Hoe wordt een verstandskies verwijderd?

Als er ruimtetekort is in je mond, als je verstandskiezen scheef groeien of als ze ontstekingsgevoelig zijn zal je tandarts je adviseren om je verstandskiezen te laten verwijderen. Hoewel een kies verwijderen niet ingrijpend lijkt, kan deze behandeling toch als een heftige operatie ervaren worden. Maar hoe wordt een verstandskies verwijderd?

Wat zijn verstandskiezen?

Verstandskiezen zijn de kiezen die het verst achter in je mond staan. Dit verklaart ook de naam, ver-stand-kies. De meeste mensen hebben vier verstandskiezen: twee boven en twee onder in de mond. Verstandskiezen groeien in tegenstelling tot de rest van het gebit pas na de puberteit. Meestal komen deze kiezen tussen het 18e en 24e levensjaar door, maar het kan ook goed voorkomen dat de verstandskiezen nooit doorkomen of zelfs helemaal niet aanwezig zijn. Door het late verschijnen van de kies wordt de verstandskies in Vlaanderen ook wel wijsheidstand genoemd, omdat men verwacht dat men rond deze leeftijd verstandig wordt.

Waarom verstandskiezen verwijderd worden

Het komt vaak voor dat de verstandskiezen niet helemaal goed doorkomen, omdat de andere kiezen in de weg zitten, er te weinig ruimte is of omdat de verstandskiezen de verkeerde richting in groeien. Als er een reden is waardoor de groei belemmerd wordt, wordt dit impactie genoemd. Is er geen ogenschijnlijke reden waarom de kies niet doorkomt, dan wordt dit retentie genoemd. Een belangrijkste reden om verstandskiezen te laten verwijderen, is een ontsteking. Omdat een verstandskies vaak niet volledig door het tandvlees komt, ontstaan hierdoor holle ruimtes waar voeldselresten in kunnen blijven zitten. Deze voedselresten veroorzaken vervolgens vervelende ontstekingen.

Door scheve groei van de kiezen kunnen de kiezen ook niet goed schoongemaakt worden, waardoor er ook eerder gaatjes ontstaan. Deze zijn vaak lastig te vullen. Andere redenen om verstandskiezen te verwijderen zijn beschadigingen aan andere kiezen door de scheefgroei, tandvleesontsteking met botverlies als gevolg en het voorkomen van een cyste of tumor.

Tandarts of kaakchirurg?

Afhankelijk van hoe je verstandskiezen staan kunnen ze verwijderd worden door de tandarts zelf of door een kaakchirurg. De eenvoudige extracties (het trekken van een kies of tand) zal een tandarts zelf doen. Zodra een kies scheef staat of als de tand nog niet goed is doorgekomen, zal de tandarts je doorverwijzen naar de kaakchirurg.

Het verwijderen van de verstandskies: de behandeling

Het verwijderen van de verstandskies begint met het maken van een röntgenfoto, zodat het duidelijk is hoe je kiezen er precies bij staan. Op basis hiervan bepaalt de arts de behandeling en zal deze met jou doorspreken. Hierna kun je in de tandartsstoel gaan liggen en wordt een operatiedoek over je heen geplaatst. Vervolgens wordt je mond verdoofd. Meestal worden er of één of twee kiezen tegelijk verwijderd onder plaatselijke verdoving. Deze zitten altijd aan dezelfde kant, zodat ook maar de helft van je mond verdoofd hoeft te worden. Voor de plaatselijke verdoving worden meerdere injecties gebruikt, tot het voldoende verdoofd is. Als je mond verdoofd is gaat de operatie echt beginnen. Als je tand netjes staat, wordt de tand getrokken. Vaak is het nodig om een sneetje in het tandvlees te maken en met een boor wat kaakbot weg te nemen. Als je kies nog erg diep zit of scheef groeit, wordt er vaak voor gekozen om de kies te splitsen en wordt deze stuk geboord.

Hoe lang de behandeling duurt hangt af van de groei van de kiezen en hoe snel de kies verwijderd kan worden. Door de plaatselijke verdoving is de behandeling pijnloos. Wel kun je druk voelen, omdat er vrij vaak kracht gezet moet worden om de kies eruit te krijgen.

De behandeling eindigt met een hechting of met een gaasje waar je op moet bijten. Meestal worden oplosbare hechtingen gebruikt, die na ongeveer een week vanzelf oplossen.

Na de behandeling

De eerste uren na de operatie werkt de verdoving nog en voel je nog geen pijn. Wel is het aan te raden om direct ibuprofen of paracetamol te gebruiken, zodat deze al in is gewerkt voor de verdoving uitgewerkt raakt (dit duurt meestal 2 tot 4 uur). Het is belangrijk om direct te koelen na de behandeling, omdat dit de zwelling van de kaak tegengaat. De precieze instructies wat betreft pijnstilling, koelen, wondverzorging en de napijn krijg je altijd mee van de kaakchirurg of tandarts. Houd je altijd aan deze instructies en als je het niet vertrouwt, neem dan altijd weer met hen contact op.