met ouderdom te maken, anderzijds met te hard poetsen of tandvleesontstekingen. Na iedere ontsteking trekt het tandvlees zich wat terug. Hierdoor komen de tandhalzen bloot te liggen, Het gevolg is klachten als gevoeligheid bij koude en warmte, zoetigheid en soms ook aanraken.

De voortanden krijgen met grote krachten te maken doordat er voedsel mee afgebeten wordt. Denk maar in het bijten van een appel. Maar ook mensen die tandenknarsen of de tanden stijf op elkaar drukken (kaakklemmen) vergt veel van de tanden. Hierdoor kunnen ze geïrriteerd raken en pijnklachten geven. Wanneer de tanden een tijdje rust krijgen, zal ook de pijn verdwijnen. De tandarts kan bij kaakklemmen een bitje maken dat meestal in de nacht wordt gedragen.

Hele gebit doet pijn

Wanneer alles pijn doet is er sprake van een ernstige ontsteking die alle gebieden heeft aangetast, of een ontsteking die uitstraalt naar andere tanden en kiezen. Ook door een ongeval kan het hele gebit pijn doen. Denk maar aan een val op de kaak, waarbij het gehele gebit een klap te verduren krijgt. Soms is de klap zo hard dat de tanden en kiezen los komen te staan en in ernstige gevallen zelfs uitvallen. De tandarts kan met spoed soms de tanden of kiezen nog redden. Losstaande tanden en kiezen groeien vaak weer aan, maar soms sterft de tand toch af.

Ook aften of andere ontstekingen kunnen er de oorzaak van zijn dat alles in de mond pijn doet. De mond is zeer gevoelig en bevat veel zenuwen, zowel in tanden en kiezen als in de mondholte zelf. Iedere irritatie of ontsteking wordt dan ook direct waargenomen. Bij twijfel is het beter om langs de tandarts te gaan. Deze kan beoordelen of een behandeling noodzakelijk is.

Bloeden

Een bloeding aan het gebit wordt meestal veroorzaakt door bloeden tandvlees als gevolg van een ontsteking. Het tandvlees kan gaan bloeden tijdens het poetsen, stoken of rageren, maar ook tijdens het eten van iets hards zoals stokbrood. Bloedend tandvlees is altijd geïrriteerd tandvlees. Het bloeden is eigenlijk een afweermechanisme van het lichaam. Het gaat de ontsteking te lijf waardoor het tandvlees opzwelt en beter doorbloed raakt. In veel gevallen is het lichaam niet goed in staat de ontsteking zelf aan te kunnen doordat er continue nieuwe tandplak wordt gevormd, een goede mondhygiëne helpt vaak wel. Tandvlees dat ook buiten het poetsen om bloed is nog ernstiger: de ontsteking heeft zich uit kunnen breiden. Een bezoek aan de tandarts is zeker aan te raden.

Lees verder

• Tandcyste: oorzaak en behandeling
• Wortelpuntontsteking: oorzaak en behandeling
• Gevoelige tanden