Darmproblemen en darmflora

Darmklachten en spijsverteringsproblemen zijn eerder regel dan uitzondering in onze moderne maatschappij, evenals tekorten door slechte opname van voedingsstoffen, vitamines en mineralen. Vele oorzaken zijn duidelijk: slechte voeding (geraffineerd en bewerkt, te weinig groenten en fruit...), jachtig leven en stress, te weinig beweging. Maar niet altijd wordt van hieruit de link gelegd naar andere darmziekten: leaky gut (lekkende darm), irritable bowel syndrome (IBS of IBD), ziekte van Crohn en darmkanker. De darm is overigens meer dan een ‘leverancier van grondstoffen’: het is het belangrijkste immuunorgaan van het menselijk lichaam en heeft de grootste oppervlakte met de buitenwereld, veel groter dan de huid! Er is bovendien een rechtstreekse neurologische wisselwerking met de hersenen en ook op hormonaal vlak speelt de darm een grote rol.
Een gezonde, goed functionerende darm is dus essentieel voor een gezond lichaam en gezonde geest. En een gezonde darmflora is essentieel voor een gezonde darm.

Darmflora en probiotica

Het belang van pro- en prebiotica is ondertussen algemeen aanvaard, zowel preventief als voor de behandeling van inflammatoire darmziekten, omdat de darmflora zelf van essentieel belang is voor de bescherming van het darmslijmvlies en beveiliging tegen pathogenen. Bij alle voornoemde ziektebeelden er sprake is van abnormaliteiten in de darmflora (te weinig lactobacillen en bifidobacteriën) en/of bacteriële overgroei. Herstel van een goede darmflora reduceert de symptomen.
Maar een goede darmflora vervult meer functies dan enkel bescherming. Denk aan de productie van o.a. vitamine K en kortketige vetzuren in de darm, en minder bekend, de pH-regulatie en aanmaak van enzymen.

Vezels en antinutriënten: vezelrijke voeding is niet altijd goed voor de vertering

Dat sommige vezels essentieel zijn voor een goede darmflora is thans gemeengoed. Want de ‘moderne’ voeding schiet vaak genoeg tekort op dit gebied. Maar niet alle vezels zorgen goed voor de darm. Het grote probleem is dat vezels vaak samengaan met andere componenten die soms ongewenste effecten hebben op het darmepitheel.

Allereerst is er het bekende glutenprobleem, waarvan algemeen wordt aangenomen dat alleen gevoelige of allergische mensen er een lekke darm van krijgen. Maar in principe wordt bij iedereen schade aangericht: vezels uit granen (met gluten) reduceren de mucuslaag in de darm. Hierdoor vermindert niet alleen de bescherming tegen pathogenen, er ontstaan ook lacunes in de mucusbarrière en de tight junctions van de darmepitheelcellen worden aangetast. Veel meer mensen dan gedacht lijden aan leaky gut. Maar dit is mogelijk ook de basis voor IBD en bij de ziekte van Crohn.

In peulvruchten zitten proteaseremmers en chymotrypsineremmers. In dierenproeven werd aangetoond dat 5 % vezels uit soja in het voeder zorgden voor een remming van de chymotrypsinewerking. Alfalfa heeft hetzelfde nadelig effect, ook op enzymen die zowel vetten, eiwitten als koolhydraten moeten afbreken, de lipasen, amylasen en proteasen. Dat dit ernstige gevolgen kan hebben voor de spijsvertering en de darm lijkt duidelijk

Goede vezels, inuline, pectinen, FOS

Goede vezels, die het darmepitheel en de verteringsfunctie breed ondersteunen vind je in voeding die met ons mee geëvolueerd is, ‘oude voeding’: groenten, fruit, wortels en knolgewassen. Bijvoorbeeld pectine, inuline, gommen, glucomannan. Ze ondersteunen de darmflora, beschermen het darmepitheel, reduceren ontsteking van het darmslijmvlies en verhogen de werking van de pancreasenzymen. Planten met veel inuline zijn aardpeer, schorseneer, artisjok, asperge, cichorei en paardenbloem
Voor een goede gezondheid en werking van darm en darmflora zijn dus vooral groenten en fruit, wortels en knolgewassen, paddenstoelen, zeewier, zaden en noten nodig.