Diabetes type 2 en overgewicht

Overgewicht is de afgelopen jaren globaal aan het toenemen, dus ook in Nederland. Hierdoor is er ook een toename van diabetes type 2 te zien. Tussen overgewicht en diabetes type 2 blijkt een duidelijk verband te zijn. Gelukkig is deze aandoening te behandelen met medicatie en gunstig te beïnvloeden door aanpassing van het voedingspatroon.

• Overgewicht
• Het verband tussen diabetes en overgewicht
• Wat is diabetes?
• Bloedglucosewaarde

Overgewicht

Om overgewicht vast te stellen wordt vaak gebruik gemaakt van de BMI-schaal (Body Mass Index), dit is het lichaamsgewicht gedeeld door de lichaamslengte in het kwadraat. Als voorbeeld: iemand die 1.85 m lang is en 87 kilo weegt heeft een BMI van 25 (87 gedeeld door 3,4225). Een BMI van 18 - 25 wordt beschouwd als een normaal gewicht, boven de 25 als overgewicht, boven de 30 als matig obees (zwaarlijvig) en boven de 35 als ernstig obees. Deze methode is enigszins eenzijdig omdat de vet- en spiermassa niet in de meting verwerkt zijn. Ook het buikvet is hierin niet meeberekend. Toch is het een eenvoudig te gebruiken methode die een beeld geeft van de verhouding lichaamsgewicht ten opzichte van de lichaamslengte.

Het verband tussen diabetes en overgewicht

Mensen met overgewicht hebben een grotere kans om diabetes type 2 te ontwikkelen. Overgewicht zorgt ervoor dat de cellen in het lichaam minder gevoelig worden voor insuline. De cellen worden, zoals dat genoemd wordt, insulineresistent. Hierdoor blijft de suiker in het bloed rondstromen en beschadigen bepaalde cellen in het lichaam. Volgens cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek had in 2012 ruim 13 procent van de mensen van 12 jaar en ouder met overgewicht diabetes. Dat is negen maal zoveel als degenen die geen overgewicht hadden, namelijk 1,5 procent. Het risico op type 2 diabetes is voor vrouwen met ernstig overgewicht ruim 12 keer zo hoog als bij vrouwen met een gezond gewicht. Door 5 tot 15 procent van het gewicht af te vallen worden de gezondheidsrisico's al verminderd. Een paar kilo kan al het verschil maken. Langzaam afvallen wordt aangeraden om zo het jojo-effect tegen te gaan.

Wat is diabetes?

Diabetes type 2 is een stofwisselingsziekte waarbij de bloedsuikerwaarde, ook wel bloedglucosewaarde genoemd, over een langere periode te hoog is. Het lichaam zet de suikers en zetmeel (de koolhydraten) uit de voeding om in glucose en gebruikt dit als energie. Dit gebeurt door het hormoon insuline dat door de alvleesklier afgescheiden wordt. Zo neemt het lichaam de glucose op en wordt de bloedsuikerwaarde weer normaal. Als er niet genoeg insuline geproduceerd wordt of als het lichaam niet goed meer reageert op de insuline zakt de bloedsuikerwaarde niet naar een normale waarde en blijft te hoog. Als dit een lange periode aanhoudt kan diabetes type 2 ontstaan. Het verschil met diabetes type 1 is onder andere dat bij type 1 het hormoon insuline niet meer geproduceerd wordt en men zelf insuline moet spuiten. De meerderheid van degenen met diabetes heeft diabetes type 2.

Bloedglucosewaarde

De bloedglucosewaarde wordt gemeten via een vingerprik of door bloedafname in het ziekenhuis. De normale bloedsuikerwaarde schommelt tussen de 4,0 en 8,0 mmol/l. Als de meting nuchter gedaan wordt, mag men acht uur van tevoren niet gegeten of gedronken hebben. Wat water drinken is wel toegestaan. De nuchter geprikte waarde van 6,1 mmol/l of minder is normaal, tussen 6,1 en 6,9 mmol/l is het voorstadium van diabetes en 6,9 mmol/l of hoger is diabetes. Als er geprikt wordt wanneer men gegeten heeft dan is de waarde van 7,8 mmol/l of minder normaal en 11,0 mmol/l of hoger is diabetes. Ook kan de gemiddelde bloedsuikerwaarde worden gemeten over de afgelopen 2 tot 3 maanden, dit heet HbA1c. Een goede HbA1c-waarde is 53 mmol/mol of minder. Bij diabetes is het vooral van belang om de glucosewaarden zo stabiel mogelijk te houden. Hoe minder pieken in de glucosespiegel hoe beter. Dit kan bereikt worden door af te vallen, meer te bewegen en het dieet aan te passen. Door bijvoorbeeld meer voeding met langzame suikers in plaats van snelle suikers te eten zoals fruit en volkorenproducten. Het vervangen van frisdranken en energiedranken door water, thee of koffie met weinig of geen suiker zal ook een gunstig effect hebben.

Lees verder

• Overgewicht neemt alarmerend toe in ontwikkelingslanden