Maken medicijnen tegen psychose je dik?

Maken medicijnen tegen psychose je dik? Wie medicijnen neemt tegen psychische aandoeningen zoals psychose of schizofrenie, blijkt vaak te maken te krijgen met een flinke gewichtstoename. Daarbij is de vuistregel: hoe langer de patiënt medicijnen gebruikt, des te groter het effect. Dit blijkt uit onderzoek dat wetenschappers van Maastricht UMC+ publiceerden in juni 2014. Tot nu toe werd niet zo heel veel aandacht besteed aan gewichtstoename als bijwerking van zogenaamde antipsychotica. Onderzoeker Maarten Bak pleit voor goede voorlichting, en stimuleren van zowel lichaamsbeweging als een gezond voedingspatroon. Zo kan de patiënt zelf iets doen om ongewenste gewichtstoename tegen te gaan. De diagnose van een psychische aandoening is al akelig genoeg. Maar het blijkt ook uit onderzoek dat wie medicijnen neemt tegen psychische aandoeningen zoals psychose of schizofrenie, vaak te maken krijgt met flinke gewichtstoename. Daarbij is de vuistregel: hoe langer iemand de medicijnen gebruikt, des te sterker het effect dat de medicijnen hebben voor het gewicht.

Praktisch alle antipsychotica: gewichtstoename

Het gaat hier om een uitgebreid onderzoek dat wetenschappers van Maastricht UMC+ deden naar de gevolgen die een aantal medicijnen onder de noemer antipsychotica hebben voor het lichaamsgewicht. Dit onderzoek betrof zogenaamd meta-onderzoek. Daarbij bestaat het onderzoek, simpel gezegd, uit het bestuderen van andere onderzoeken. In dit geval waren dat meer dan 300 onderzoeken naar medicatie bij psychose. Het meta-onderzoek wees uit dat praktisch bij alle vormen van medicijnen tegen psychose sprake was van aanzienlijke toename in gewicht. Een flink aantal van de mensen die deze antipsychotica gebruikten, bleken te kampen te krijgen met meer dan 7% gewichtstoename. Hun BMI, ofwel de Body Mass Index - een meetinstrument die het aantal kilo's afzet tegen de lengte van de persoon - werd substantieel verhoogd.

Psychose: definitie, oorzaken en cijfers

De psychische aandoening 'psychose' staat voor het verliezen van het contact met de realiteit. Allerlei redenen kunnen meespelen bij het ontstaan van een psychose. Denk aan traumatische situaties, mishandeling en/of het gebruik van drugs. Een psychose is niet zo'n zeldzaam fenomeen als weleens gedacht wordt. Alleen al in Nederland gebruiken ongeveer 300.000 mensen een medicijn dat behoort tot de antipsychotica. Met zo'n medicijn kan een psychose helaas niet worden genezen, maar wel kunnen symptomen van een psychose verminderen. Tot nu toe is er voor gewichtstoename als bijwerking van het medicijn niet zo gek veel aandacht. Maar dit onderzoek wijst erop dat er forse effecten mogelijk zijn, en dat gewichtstoename bij gebruik van antipsychotica dus zeker meer aandacht verdient.

Hoe langer hoe meer gewicht

Als een patiënt langere tijd de medicatie nam, bleek het effect voor het gewicht aanmerkelijk toe te nemen. Relatief gezien, gaat het dan niet eens om zo'n extreme periode, zeker niet gezien het vaak langdurige of blijvende karakter van gebruik van antipsychotica. Bepaalde middelen leidden nota bene tot een gewichtstoename boven de tien kilo binnen een periode van minder dan een jaar, vergeleken met mensen die een placebo ofwel 'nepmedicijn' kregen. Deze verandering in gewicht gold niet alleen voor een patiënt die de medicijnen voor het eerst nam, maar ook voor patiënten die al onder behandeling waren maar om een of andere reden een ander antipsychose-medicijn gingen nemen.

