Peuterastma, astma bij jonge kinderen

Een kind kan benauwd raken en een piepende ademhaling krijgen tijdens een verkoudheid. Wanneer dit vaker voorkomt is de kans groot dat het kind te maken heeft met peuterastma. Peuterastma is een vorm van astma die voorkomt bij jonge kinderen tot een jaar of zes oud. Peuterastma is in de meeste gevallen tijdelijk maar kan ook overgaan in gewone of echte astma. De behandeling bestaat uit het bestrijden van allergieën of het gebruik van een inhalator.

Peuterastma

Het verschijnsel peuterastma komt voor bij jonge kinderen tot vier jaar oud. Kinderen groeien over deze aandoening heen als ze vier tot zes jaar oud zijn. Hiermee maakt peuterastma een duidelijk verschil met echte astma. Echte of gewone astma is vrijwel altijd chronisch, peuterastma is vaak tijdelijk. Uiteindelijk zal tussen de 60 en 70 procent van de kinderen met peuterastma hier overheen groeien.

Oorzaken

Er zijn verschillende oorzaken te vinden voor het ontstaan van peuterastma. Bekend is dat kinderen met peuterastma nauwere luchtwegen hebben. De luchtwegen blijven nauwer bij een vroeggeboorte, doordat alles nog niet goed ontwikkeld is. Vooral wanneer het kind vóór de 35e zwangerschapsweek is geboren is het risico op peuterastma groter. Roken tijdens de zwangerschap vergroot het risico op een vroeggeboorte. Ook zijn de luchtwegen van kinderen waarvan de moeder tijdens de zwangerschap rookte van aanleg al nauwer. Kort samengevat kan er dus gezegd worden dat roken tijdens de zwangerschap een groot risico vormt en zeker een belangrijke rol speelt bij het ontwikkelen van peuterastma. Daarnaast is bekend dat kinderen die in rokerige ruimten verblijven tot 50 procent meer kans hebben op het ontwikkelen van peuterastma.

Een allergie voor bepaalde stoffen speelt ook een rol. De meest voorkomende allergieën zijn die voor huisstofmijt, dierenharen en pollen (hooikoorts). Contactallergieën of voedselallergieën zijn geen oorzaak voor peuterastma. Kinderen met peuterastma hebben vaker dan gemiddeld een luchtwegslijmvliesontsteking. We spreken dan van een chronische ontsteking omdat deze vaak terugkeert en moeilijk te behandelen is. Waarom het ene kind dit wel krijgt en het ander niet is onbekend. Erfelijkheid lijkt een rol te spelen. Wanneer gewone astma vaker in de directe familie voorkomt zien we ook meer kinderen met peuterastma.

De verschijnselen van peuterastma worden uitgelokt door een virus. Vaak gaat er een verkoudheid vooraf aan het ontstaan van de werkelijke klachten. Soms ook wordt de verkoudheid pas duidelijk als peuterastma al is opgetreden. Kinderen die vaak verkouden zijn hebben dan ook een grotere kans op peuterastma.

Symptomen

In de meeste gevallen begint peuterastma met een normale verkoudheid. Hoesten, een verstopte neus en neusuitvloeiing is een normaal verschijnsel bij een (neus)verkoudheid. De verschijnselen van astma, benauwdheid en een piepende ademhaling, treedt gemiddeld 1 tot 3 dagen later op. Het kind kan zichtbaar moeite hebben met ademhalen en reageert soms geïrriteerd. Soms is er een kuiltje in de hals zichtbaar tijdens het inademen: iets dat normaal gesproken niet aanwezig is. Dit kuiltje wordt veroorzaakt door de diepere ademhaling. De symptomen treden alleen op tijdens een verkoudheid en verdwijnen buiten deze periode weer.

Behandeling

De arts zal eerst de diagnose peuterastma willen stellen of willen uitsluiten. Wanneer bekend is dat het om peuterastma gaat aan de hand van lichamelijk onderzoek en het stellen van vragen, zal bekeken worden of een onderliggende allergie de oorzaak is. Vaak wordt hiervoor de huidpriktest (lapjesproef) uitgevoerd. Bij een bekende allergie is het belangrijk om de allergeen zoveel mogelijk te vermijden.

In geval van aanhoudende klachten kan de arts medicijnen voorschrijven tegen astma. Wanneer het daadwerkelijk om peuterastma gaat werken de medicijnen voldoende om de klachten te verminderen. Blijven de klachten aanhouden dan is er waarschijnlijk toch sprake van een andere aandoening. Astmamedicijnen worden via een inhalator toegediend. Op deze manier komen de medicijnen in de luchtwegen terecht.

Behandeling door een orthopedagoog of kinderpsycholoog is soms aan te raden wanneer het kind als gevolg van de klachten gedragsverandering vertoont. Het kind kan boos zijn, geïrriteerd of prikkelbaar. Ook kan het kind overmatig druk worden door astma of juist angstig. Zowel ouders als het kind moet hiermee leren omgaan.

Verdwijnt peuterastma vanzelf?

Ruim twee op de drie kinderen raakt tussen het vierde en tiende levensjaar geheel klachtenvrij, ook zonder behandeling. Voor de andere kinderen geldt dat peuterastma over zal gaan in gewone astma. Kinderen die naast peuterastma ook nog eens eczeem hebben of een duidelijke allergie hebben zullen eerder normale astma ontwikkelen. Ook erfelijkheid speelt een rol: wanneer astma in de familie voorkomt is de kans groot dat het kind het ook krijgt.

Wanneer de klachten ook buiten een verkoudheid om optreden is de kans groot dat het kind later gewone astma zal krijgen. Ook wanneer de klachten zo ernstig zijn dat opname in het ziekenhuis nodig is, is het risico op het ontwikkelen van gewone astma sterk vergroot. Van te voren is niet precies te voorspellen welk kind klachtenvrij zal geraken en welk kind niet, maar bovenstaande factoren wijzen wel sterk in een bepaalde richting.