Gescheurde meniscus: oorzaken, symptomen en behandeling

De meniscus bevindt zich in de knie en het bestaat uit een elastisch stuk kraakbeen. Het zorgt ervoor dat het boven- en onderbeen soepel ten opzichte van elkaar kunnen bewegen. Als er een scheurtje in komt door bijvoorbeeld een sportblessure, waarbij de knie een sterke draaibeweging maakt, kan dit erg pijnlijk zijn. De knie kan ook opgezwollen raken. Meestal wordt er rust geadviseerd, waarna er voorzichtig weer met oefeningen gestart kan worden. Herstel neemt soms wel maanden in beslag. Wat moet je doen om zo goed mogelijk te herstellen van een gescheurde meniscus?

Wat de meniscus is

Een meniscus is een elastische schijfje kraakbeen dat zich in de knie bevindt in de vorm van de letter “c”. Het bedekt de buitenzijden van het harde bot voor een groot deel. Elke knie bevat een binnen-en een buitenmeniscus. Ze bevinden zicht tussen het boven en onderbeen en door hun vezelige structuur kunnen ze het gewicht opvangen dat op het onderbeen rust. Het zorg voor stabiliteit en gewrichtssmering. Daarnaast hebben ze een dempende werking tijdens lopen of andere vormen van inspanning. De binnenste meniscus loopt de grootste kans om te beschadigen, omdat deze steviger vast zit dan de buitenste meniscus. De binnenste meniscus zit vast aan de kniebanden. De meniscus past zich aan tijdens bewegen aan de stand van de knie.

Symptomen scheur meniscus

Vaak merk je dat de meniscus beschadigd is door een plotselinge, aan de binnen- of buitenzijde van de knie gelokaliseerde pijn. De knie kan dikker worden door een vochtophoping, soms pas de volgende dag. Er kan een gevoel van instabiliteit ontstaan. Dan lijkt het alsof je er wat doorheen zakt of dat de knie wat verspringt. Er kan een stukje van het kraakbeen losraken en klem komen te zitten, waardoor de knie geblokkeerd kan raken. Je kunt de knie dan niet meer buigen of strekken. De meest voorkomende symptomen van een gescheurde meniscus zijn:

• Een acute pijn in de knie bij een draaibeweging
• Opgezwollen knie
• Knie zit op slot

Hoe je eraan komt

Het is een veel voorkomende sportblessure. Bij sporten waarbij je met je bovenlichaam draait, terwijl het onderbeen en voet op de grond blijft staan, zie je deze blessure nog wel eens. Vooral bij intensieve sporters of contactsporters zijn de risico's wat groter. Omdat het nogal regelmatig voorkomt in de voetbalwereld, wordt het ook wel een “voetbalknie” genoemd. Je hoeft geen sporter te zijn om dit te krijgen, het kan ook ontstaan door een draaibeweging tijdens hurken of ongecontroleerd omhoog komen vanuit hurkstand. Als je na het springen met een overstrekt been neerkomt op de grond, kan de meniscus scheuren. Door slijtage en door ouderdom kan de meniscus geleidelijk aan dunner worden en makkelijker scheuren. Er is altijd sprake van een verkeerde beweging of een ongeval.

Wat kun je zelf doen?

Als er sprake is van een scheurtje, zal dit meestal vanzelf weer genezen. Er wordt aangeraden om een paar dagen rust te houden. Je kunt de pijn misschien een beetje verzachten door een coldpack te gebruiken. Of het daardoor sneller geneest is niet duidelijk. Mocht je een pijnstiller willen gebruiken, is paracetamol de eerste keuze. Mocht je er gewoon op kunnen lopen, probeer dan in beweging te blijven. Beweging is goed voor het herstel. De pijnklachten na een meniscusletsel nemen na verloop van tijd gewoonlijk af. Het kan soms wel meer dan drie maanden duren voordat het weer genezen is. Door een verkeerde beweging, kan het weer terugkomen. Doe daarom in het begin voorzichtig. Een op- en afgaand klachtenpatroon komt dan ook regelmatig voor na een beschadiging van de meniscus.

Naar de dokter

Meestal zal een huisarts je adviseren om een aantal dagen rust te houden. Door de zwelling en pijn kan het direct na het ontstaan van de blessure lastig zijn om te bepalen wat de schade is. Een directe doorverwijzing naar een orthopeed wordt alleen gedaan als er sprake is van een blijvende slotstand van de knie. In alle andere gevallen wordt een korte tijd rust en daarna geleidelijk opvoeren van de belasting aanbevolen. Als er hinderlijke klachten blijven bestaan, kan er alsnog een doorverwijzing naar een orthopedisch chirurg worden gedaan. Een dikke knie kan ook komen door het beschadigen van je kniebanden.

Oefeningen doen

Als de zwelling en pijn meevalt, kun je beter in beweging blijven. Door rust zal je dijbeenspier snel in kracht achteruit gaan en een goed functionerende dijbeenspier is van groot belang voor het herstel van de knie. Probeer daarom dagelijks oefeningen te doen. Hieronder worden enkele voorbeelden gegeven.

Dijbeenspier

Als je nog niet je knie wilt belasten, kun je al wel je dijbeenspieren trainen om deze spier in conditie te houden. Kom in een zittende of liggende houding waarbij het been gestrekt wordt geheven. Wissel de benen met elkaar af en doe dit ongeveer een minuut per keer. Mocht je een minuut te lang vinden, begin dan met een halve minuut. Het is beter om deze oefening meerdere malen per dag te doen. Het kan verzwaard worden door de tijd te verlengen of door een gewicht aan het onderbeen te hangen.

De eerste oefeningen voor de knie

Als de pijn het toelaat, mag je de knie weer voorzichtig belasten. Probeer er voorzichtig op te staan. Lukt dit weer, probeer de knie langzaam te buigen en te strekken. De knie inzwachtelen kan steun bieden, maar de klachten gaan er meestal niet sneller door over.

Verder belasten

Als de pijn en de zwelling verder afnemen, kun je een stapje verder gaan en kan de belasting worden opgevoerd bijvoorbeeld door te gaan fietsen of wandelen. Zet de fiets niet in een te zware stand, maar fiets lekker licht. Houd er rekening mee dat het herstel lang kan duren. Als je het bewegen langzaam opbouwt, zullen de klachten meestal geleidelijk minder worden en verdwijnen.

Restklachten

Meestal gaan de klachten vanzelf over en is verder onderzoek niet nodig. Bij een scheur waarbij er veel vocht in de knie is met veel pijn, kan herstel soms wel maanden duren. Mocht je veel last houden, kan er na een week verder gekeken worden omdat de zwelling dan is afgenomen. In sommige gevallen kan het zijn dat er klachten blijven, zoals de knie die af en toe op slot schiet. Sommige mensen hebben baat bij een fysiotherapeut. Mochten de klachten aanhouden, neem dan contact op met je huisarts. Er zal dan gekeken worden of een eventuele kijkoperatie nodig is om te kijken of de meniscus gehecht moet worden of gedeeltelijk verwijder moet worden.

Lees verder

• Flexibiliteitstraining voor je spieren
• Gewrichtsslijtage door veelvuldig sporten
• Gewrichtsslijtage van de heup (artrose)