Lekkende darm, kruiden en voeding

Een verhoogde doorlaatbaarheid van het darmepitheel door defecte tight junctions (lekkende darm) kan een belangrijke rol spelen bij het ontstaan van een reeks aandoeningen, waaronder auto-immuunziekten, chronische ontstekingsziekten en allergieën. De kwaliteit van tight junctions kan verbeteren door het gebruik van verschillende voedingssupplementen en kruiden (waaronder probiotica, (langeketen) meervoudig onverzadigde vetzuren en quercetine).

Lekkende darm

Selectief worden voedingsstoffen opgenomen door enterocyten (transcellulair) of tussen enterocyten door (paracellulair). De enterocyten zijn aan elkaar ‘gelijmd’ met complexe structuren van lipiden en eiwitten. Deze tight junctions laten in beperkte mate kleine (polaire) moleculen door; deze paracellulaire route is onder meer belangrijk voor de opname van mineralen zoals calcium en magnesium. Tight junctions zijn zeer dynamische structuren, die openen en sluiten onder invloed van allerlei (gunstige en ongunstige) prikkels zoals voedingsfactoren, hormonen, neurotransmitters, zuurgraad, stikstofoxide, ontstekingsmediatoren (cytokines, eicosanoïden) en vrije radicalen.
Bij intestinale hyperpermeabiliteit (lekkende darm) staan de tight junctions te ver open waardoor micro-organismen en/of allergene of toxische macromoleculen het darmepitheel passeren. Dat kan een ontsteking en mogelijk (afhankelijk van erfelijke aanleg) schadelijke immunologische reacties veroorzaken. De micro-organismen en/of macromoleculen kunnen in de bloedsomloop terechtkomen en elders in het lichaam schade aanrichten, bijvoorbeeld in lever, nieren, hart, hersenen of gewrichten.

Bioflavonoïden

Van vijf bioflavonoïden – EGCG (epigallocatechinegallaat uit groene thee), genisteïne (uit soja), quercetine (uit groenten en fruit zoals ui, kool en appel), kaempherol en myricetine (uit druiven en thee) – is in laboratoriumonderzoek aangetoond, dat ze gunstige invloed hebben op tight junctions van darmepitheel. Quercetine verhoogt de expressie van het tight junctioneiwit claudine-4. Genisteïne beschermt tight junctions tegen beschadiging door oxidatieve stress, acetaldehyde, darmpathogenen (Salmonella typhimurium, Escherichia coli) en ontstekingsbevorderende cytokines.1 Of, en in welke dosis deze bioflavonoïden bij de mens beschermen tegen lekkende darm, is nog niet onderzocht.

Kruiden

Verschillende kruiden zijn in-vitro getest op hun vermogen de permeabiliteit van tight junctions te beïnvloeden. Extracten van cayennepeper (Capsicum frutescens), paprika (Capsicum anuum), afrikaantje (Tagetes erecta) en hop (Humulus lupulus) verhogen de doorlaatbaarheid van tight junctions, terwijl extracten van zwarte en groene peper, nootmuskaat, laurierblad, linde (Tilia vulgaris), Japanse steranijs (Illicium anisatum) en zwarte thee (Camellia sinensis) de doorlaatbaarheid verlagen.
Mogelijk hebben verder vooral planten met veel slijmstoffen een invloed op darmflora en op de doorlaatbaarheid van het darmslijmvlies. Vooral lijnzaad, heemst, en kaasjeskruid zijn dan te proberen. Verder kunnen looistofplanten (camelia, braamblad, tormentil), die vooral ook bij diarree gebruikt worden, de doorlaatbaarheid van de darmwand verminderen door hun adstringerende werking.