Gescheurde kruisband/knieband: diagnose, operatie en herstel

Een blessure aan een van de kruisbanden van de knie wordt gezien als een van de ernstigste blessures in de sport, vaak nog erger dan een botbreuk. Ook in het dagelijks leven kan een dergelijke ruptuur je belemmeren. Een verrekte kruisband herstelt relatief snel, maar een ingescheurde of afgescheurde kruisband houdt je minimaal 6 maanden in revalidatie. In het geval van een gescheurde kruisband is een operatie noodzakelijk om de stabiliteit van de knie te herstellen.

Letsel aan de kniebanden

• De banden in de knie
• Diagnose gescheurde knieband
• Na de operatie: herstel 6 tot 9 maanden
• Kniebrace na operatie

De banden in de knie

In je knie zitten meerdere banden of ligamenten die zorgen voor het bij elkaar houden van de botstructuren en daarmee de stabiliteit van de knie. De belangrijkste banden zijn de volgenden:

• Voorste kruisband (ligamentum cruciatum anterius): loopt van de binnenachterzijde van buitenste epicondyle van het bovenbeen naar de bovenzijde van het scheenbeen.
• Achterste kruisband (ligamentum cruciatum posterius): loopt van de binnenvoorzijde van de binnenste epicondyl van het bovenbeen naar de buiten-achterzijde van het scheenbeen.
• Buitenste knieband (ligamentum collaterale fibulare): loopt tussen de buitenzijde van het bovenbeen (epicondylis lateralis femoris) naar de buitenzijde van het kuitbeen (caput fibula).
• Binnenste of mediale knieband (ligamentum collaterale tibiale): loopt tussen de binnenzijde van het bovenbeen (epicondylus medialis femoris) naar de binnenzijde van het scheenbeen.

Diagnose gescheurde knieband

Gescheurde voorste kruisband

Er zijn bepaalde uiterlijke kenmerken van de knie die een expert direct doen vermoeden dat er sprake is van een scheuring in de kruisband. Zo zijn een naar binnen gerichte, in gebogen nar buiten gedraaide stand van de knie en een direct opkomende zwelling indicatoren voor een blessure aan de voorste kruisband. Bij het oplopen van de blessure wordt in dat geval vaak een knappend gevoel waargenomen, letterlijk alsof er iets los schiet binnen in de knie. Om de hypothese te testen dat hier inderdaad sprake van is wordt vaak gebruik gemaakt van de Lachmann test om de voor- en achterwaartse stabiliteit van het gewricht te testen. Is deze abnormaal veel afgenomen, dan wordt een pivotshift (rotatie instabiliteitstest) gedaan. Deze test is niet altijd mogelijk vanwege zwelling die de meniscus en het kniekapsel kan belemmeren. Bij een positieve uitslag dient in ieder geval te worden uitgegaan van schade aan de voorste kruisband, maar om wat voor soort schade het gaat is dan niet te zeggen. Daarvoor is een MRI scan of kijkoperatie noodzakelijk.

Gescheurde achterste kruisband

Bij het scheuren van de achterste kruisband zijn de klachten vaak wat minder hevig. Pijn en zwelling zullen wat minder zijn. Vaak is er sprake van een 'doorzakkingsgevoel', het gevoel door de knie te zakken wanneer er van looprichting veranderd wordt. Wie sport op hoog niveau bedrijft zal hieraan geopereerd moeten worden. Is dit niet het geval dan wordt op basis van de mate van instabiliteit van de knie besloten al dan niet tot een operatie over te gaan. Dit wordt vastgesteld middels de zogeheten 'achterste schuiflade test'.

Gescheurde buitenste knieband

Een geïsoleerde gescheurde buitenste knieband komt weinig voor. Deze band is namelijk dun maar erg sterk en scheurt alleen wanneer er enorme kracht op wordt uitgeoefend. Wanneer deze band scheurt dan zijn meestal veel andere structuren van de knie ook aangedaan zoals de meniscus en de kruisbanden. Buitenste knieband letsel worden vrijwel nooit operatief behandeld behalve bij topsporters.

Gescheurde binnenste of mediale knieband

Letsel aan de binnenste knieband ontstaat alleen bij grote krachtsuitoefening op de buitenzijde van de knie. Daarbij kan de binnenzijde van de knie uit elkaar geduwd worden waardoor grote druk op de binnenste knieband ontstaat. Dit kan leiden tot een scheuring in het midden of bij de aanhechting van de band aan het bot. Het komt vaak voor bij voetballers en skiërs. Symptomen zijn pijn en zwelling aan de binnenkant van de knie en een gevoel van instabiliteit. Buitenste knieband letsel worden vrijwel nooit operatief behandeld.

Na de operatie: herstel 6 tot 9 maanden

Is geconstateerd dat het gaat om een gescheurde voorste of achterste kruisband dan moet deze operatief hersteld worden. Fysiotherapie is daarna erg belangrijk. Na een operatieve reconstructie is het vaak al moeilijk om het been gestrekt te heffen. Het is dan alsof het hele aansturingsmechanisme van het been verstoord is geraakt waardoor je niet de juiste spieren kunt bedienen. Eerst zal de zwelling moeten verdwijnen en dus moet er in de eerste dagen veel gerust worden.

• In de eerste 8 tot 10 weken wordt dan ook aangeraden voor niet meer dan 50% te belasten.
• In de tweede fase van ongeveer 6 weken kan begonnen worden met krachttraining en oefeningen die beweging, symmetrie en ritme bevorderen.
• In de derde fase van circa 12 weken moet geleidelijk aan weer worden overgeschakeld op de normale bezigheden. Aan het einde van deze periode is de verwachting dat de knie weer optimaal is, waarbij ook snel draaien en keren niet meer tot problemen moet leiden.

Wanneer topsporters een scheuring aan de knieband oplopen dan wordt vaak gesproken van een geschatte hersteltijd van 6 tot 9 maanden. Dit zijn dan 6 maanden om die knie volledig te laten herstellen en 3 maanden waarin de kracht weer wordt opgebouwd en wedstrijdritme wordt opgedaan om weer op topniveau te kunnen presteren zonder gevaar voor het kniegewricht. Veel mensen krijgen in deze periode echter nog wel te maken met tegenslagen. Zo kan er toch nog een ontstekingsreactie optreden in de knie of kunnen op andere plaatsen in het lichaam blessures ontstaan ten gevolgen van overbelasting, zoals bijvoorbeeld in de hamstring, lies of kuit.

Kniebrace na operatie

Amateursporters en recreatieve sporters die eenmaal een kruisbandblessure hebben opgelopen en daarna weer gaan sporten gebruiken vaak een kniebrace die de knie kan ondersteunen en extra stabiliteit kan bieden. Het gaat dan niet om alleen een simpele neopreen sok, maar een scharnierende brace of een met mediale en laterale baleinen die kunnen helpen voorkomen dat je de knie overstrekt en weer een zelfde blessure oploopt. Mensen met een aanvullende verzekering kunnen mogelijk de brace (voor een deel) vergoed krijgen.

Lees verder

• Beenbreuken en andere ernstige blessures in het voetbal
• De beste sportartsen ter wereld (o.a. knie, schouder, pols)