Verstandskies, pijn en verwijderen

Verstandskies, pijn en verwijderen De verstandskies of wijsheidstand komt op latere leeftijd door: gemiddeld met 18 jaar. Soms komt deze zelfs nog later door, en in sommige gevallen helemaal niet of minder dan vier kiezen. De verstandskies kan ook half doorbreken of scheef groeien. Hierdoor kan er pijn of een ontsteking ontstaan. Ook kunnen andere kiezen weggedrukt worden. Sommige tandartsen verwijderen preventief de verstandskiezen. Dit is niet altijd nodig, en soms zelfs onzinnig. Het trekken of verwijderen kan napijn opleveren.

Verstandskies of wijsheidstand

In het Nederlands wordt het de verstandskies genoemd, in België de wijsheidstand. In dit artikel spreken we verder van de verstandskies. Verstandskiezen zijn de achterste kiezen in het gebit. Deze bevinden zich rechtsboven, rechtsonder, linksboven en linksonder, aan iedere zijde één. In totaal krijgt de mens dus vier verstandskiezen. In een aantal gevallen groeien er zelfs meer dan vier verstandskiezen.

Verstandskiezen stammen nog uit de tijd dat de mens een holbewoner was. De kaak was toen breder en de achterste kiezen waren nodig om het taaie vlees te vermalen. Door de evolutie heen is de kaak bij de mens smaller geworden. Ook is het voedselpatroon veranderd, waardoor de verstandskiezen geen functie meer hebben. Als gevolg hiervan komen verstandskiezen steeds minder vaak door bij de mens. Over duizend jaar zal waarschijnlijk niemand meer verstandskiezen hebben.

Doorkomen van de kiezen

Verstandskiezen komen pas op later leeftijd door, áls ze al doorkomen. Ook komen niet altijd alle vier de verstandskiezen door. De benaming verstandskies is afgeleid van het op latere leeftijd doorkomen van de verstandskiezen, omdat verstand of wijsheid ook met de jaren komt. Gemiddeld komen de achterste kiezen op 18-jarige leeftijd door, of zelfs nog later. In het gunstigste geval breken de kiezen zonder problemen door. Er zal alleen wat pijn voelbaar zijn. Onder het tandvlees is de kies als een bobbel voelbaar. Wanneer deze eenmaal door het tandvlees is gebroken, verdwijnt de pijn.

Tegen de pijn kan koeling helpen. Ook een pijnstiller of op een gaasje met cordosyl of waterstofperoxideoplossing kauwen helpt vaak voldoende om de pijn te verlichten. Wanneer er koorts optreedt, is het noodzaak om langs de tandarts te gaan. Deze kan beoordelen of er sprake is van een ontsteking. Sommige mensen krijgen koorts wanneer de verstandskiezen doorbreken, zonder dat er sprake is van een ontsteking. De tandarts hoeft dan niet in te grijpen. Laat het daarom altijd eerst beoordelen.

Half doorkomen

Soms komt een verstandskies maar half door. Er blijft dan een velletje tandvlees over de kies hangen, wat pijnlijk kan aanvoelen. Ook kan dit makkelijk gaan infecteren. Er ontstaat dan een ontsteking met roodheid, zwelling en pijn als gevolg. Wanneer deze ontsteking niet behandeld wordt, kan ze verder uitbreiden naar binnen toe. De kaak zal dan pijnlijk worden. Andere kiezen kunnen ook gaan ontsteken. Half doorgebroken verstandskiezen kunnen daarom beter verwijderd worden.

Moeilijk schoon te maken

Veel mensen hebben problemen met het schoonmaken van de verstandskiezen. Ze zitten ver naar achteren en groeien soms ook scheef, waardoor de tussenruimte kleiner wordt. Ook achter de verstandskiezen is soms te weinig ruimte om goed schoon te maken. Ontstekingen ontstaan dan ook makkelijk rondom deze kiezen. De mondhygiëniste kan dit schoonmaken, maar bij een ernstige ontsteking of bij het ontstaan van gaatjes (cariës) is het soms beter de kies te verwijderen.

Verstandskiezen trekken/ verwijderen

Sommige tandartsen hanteren het preventief verwijderen van de verstandskiezen. Er is echter nog nooit aangetoond dat dit ook zinvol is. Of en wanneer iemand last krijgt van de kiezen, is van te voren moeilijk te voorspellen. Een smalle kaak kan wel aanleiding zijn voor latere problemen. Over het algemeen hoeft een verstandskies die goed is doorgebroken en mooi recht staat, geen klachten op te leveren. Een regelmatig bezoek aan de tandarts en mondhygiëniste draagt ertoe bij dat de verstandskies niet kan gaan ontsteken.

Wanneer de verstandskies toch verwijderd moet worden, wordt deze getrokken of eruit gesneden. Dit is afhankelijk van de mate waarin de kies is doorgekomen. Het trekken van de kies geniet de voorkeur, omdat de wond minder groot is en de genezing sneller verloopt. Een kies die half of nog niet is doorgekomen, biedt geen houvast om te trekken. Deze moet dan middels een operatie verwijderd worden. Dit geeft vaak meer klachten nadien. Daarom is het ook aan te bevelen dit voor het 25e levensjaar te laten doen. Het genezingsproces verloopt dan het snelst. Na het trekken van de kies of na het verwijderen ervan kan er napijn optreden. Pijnstillers bieden vaak voldoende verlichting. Koelen van de wang verminderd zwelling. Een mondspoeling zorgt ervoor dat de wond en de mond schoon wordt gehouden. Lichte verhoging is mogelijk, maar koorts moet gemeld worden aan de (tand)arts.
© 2014 - 2024 Bibiana, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Hoe wordt een verstandskies verwijderd?Hoe wordt een verstandskies verwijderd?Als er ruimtetekort is in je mond, als je verstandskiezen scheef groeien of als ze ontstekingsgevoelig zijn zal je tanda…
Verstandskiezen trekkenVerstandskiezen trekkenVerstandskiezen trekken is soms nodig. Verstandskiezen kunnen getrokken worden, maar ook eruit gesneden worden. Een vers…
Verstandig je verstandskies laten trekken“Heb jij je verstandskiezen al laten trekken?” Een vraag die studenten en soms scholieren elkaar vaak stellen. Logisch,…
Een verstandskies laten trekkenDe verstandskies is de kies die het meest achterin onze mond ligt in en die ook het laatste door zal komen. Meestal bren…

Achillobursitis: ontsteking beurs en bult op achillespeesAchillobursitis: ontsteking beurs en bult op achillespeesDoor te strak schoeisel of intensief sporten kan de enkel dermate worden belast, dat de achillespees gaat opspelen. Er k…
Knopenvrees: geen knoop kunnen zien of aanrakenKnopenvrees: geen knoop kunnen zien of aanrakenDoor het zien van knopen kunnen sommige mensen een overreactie krijgen, waarbij angsten de overhand nemen. Het zweet sta…
Bronnen en referenties
  • http://www.tandartsplein.nl/dossiers/informatie/de-verstandskies.html
Bibiana (1.560 artikelen)
Gepubliceerd: 19-05-2014
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 1
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.