Zomerverhalen en zomergedichten aan dementen voorlezen

De zomer kan een moeilijke tijd zijn in een verpleeghuis of zorgcentrum. Personeelstekorten door de zomervakanties die opgevangen moeten worden door jonge uitzendkrachten. Veel familieleden op vakantie dus weinig bezoek voor de ouderen met dementie. Zangkoren op vakantie: dus minder makkelijk een voor iedereen geschikte activiteit in te huren. Maar er zijn mogelijkheden. Een luchtig programma waarin voorlezen over de zomer centraal staat, stelt weinig eisen aan de luisteraars. Een ontspannend, herkenbaar, vrolijk thema dat deze bejaarden onder wie er velen zijn met Alzheimer, helpt zich te oriënteren op het actuele seizoen en hen in aanraking kan brengen met de zomerse natuur en de bijbehorende herinneringen.

Voorlezen over de zomer voor mensen met dementie: waarom?

Als u als activiteitenorganisator of welzijnsmedewerker, coach dagbesteding een bezigheid bedenkt voor senioren met Alzheimer, dan bent u gewend u te laten inspireren door de tijd van het jaar. In het zomerseizoen verzint u dus activiteiten die te maken hebben met de zon, de bloeiende natuur, de vakantie, zomerkleding, uitstapjes. Ten eerste is dat voor u makkelijk verzinnen, want u ziet het om u heen en ten tweede helpt u daarmee de ouderen met dementie door hen bij de tijd te houden: de zomertijd.

Zomerverhalen, gedichten en wellicht ook een zonnig liedje voorlezen aan mensen met bijvoorbeeld Alzheimer

Hieronder treft u een lijst met tips voor verhalen en poëzie over de zomer aan. Het is een voorbeeldprogramma, want u heeft mogelijk niet de hieronder bij de bronnen vermelde boeken bij de hand. Maar misschien heeft u ze thuis of heeft u collega-activiteitenbegeleider deze boeken thuis. Of u haalt ze bij de bibliotheek. Of heel misschien staan ze in de bibliotheek van uw zorginstelling. Of u haalt uw verpleeghuis over een budget beschikbaar te stellen om een kleine bibliotheek in te richten speciaal voor deze chronisch zieke ouderen! Als u de bij de bronnen vermelde boeken aanschaft, bent u al een heel eind op weg.

Verhalen, liederen en gedichten

Het meest voor de hand liggend is het om korte verhalen voor te lezen. Maar omdat er niet zo heel veel speciaal voor ouderen met dementie geschreven boeken zijn en er dus niet zo veel geschikte verhalen zijn, kunt u ook gebruik maken van de teksten van gedichten en liederen.

‘Pas op voor de hitte…’ Een gedicht van Annie M. G. Schmidt uit 'Ziezo' (De 347 kinderversjes). Een lekker overdreven en luchtig gedicht van de bij de ouderen zo bekende Annie M. G. Schmidt. Het begint met: ‘Denk aan juffrouw Scholten, die is vandaag gesmolten, helemaal gesmolten op de Dam…’ En allicht dat de ouderen u kunnen vertellen over welke "Dam" het gaat.

‘Als een koe moet poepen…’ een kort verhaal speciaal voor ouderen met dementie geschreven. Over een meisje uit de stad dat samen met haar moeder op de boerderij van een oom en tante gaat logeren. Uit de bundel ‘Een hart vol verhalen, voorleesboek voor ouderen’.

‘De vlier…’ Een kort gedichtje uit ‘Bloemenkinderen van de bomen’ (alleen nog tweedehands verkrijgbaar!) over de vlierbloesem. De versjes en tekeningen zijn van Cicely Mary Barker. Haar werk is nog verkrijgbaar: er is een prachtige uitgaven uit 2010 van uitgeverij Ploegsma: ‘Het complete boek van de Bloemenkinderen’. Wie van de ouderen had een vlier in zijn tuin? U kunt met de ouderen wellicht herinneringen ophalen aan pannenkoeken met vlierbloesem of vlierbessensap maken en drinken!

