Maagkanker: oorzaak, symptomen, behandeling, prognose

Bij maagkanker is er sprake van een kwaadaardige tumor in de maag. Wereldwijd komt longkanker het meeste voor, daarna volgt maagkanker. Maagkanker komt voornamelijk voor bij mensen die ouder zijn dan vijftig jaar en meer bij mannen dan bij vrouwen. Wat is de oorzaak van maagkanker en wat zijn de symptomen? Wat zijn de mogelijkheden voor behandeling en hoe is de prognose als maagkanker is vastgesteld?

Inhoud artikel

• Maag
• Maagkanker
• Oorzaken maagkanker
• Symptomen maagkanker
• Diagnose maagkanker
• Behandeling maagkanker
• Klachten na een maagoperatie
• Prognose maagkanker

Maag

De maag kun je omschrijven als een zakvormig orgaan. De maag is onderdeel van het spijsverteringskanaal en ligt bovenin de buik, onder de lever en onder de linkerhelft van het middenrif. Eet je iets dan komt het voedsel via de slokdarm in de maag en blijft daar een paar uur. De maag bestaat uit spierweefsel (drie lagen), bedekt door het buikvlies.

Maagkanker

Maagkanker: een kwaadaardig gezwel in de maagwand. Deze vorm van kanker komt meer voor bij mensen boven de vijftig jaar (en de gevallen nemen toe met de leeftijd). Twee keer zoveel bij mannen als bij vrouwen. Het komt meer voor bij mensen met bloedgroep A en maagkanker komt soms ook in families voor. Dit laatste zou op een erfelijke factor kunnen wijzen. Er zijn ook enkele risicofactoren te noemen (zie onder kopje Oorzaken maagkanker). Als je kijkt naar de hele wereld dan staat maagkanker op de tweede plek, longkanker komt het meeste voor. Maagkanker kom je vooral veel tegen in Japan en China, waarschijnlijk speelt het eetpatroon een rol. De schatting is dat in Nederland er ieder jaar ongeveer zeventienhonderd keer de diagnose maagkanker wordt gesteld.

Oorzaken maagkanker

Het is nog niet precies bekend waar maagkanker door wordt veroorzaak. Waarschijnlijk is er meer dan één oorzaak. Er zijn wel enkele bekende factoren.

• Chronische gastritis door een infectie van Helicobacter pylori verhoogt de kans op maagkanker.
• Bepaalde voedingspatronen kunnen ook een verkeerde invloed hebben: een dieet met veel zout, voedingsmiddelen die gerookt zijn, voedingsmiddelen in zuur geconserveerd, weinig bladgroenten en weinig vers fruit.
• Andere risicofactoren zijn roken en veel alcohol nuttigen.
• Bij circa drie tot vijf procent van mensen met maagkanker lijkt erfelijkheid een rol te spelen. Bij een erfelijke vorm van maagkanker komt de maagkanker vaak op jonge leeftijd voor (bijvoorbeeld voor het veertigste jaar).

Symptomen maagkanker

In het begin zijn de klachten vaak vaag en worden daarom mogelijk niet opgemerkt:

• Een vervelend gevoel in de bovenbuik;
• Maagpijn na het nuttigen van voedsel;
• Minder trek hebben in eten;
• Gewichtsverlies;
• Een gevoel van misselijkheid, braken.

Na verloop van tijd kan er sprake zijn van bloedarmoede, dit komt door kleine bloedingen uit de aangetaste maagwand. Iemand kan last krijgen van een opgeblazen gevoel in de buik.

Diagnose maagkanker

• Maagkanker ontwikkelt zich in de maagwand en vandaar uit kan het zich naar andere weefsels verspreiden. De diagnose wordt vaak laat gesteld omdat de klachten meestal licht zijn. Als mensen klachten krijgen en naar de huisarts gaan dan heeft de kanker zich vaak al verspreid.
• Er kan een kijkonderzoek van de maag worden uitgevoerd: gastroscopie. Dit onderzoek wordt uitgevoerd met behulp van een endoscoop. Tijdens het onderzoek kunnen er 'hapjes' worden genomen van plekken die er verdacht uitzien.
• Het bloed kan onderzocht worden op bloedarmoede (om eventuele bloedingen aan te tonen).
• Is de diagnose maagkanker gesteld dan kunnen de volgende onderzoeken worden gedaan: CT-scan en onderzoek van het bloed om te kijken of de kanker zich verspreid heeft in het lichaam.

