Weerzinwekkende ziektes: een overzicht

Verkouden, koorts of misselijk, we zijn het allemaal wel eens geweest. Meestal zijn deze symptomen slechts de voorbodes van een onschuldige griep en genezen we hier moeiteloos van. Maar wat als deze ogenschijnlijk milde symptomen aanleiding blijken te geven tot 's werelds meest afschuwelijke ziektes?

Overzicht van ziektes

• Ebola
• Kuru
• Naegleria fowleri
• De guineawormziekte
• Afrikaanse trypanosomiasis
• Buruli ulcus

Ebola

Ebola, of ook wel de hemorragische koorts genoemd, wordt veroorzaakt door een virus. De ziekte is vernoemd naar een rivier in Congo, waar in 1976 de eerste uitbraak plaatsvond. Hoewel ebola een zeldzame ziekte is, komt het typisch voor in landen in Midden-Afrika. Wanneer zich hier een uitbraak voordoet resulteert dit bijna altijd in een hoog sterftecijfer. Dit is te wijten aan het feit dat er geen behandeling of medicijn is voor de aandoening.

Symptomen

De eerste symptomen doen zich voor in de vorm van koorts, hoofdpijn en zware pijnscheuten. Deze zullen snel verergeren, gevolgd door gastro-intestinale symptomen zoals misselijkheid en diarree. In een later stadium van de ziekte treden er bloedingen van de slijmvliezen, ontsteking van de hartspier en longoedeem op. Door de interne bloedingen zal de bloeddruk dalen, waarna de patiënt in shock gaat en in coma belandt. Het uiteindelijke sterven van de patiënt is niet het gevolg van de vele interne bloedingen, maar van het falen van verschillende organen.

Kuru

Kuru, wat ook wel de bijnaam van trilziekte krijgt, werd voor het eerst ontdekt in 1959 in Nieuw-Guinea. In tegenstelling tot ebola wordt kuru niet veroorzaakt door een virus, maar door eiwitten. Deze eiwitten zijn echter geen normale eiwitten. Ze zijn door fouten in de eiwitsynthese onvoldoende gevouwen, waardoor ze niet meer door eiwitafbrekende enzymen gedigesteerd kunnen worden. Daarnaast zijn deze eiwitten ook in staat om naburige, normale eiwitten aan te zetten tot een abnormale vouwing. Het resultaat hiervan is een kettingreactie waardoor er een accumulatie van slecht gevouwen eiwitten optreedt.

Er was lange tijd niet geweten waar deze vreemde eiwitten, ook wel prionen genoemd, vandaan kwamen. Later bleek echter dat de inwoners van Nieuw-Guinea een ritueel hadden waarbij ze de hersenen van de overledenen opaten. Deze hersenen bevatte de prionen, met het gevolg dat de kannibalen kuru ontwikkelden.

Symptomen

Zoals de bijnaam al suggereert hebben de patiënten last van hevige trillingen van de spieren. Daarnaast is ook het evenwicht verstoort en heeft de zieke wederkerende lachbuien. In de terminale fase van de ziekte is het gehele centrale zenuwstelsel aangetast, waardoor ernstige ataxie optreedt. Het uiteindelijk overlijden van de patiënt is meestal het gevolg van een acute pneumonie.

Naegleria fowleri

Neagleria fowleri, ook wel bekend als de hersenetende amoebe, is een eencellig organisme dat vooral teruggevonden wordt in zoetwatermeren en –rivieren. Ook in slecht of niet gechloreerde zwembaden wordt de amoebe teruggevonden. De amoebe dringt het menselijk lichaam binnen via de neusmucosa, waarna het zich een weg baant naar het centrale zenuwstelsel. Hoewel een infectie van neagleria fowleri eerder zeldzaam is, resulteert de besmetting vrijwel altijd in het overlijden van de patiënt.

Symptomen

De eerste symptomen van de ziekte worden gekarakteriseerd door een verandering in reuk en smaak. Daarnaast heeft de patiënt zowel last van hoofdpijn, misselijkheid, koorts en een stijve nek. In een volgend stadium van de ziekte begint de patiënt ook te hallucineren, waarna deze uiteindelijk in een coma belandt. Eenmaal de eerste symptomen zich manifesteren duurt het gemiddeld slechts 7 tot 14 dagen vooraleer de patiënt overlijdt.

De guineawormziekte

Bij deze aandoening wordt het slachtoffer geïnfecteerd met een reusachtige rondworm: de dracontiasis. Dit is de grootst mogelijke worm waarmee de mens geïnfecteerd kan worden. Vroeger werd zelfs gedacht dat de rondworm eigenlijk een slang was. Hoewel er in het verleden grote verdelgingscampagnes werden uitgevoerd, komt de infectie nog altijd voor in geïsoleerde gebieden in Afrika, de Arabische Schiereilanden, het Midden-Oosten en Zuid-Azië. Hier wordt de infectie vooral veroorzaakt door het drinken van water uit vervuilde waterbronnen.

Symptomen

In eerste instantie worden er blaren over het gehele lichaam gevormd. Deze zullen later aanleiding geven tot zweren en abcesvorming. Uiteindelijk zal de worm, die men soms kan voelen bewegen, naar buiten komen via deze zweren en abcessen. Dit gaat gepaard met hevige pijn en ontsteking. De larven van de dracontiasis bevinden zich vooral in de gewrichten, oogkassen en het zenuwstelsel. Dit heeft blindheid, gewrichtsontstekingen en abcesvorming in de hersenen tot gevolg.

Afrikaanse trypanosomiasis

Trypanosomiasis, of beter bekent als de slaapziekte, wordt veroorzaakt door een parasiet: de trypanosoom. Deze laatste wordt overgedragen door de tseetseevlieg die door middel van een beet de mens kan besmetten. Kenmerkend voor een beet van een tseetseevlieg is de ontwikkeling van een zweer ter hoogte van de steekplaats.

Symptomen

In een eerste stadium zal de ziekte zich verspreiden in de lymfevaten en de bloedsomloop. Dit zal gepaard gaan met symptomen als hoge koorts, gezwollen halsklieren en gezichtsoedeem. In het tweede stadium tast de ziekte het centraal zenuwstelsel aan, waardoor de patiënt slaapstoornissen krijgt. Daarnaast kan de zieke ook gedrags-,gevoels- en motorische stoornissen hebben. Wanneer de slaapziekte onbehandeld blijft zal dit leiden tot het overlijden van de patiënt.

Buruli ulcus

Buruli ulcus is een ziekte die veroorzaakt wordt door de mycobacterium ulcerans. Dit laatste is een bacterie die myolactone produceert. Myolactone is een toxine dat weefselnecrose en aantasting van het immuunsysteem veroorzaakt.

Symptomen

Kenmerkend voor de ziekte is het ontstaan van pijnloze gezwellen die na verloop van tijd evolueren tot zweren. Deze zweren lijken ter hoogte van de huid veel kleiner dan ze in werkelijkheid zijn. Zo is het mogelijk dat de zweer zelfs doorloopt tot aan het bot. Wanneer de zweren uiteindelijk openbarsten resulteert dit in pijnlijke en verminkende wonden. Bij het onvoldoende behandelen van de wonden zal de patiënt uiteindelijk sterven aan een hele reeks van infecties.