Gewichtsrisico's te weinig in beeld voor antipsychotica

Volgens onderzoeker Bak verdient het probleem van gewichtstoename door antipsychotica meer aandacht. Obesitas is al een wereldwijd probleem, maar, zegt Bak: "Bij psychiatrische patiënten is het probleem nog veel groter en te weinig erkend, evenals het verhoogde risico op diabetes en metabool syndroom." Volgens de onderzoeker is het nodig dat zowel psychiaters als patiënten goed op de hoogte zijn van het risico van problematische gewichtstoename. Niet alleen bij het voorschrijven of nemen van medicatie, maar ook als het gaat om samenwerking met andere zorgverleners, zoals huisarts of internist. Door goede informatie wordt de medicijngebruiker in staat gesteld betere beslissingen te nemen. Daarbij moet zij of hij gesteund en gestimuleerd worden. Voor de hand ligt met name steun en voorlichting inzake dé manieren om gewicht in de hand te houden: gezonde voeding en lichaamsbeweging.
© 2014 - 2024 Mariawrites, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Antipsychotica: soorten en werkingAntipsychotica: soorten en werkingAntipsychotica zijn medicijnen die psychotische verschijnselen kunnen onderdrukken. Bij een psychose wordt onderscheid g…
Diabetes mellitus door antipsychotica: het mechanismeDiabetes mellitus door antipsychotica: het mechanismeIeder medicijn heeft zo zijn eigen bijwerkingen, zoals op de bijsluiter altijd netjes benoemd staat. Voordat je begint m…
Psychose, wat is het?Psychose, wat is het?Als jezelf of een bekende in de omgeving een psychose heeft, zijn we er tegenwoordig veel meer open over en dat is op zi…

Wekker-, slaaphoofdpijn: iedere nacht knallende hoofdpijnWekker-, slaaphoofdpijn: iedere nacht knallende hoofdpijnIedere nacht op hetzelfde moment wakker met een bonzend hoofd, geeft veel overlast en verstoort de nachtrust. Het zorgt…
Vaginale schimmelinfectie (Candidiasis)Jeuk in en rond de vagina, pijn bij plassen en meer afscheiding dan normaal? Grote kans dat er sprake is van een vaginal…
Bronnen en referenties
  • Persinformatie Maastricht UMC+
Reactie

Dinneke, 20-01-2017
Inderdaad dat klopt ik zit nu 16 jaar aan de seroquel en kon mij gewicht al die jaren goed houden door veel te sporten en te bewegen en gezond te eten. Echter nu word ik 63 en blijf ik sporten maar merk dat het hele intensieve sporten niet meer lukt. Ik was ondanks die enorme goede leefstijl toch nog 10 kilo zwaarder dan normaal, maar dat zag je niet zo om dat ik veel sportte en dus mijn lichaam een goede vorm bleef houden.

Echter de laatste twee jaar wordt het steeds moeilijker, omdat ik 63 word. Dan is dat hele intensieve sporten gewoon niet meer te doen. Ik ben nu heel langzaam aan het afbouwen, omdat ik ook door het ouder worden veel stablieler ben en me niet meer zo druk maak om dingen. Elke drie maanden ga ik 25 om lager. Ik had 200 en zit nu op 150mg. Het enige dat ik merk is dat ik de eerste paar dagen wat moeilijker in slaap kom als ik omlaag ga. Daarna merk ik er niets meer van en lijkt het net alsof ik gewoon de 200mg slik. Reactie infoteur, 23-01-2017
Wat goed Dinneke, veel succes op weg naar, hopelijk, een medicijnvrije toekomst. Ik neem wel aan dat je dit in overleg met je (huis)arts doet? Antipsychotica zijn forse medicijnen, maar denkelijk zeg ik dat ten overvloede tegen jou als ervaringsdeskundige.
Groeten,
Astrid Maria Boshuisen (freelance journalist oa medisch en psyche)

Mariawrites (540 artikelen)
Laatste update: 09-06-2014
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 1
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.