Behandeling maagkanker

• Een operatie is de enige doeltreffende behandeling van maagkanker. Belangrijk is dat het gezwel in een zo vroeg mogelijk stadium wordt weggenomen. Maar in twee van de tien gevallen is het mogelijk omdat de kanker zich meestal al verspreid heeft op het moment dat de diagnose wordt gesteld. Als een operatie wel mogelijk is, dan wordt een deel van de maag of de gehele maag weggehaald. Ook worden de lymfklieren die in de buurt liggen weggehaald omdat via de lymfklieren de kanker zich gemakkelijk kan verspreiden.
• Als de kanker zich al verspreid heeft naar andere organen kan een operatie ervoor zorgen het leven van iemand verlengd wordt, in sommige gevallen wordt een operatie alleen uitgevoerd om de klachten te verlichten (palliatief).
• Soms worden bestraling en chemotherapie gebruikt om ervoor te zorgen dat de ziekte niet verder uitbreidt en als pijnbestrijding. Om de pijnklachten te verminderen kunnen ook krachtige pijnstillers ingezet worden.

Klachten na een maagoperatie

Veel mensen hebben na een maagoperatie last van pijn of vermoeidheid. Het hangt af van de soort operatie en het verschilt natuurlijk van persoon tot persoon of en welke klachten er optreden. Meestal worden de klachten naarmate de tijd vordert, minder. Het lichaam zal zich aanpassen aan de nieuwe situatie.

De meest voorkomende klachten

• Dumpingsyndroom: na een maagoperatie komt het voedsel vaak sneller dan voorheen in de dunne darm terecht. Het kan ook zijn dat er grotere hoeveelheden voedsel tegelijk in de dunne darm komen.
• Kleine maag: als de maag of een gedeelte van de maag is weggehaald dan is de opslagcapaciteit afgenomen. Na een kleine maaltijd kun je al een vol gevoel hebben. Je kunt ook misselijk worden na het eten, of braken na het eten. Verspreid maaltijden over de dag en eet kleine porties.
• Verlies van gewicht: het kan zijn dat iemand (ongemerkt) minder gaat eten vanwege de klachten die tijdens of na het eten ontstaan. Na een operatie kan iemand ook minder eetlust hebben. Eet meerder kleine maaltijden per dag in plaats van drie grote maaltijden. Neem ook regelmatig een energierijk tussendoortje. Vraag raad bij een diëtiste.
• Gallige reflux: de dunne darminhoud stroomt terug naar de maag of naar de slokdarm. Dit kan bijvoorbeeld ontstaan als bij een maagoperatie de normale overgang van de maag naar de dunne darm is verwijderd. Het sluitspiertje dat zorgt voor eenrichtingsverkeer is dan ook weggenomen tijdens de operatie. Vraag raad bij een arts, deze kan bijvoorbeeld een maagbeschermend medicijn voorschrijven om de klachten te verminderen.
• Brandend maagzuur: de maaginhoud stroomt terug in de slokdarm (reflux). Vraag advies bij de arts: voedingsadviezen en tips om de klachten te verminderen, mogelijk schrijft de arts maagzuurremmende medicijnen voor.
• Tekort aan vitamine B12: als de maag geheel of gedeeltelijk is verwijderd kun je een tekort aan vitamine B12 krijgen. De maag produceert namelijk maagsap en daarin zit onder andere een stofje genaamd intrinsic factor. Dit stofje is nodig voor de opname van vitamine B12 uit de voeding. Als de maag of een gedeelte ervan verwijderd is dan kun je niet of bijna geen vitamine B12 opnemen uit de voeding. Een tekort aan vitamine B12 kan verschillende klachten veroorzaken. Veel mensen hebben na een maagoperatie vitamine B12 injecties nodig (om schade aan het zenuwstelsel te voorkomen).
• Diarree: het voedsel komt sneller dan gewoonlijk terecht in de dunne darm. De brij van voedsel wordt minder goed vermengd met spijsverteringssappen. Dit kan diarree veroorzaken. Zorg ervoor dat je veel drinkt en vezelrijke voeding eet.

Prognose maagkanker

Als maagkanker in een vroeg stadium wordt ontdekt dan is de kans om te herstellen groot. Helaas wordt het vaak in een laat stadium ontdekt. Maar in landen waar maagkanker veel voorkomt (bijvoorbeeld Japan), bestaan bevolkingsonderzoeken om maagkanker bijtijds te ontdekken. In deze landen zijn ongeveer acht van de tien mensen met maagkanker vijf jaar na de diagnose en operatie nog in leven. Maar in de rest van de wereld ligt dat anders, is de prognose veel slechter.