‘Jip spuit ook arme poes nat…’ Een kort verhaal uit de bekende serie over Jip en Janneke van Annie M. G. Schmidt, weliswaar voor kinderen geschreven, maar heel herkenbaar. U kunt de ouderen vragen of ze hun kinderen bij erg warm weer wel eens nat spoten of kun kleinkinderen. En dan is het niet kinderachtig meer. U kunt hen ook vragen wat een mens moet doen om een hittegolf goed te doorstaan.

‘Door de bossen door de heide…’ Een liedje over het ‘zomerdronken land’ te beluisteren op cd 6, nummer 7 van Duo Karst. U kunt de tekst voorlezen of u kunt het lied zingen. Het is heel goed mogelijk dat sommige ouderen gelijk al gaan zingen als u de eerste woorden van de tekst voorleest. Zelfs als u dat niet wilt...

Pauze in het zomerprogramma

Het is na een vijftal verhalen en/ of gedichten hoog tijd voor een korte pauze. De kelen moeten gesmeerd. Het is belangrijk genoeg te drinken, zeker voor de ouderen met dementie die het zelf vergeten of liever niet drinken omdat naar het toilet gaan zo’n onderneming voor hen is, waar ze dan vaak ook nog hulp voor moeten vragen. En al helemaal bij erg warm weer is het nodig om te letten op voldoende vochtinname.

Zomerse traktatie

Denk bij een zomeractiviteit aan een zomerse, zonnige traktatie. Bijvoorbeeld zomerfruit: kersen, liefst zonder pit. Wie weet kunt u wel vlierbessensap maken of kopen. Of trakteren op ijs!

‘Een vers dat als een nachtkaars uitgaat…’ Een lang en niet zo eenvoudig, maar erg leuk gedicht waarin allerlei verschillende mensen op een karakteristieke manier reageren op de hitte. Een uitdaging om goed voor te dragen. Als u goed de verschillende stemmen laat horen, dan is het begrijpen minder belangrijk dat het plezier. Het is geschreven door een niet zo bekende dichter: Dhr. E. Laurrillard

‘Het boerenleven...’ Een kort verhaal, ook uit de bundel ‘Een hart vol verhalen’: een moeder vertelt haar stadse kinderen over haar jeugd op de boerderij. Ouderen van boerenafkomst kunnen vast zelf ook vertellen over het melken van de koeien.

‘De kersenboom…’ een kort gedicht over kersen als traktatie. Voor mensen en vogels! U vindt het in het nog verkrijgbare boek ‘Het complete boek van de Bloemenkinderen’. Praat over kersenbomen, kersen plukken, kersen eten, de kersenboomgaard en wie het verst kon spugen met de kersenpitten… Een spelletje van alle tijden.

Voorleesactiviteit goed beëindigen

Voor mensen met dementie is het altijd belangrijk dat u een activiteit duidelijk en zorgvuldig afrondt. Het begint bijvoorbeeld met het zeggen dat u samen geluisterd hebt naar verhalen en gedichten over de zomer, dat u het zelf gezellig vond, dat u hoopt dat zij ook genoten hebben. Daarna zou u kunnen zeggen dat u samen tot slot nog een zomers lied gaat zingen zodat iedereen vrolijk naar het eten kan. Dus u noemt wat u gedaan hebt, wat u (met hen) beleefd hebt, wat u nu nog gaat doen én wat de mensen straks gaan doen.

Een zonnig lied tot slot

‘Het zonnetje gaat van ons scheiden…’ Een echte klassieker uit de jeugd van bejaarden. Op een cd van ‘Duo Karst’ (cd 4,3) te beluisteren. Ook nu kunt u de tekst lezen en het lied zingen. Door de inhoud van het lied, kan het een mooie afsluiter zijn van een zomerse voorleesactiviteit.

Lees verder

• Voorlezen over de herfst bij dementie: verhalen, gedichten
• Winterverhalen, -gedichten, -liedjes voorlezen aan dementen
• Lenteverhalen en -gedichten voorlezen aan dementerenden
• Zomerliedjes voor dementerende ouderen
• Zomerquiz: brainjoggen voor dementerenden