SGA: baby is kleiner dan gemiddeld bij geboorte

Als een kind veel kleiner is dan je aan de hand van de duur van de zwangerschap kunt verwachten, kan het zijn dat je kind SGA (small for gestational age) heeft. Het is geen ziekte, maar een aanduiding van de toestand dat de baby kleiner is dan gemiddeld. Er kunnen verschillende oorzaken voor zijn. Het heeft te maken met een achterstand in de groei die aan zowel het kind als de moeder kan liggen. Welke problemen kunnen er ontstaan bij een baby die SGA heeft?

Een kleine baby

SGA is de afkorting van de Engelse term: “small for gestational age”. Dit betekent dat een baby bij de geboorte kleiner is dan je zou verwachten aan de hand van de duur van de zwangerschap. Er zijn gemiddelden vastgesteld voor de lengte en gewicht van een baby die horen bij een bepaalde zwangerschapsduur. Zo zal een baby die na 40 weken zwangerschap wordt geboren, groter moeten zijn dan een kind dat na 36 weken al ter wereld komt. Voor de vastgestelde gemiddelden geldt er een boven- en ondergrens. Valt het kind onder de ondergrens, is er sprake van SGA.

Symptomen

SGA is niet een ziekte, maar de aanduiding van een toestand. Het geeft aan dat een baby kleiner is dan gemiddeld vanwege een groeiachterstand in de baarmoeder. Toch kan het te klein zijn problemen met zich meebrengen. Zo kan een kind dat erg klein is meer moeite hebben om zijn lichaamswarmte vast te houden, kan het vatbaarder voor infecties en kan de bloedsuikerspiegel te laag zijn. Vaak wordt een kind met SGA opgenomen op de afdeling neonatologie om ze extra in de gaten te houden. Er is sprake van SGA als het kindje na een normale zwangerschap minder weegt dan 2500 gram.

Oorzaken van SGA

De groei van een baby tijdens de zwangerschap is afhankelijk van de volgende factoren: het kind zelf, de moeder en de placenta. De placenta wordt ook wel moederkoek genoemd en de baby haalt hier zuurstof en voedingsstoffen uit. Op al deze factoren kan iets mis gaan waardoor een groeiachterstand kan ontstaan. Meestal ligt de oorzaak in de placenta waarbij er sprake is van een probleem met de doorbloeding. Het kind krijgt daardoor te weinig voedingsstoffen binnen en kan daardoor niet goed groeien. Een chronische ziekte of een hoge bloeddruk bij de moeder kan ook een groeiachterstand veroorzaken. Ook kan het zijn dat het kind zelf een (genetische) afwijking heeft, waardoor het minder hard groeit. Een voorbeeld hiervan is het Silver-Russell syndroom. Bij deze aandoening is er sprake van een kleine lichaamslengte, waarbij er geen inhaalgroei plaatsvindt.

Leefstijl moeder

De leefstijl van de moeder heeft grote invloed op de groei van het ongeboren kind. Het is belangrijk om gezond en regelmatig te eten, stress te vermijden en goed te rusten. Als een moeder blijft roken tijdens de zwangerschap, is de kans groot dat het leidt tot SGA. In drie op de tien gevallen van SGA ligt de oorzaak bij de moeder omdat ze rookt. Ook in geval van het drinken van alcohol of gebruik van drugs is de kans groot dat de baby veel te klein blijft. Het is dan ook algemeen bekend dat een zwangere vrouw beter niet kan roken, geen alcohol moet drinken of drugs moet gebruiken.

Diagnose

Om de diagnose SGA vast te stellen, moet de foetus tijdens de zwangerschap minstens tweemaal heel nauwkeurig worden gemeten met behulp van een echo (ultrageluidonderzoek). De uitkomsten worden vergeleken met de gemiddelden. Meestal gebeurt dit niet tijdens een routineonderzoek. Het is meestal ook lastig om vast te stellen of het om SGA gaat of dat het gewoon om een klein kindje gaat. Tegenwoordig wordt er alleen gekeken naar de lengte en gewicht van het kindje bij de geboorte.

Behandeling

Baby’s met SGA zullen meestal tijdens de eerste levensjaren op eigen kracht extra groeien om de achterstand weer in te halen. Wanneer dat niet of onvoldoende gebeurt, is de kans groot dat het kind klein blijft. In ons land moet je met je kind naar het consultatiebureau waar het bij elk bezoek wordt gemeten en gewogen. Zo weet je of je kind goed genoeg groeit. Als in de loop van de jaren blijkt dat je kind onvoldoende groeit, kan je worden doorverwezen naar een kinderarts. Er bestaat een behandeling met groeihormonen om het kind alsnog voldoende in lengte te laten groeien.