Teelbalkanker of zaadbalkanker: symptomen, behandeling

Bij teelbalkanker/zaadbalkanker is er sprake van een kwaadaardig gezwel van de teelbal. Teelbalkanker komt niet vaak voor, maar het is wel de kankersoort die bij mannen tussen de twintig en vijfenveertig jaar het meest voorkomt. De kans op teelbalkanker is bij een niet-ingedaalde teelbal veel groter dan bij normale ligging in de balzak. Wat zijn de oorzaken en de symptomen? Hoe wordt teelbalkanker behandeld en hoe is de prognose?

Inhoud artikel

• Teelbal of zaadbal
• Afwijkingen van de voortplantingsorganen
• Teelbalkanker of zaadbalkanker
• Vormen van teelbalkanker of zaadbalkanker
• Oorzaken teelbalkanker of zaadbalkanker
• Symptomen teelbalkanker of zaadbalkanker
• Diagnose teelbalkanker of zaadbalkanker
• Behandeling teelbalkanker of zaadbalkanker
• Prognose teelbalkanker of zaadbalkanker
• Seksueel functioneren en het invriezen van sperma

Teelbal of zaadbal

Teelbal, ook wel zaadbal, testikel of testis genoemd, is een deel van de mannelijke geslachtsorganen. De teelballen dalen vaak al voor de geboorte in, vanuit de buikholte via het lieskanaal naar de balzak. Aan de boven-en achterkant van de teelbal ligt de bijbal. De teelballen hangen in de balzak aan een zaadstreng. Die bestaat uit de zaadleider, bloedvaten, zenuwen, spiervezels en bindweefsel. Vanaf de puberteit maken de teelballen testosteron: mannelijk geslachtshormoon. Testosteron bevordert de ontwikkeling van de secundaire en tertiaire geslachtskenmerken: baardgroei, mannelijke beharing, zwaardere stem. In de teelballen groeien ook de zaadcellen. Die komen via buisjes in de bijbal terecht.

Afwijkingen van de voortplantingsorganen

De voortplantingsorganen bevinden zich voor een groot gedeelte buiten de buikholte. Het gaat om de penis, het scrotum en de teelballen. Afwijkingen worden daarom vaak al in een vroeg stadium gesignaleerd. Een man moet zich niet door schaamte laten weerhouden om klachten te melden aan de huisarts. Het is namelijk zo dat de meeste afwijkingen door behandeling snel verholpen kunnen worden.

Teelbalkanker of zaadbalkanker

Een kwaadaardig gezwel in de teelbal. Teelbalkanker komt vooral voor bij mannen tussen de twintig en vijfenveertig jaar. Soms zit het in de familie. Leefwijze is geen factor van betekenis. Het is een zeldzame ziekte, maar wel een van de meest voorkomende vormen van kanker bij mannen tussen de leeftijden hierboven genoemd. Belangrijk om te weten: het is een van de kankersoorten die het eenvoudigst te genezen is. Wel moet het op tijd ontdekt worden! Als deze vorm van kanker niet wordt aangepakt dan kan het zich verbreiden naar de lymfklieren en uiteindelijk ook naar andere plaatsen in het lichaam. Dit kan de dood tot gevolg hebben. Teelbalkanker doet zich meestal voor in één teelbal. De meeste tumoren van de teelbal ontwikkelen zich in de cellen van de bal die sperma produceren.

Vormen van teelbalkanker of zaadbalkanker

Er zijn verscheidene vormen van teelbalkanker. Het seminoom, met cellen die lijken op primitieve zaadcellen, komt het meeste voor (vooral bij mannen tussen de vijfendertig en vijfenveertig jaar) en heeft in het algemeen de beste vooruitzichten. De andere vormen vat men meestal samen met de term non-seminoom.

Oorzaken teelbalkanker of zaadbalkanker

De oorzaken zijn niet bekend, maar er zijn wel factoren die het risico op teelbalkanker verhogen. Bijvoorbeeld als de ziekte in de familie voorkomt of als iemand een niet-ingedaalde teelbal heeft. Een niet-ingedaalde teelbal is een aandoening waarbij de teelbal voor de geboorte niet is ingedaald in het scrotum.

Symptomen teelbalkanker of zaadbalkanker

Het is verstandig om de teelballen regelmatig te controleren, dan zal je de symptomen eerder opmerken. Bespeur je onderstaande veranderingen, maak dan direct een afspraak bij de huisarts.

• Een harde knobbel met het formaat van een erwt;
• De knobbel doet geen pijn;
• Het formaat van de teelbal is veranderd;
• De waarneembare structuur van de teelbal heeft een verandering ondergaan;
• Een vage pijn in het scrotum;
• Heel soms voelt iemand plotseling een zeer scherpe pijn in de teelbal die is getroffen;
• Een vermoeid gevoel zonder dat daar een reden voor is aan te wijzen.

Diagnose teelbalkanker of zaadbalkanker

• Lichamelijk onderzoek;
• Echo;
• Bloedonderzoek om te kijken of er kanker aanwezig is;
• Als er een tumor wordt ontdekt dan zullen er nog meer onderzoeken gedaan worden om te kijken of er wel of geen sprake is van uitzaaiingen: uitgebreid bloedonderzoek, CT-scan, MRI-scan.

Behandeling teelbalkanker of zaadbalkanker

Als de diagnose teelbalkanker wordt gesteld dan zal de teelbal die is aangedaan middels een operatie worden weggehaald. Als er geen sprake is van uitzaaiingen dan is er mogelijk geen verdere behandeling nodig. Wel moet het bloed regelmatig gecontroleerd worden, om er zeker van te zijn dat er geen uitzaaiingen zijn. Als de kanker zich heeft uitgezaaid dan zal er verder behandeld moeten worden. Het kan gaan om opereren, bestralen en/of chemotherapie. Heeft de kanker zich uitgezaaid naar de lymfklieren in de buik, dan worden deze lymfklieren soms verwijderd via een operatie of er wordt chemotherapie gegeven. De seminomen zijn het vlotst door opereren en bestralen te behandelen in vergelijking met de andere soorten teelbalkanker.

Prognose teelbalkanker of zaadbalkanker

De vooruitzichten hangen af van het soort teelbalkanker en de fase in het ziekteproces waarin de kanker is ontdekt. Teelbalkanker is heel vaak te genezen. Ongeveer vier van de tien tumoren zijn seminomen en het overlevingspercentage bij seminomen is meer dan negen op de tien. Bij uitzaaiingen is het ongeveer acht op de tien.

Seksueel functioneren en het invriezen van sperma

• Het is onwaarschijnlijk dat het operatief verwijderen van een teelbal het seksueel functioneren of de vruchtbaarheid aantast als die voordat de kanker ontstond gewoon waren.
• Chemotherapie en bestraling kunnen de productie van sperma verminderen en de vruchtbaarheid tijdelijk of voorgoed aantasten. Laat je dus altijd goed informeren vóór de behandeling. Het is mogelijk om zaadvocht met sperma vóór de behandeling te laten invriezen.