Astma bij volwassenen en astma bij kinderen

Astma is een momenteel nog ongeneeslijke chronische aandoening aan de longen. Ongeveer 500.000 mensen in Nederland lijden aan astma, waarvan er ieder jaar ook enkele tientallen sterven. Astma wordt veelal al vastgesteld in de kindertijd, maar in enkele gevallen wordt het pas later vastgesteld. Is astma een zuiver erfelijke ziekte of zijn er ook omgevingsfactoren van invloed op de ziekte? En wat zijn die oorzaken dan waardoor volwassenen astma krijgen? Wat moet ik doen als ik astma heb op volwassen leeftijd? En wat moet ik doen als mijn kind astma heeft? Is er verschil in de gevolgen en gevaren van astma als kind en astma als volwassene hebben?

Wat is astma?

Astma is een veelvoorkomende chronische ontsteking van de longen, waarbij de patiënt met name benauwdheid, kortademigheid, hoesten en een piepende ademhaling ervaart. De ontstekingsziekte uit zich meestal in aanvallen, waarvan verschillende prikkels de oorzaak kunnen zijn. Zo kunnen stoffen waarvoor de patiënt allergisch is een astma-aanval veroorzaken. Maar ook verkoudheid of een zware inspanning kunnen een astma-aanval in gang brengen.

Is astma een erfelijke ziekte?

Onder medici wordt aangenomen dat de oorzaken van astma zowel omgevingsfactoren zijn als genetische factoren. Astma is dus niet een zuiver erfelijke ziekte. De interactie tussen deze factoren is niet bekend. Wel is bekend dat beide groepen factoren van invloed zijn op de ernst van de aandoening als ook de mate waarin wordt gereageerd op behandelingen. Momenteel is er een toename te zien van het aantal astmapatiënten. De meeste medici verklaren dat deze toename het gevolg is van de erfelijke factoren, al is dat ook niet onderbouwd met hard bewijs.

Wat zijn de oorzaken van astma?

In het vorige kopje is uitgelegd dat aangenomen wordt dat astma zowel omgevingsoorzaken heft als erfelijke oorzaken. In dit kopje zal dan ook het onderscheid tussen beide oorzaken gemaakt worden.

Algemene oorzaken van een astma-aanval

Niet alleen het inademen van stoffen waarvoor de patiënt allergisch is, kunnen een astma-aanval op gang brengen en zo klachten veroorzaken. Ook het inhaleren van koude lucht kan een prikkel zijn voor astmaklachten. Daarnaast zijn ook de volgende oorzaken voor een astma-aanval algemeen aanvaard:

• Zware fysieke / lichamelijke inspanning.
• Een ontsteking van de luchtwegen, meestal door verkoudheid.
• Medicijnen, bijvoorbeeld aspirine.

Erfelijke factoren

Recente onderzoeken brengen meer dan honderd genen in verband met astma. Echter onderzoek naar deze genen geeft geen consistente uitkomsten. Zo blijkt dat sommige genen alleen astma kunnen veroorzaken als ze interacteren met specifieke omgevingsfactoren.

Omgevingsfactoren

Er zijn zeer veel omgevingsfactoren die in verband worden gebracht met de ontwikkeling van astma. Zo kan men astma krijgen als men langdurig in een vervuilde lucht leeft. Ook allergenen kunnen de ontwikkeling van astma beïnvloeden. Het blijft echter altijd lastig om de samenhang tussen deze factoren en astma aan te tonen. Wel is men er vrij zeker van dat stelselmatig roken een van de factoren kan zijn waardoor astma bij volwassen ontstaat. Als men astma heeft dan is roken een van de factoren die succesvolle behandeling van de astma remt.

Wat zijn de klachten bij astma?

De belangrijkste symptomen van astma zullen kort worden toegelicht. Benauwd zijn is een van de meest voorkomende symptomen van astma. Tijdens een astma-aanval hebben patiënten vaak het gevoel dat de keel helemaal wordt dichtgeknepen. Dit benarde gevoel geeft de patiënt het idee dat hij stikt. Dit wordt veroorzaakt doordat er teveel lucht in de longen zit.
Hoesten is een andere veelgehoorde klacht bij astma. Astmapatiënten hoesten vaak slijm mee, maar dit maakt ze ook extra benauwd. Slijm blijft immers hangen in de luchtwegen. Vaak komen benauwd zijn en (piepend) hoesten dus samen voor. De hoestbui is dan een reactie van de benauwde longen om vastzittend slijm te lozen.
Een piep tijdens het ademen is een ander symptoom van astma. Dit piepen wordt veroorzaakt omdat de ruimtes in de luchtpijp en longen kleiner worden, doordat spiertjes eromheen hun werk niet goed doen. De zelfde hoeveelheid lucht moet dan door een kleinere ruimte heen. Dit zorgt voor piepend of ruisende ademhaling.
Kortademnig zijn komt soms ook voor bij astmapatiënten. Kortademig houdt in dat men na het uitademen snel weer opnieuw adem nodig lijkt te hebben. Gezonde mensen kunnen na een zware inspanning gaan hijgen, maar astmapatiënten kunnen dat tijdens een astma-aanval doen.

Wat te doen bij astma en een astma-aanval?

Als u benauwd bent, dan is het verstandig om rustig te gaan zitten en strakke kleding van uw lichaam te ontdoen. Probeer goed op uw ademhaling te letten en adem rustig in en uit. Als u medicijnen heeft gekregen, dan is dit het moment om ze in te doen. Deze medicijnen zullen doorgaans tot doel hebben om de luchtwegen te openen. Indien de medicijnen niet binnen 30 minuten werken, dan is het zeer raadzaam om een arts te bellen.

Ook in het algemeen kunt u maatregelen nemen om astma-aanvallen te voorkomen en zelfs de symptomen ervan drastisch te verminderen. Allereerst is het belangrijk om te stoppen met roken als u zelf astmapatiënt bent, of uw kind niet in omgevingen met rook te laten komen als uw kind astma heeft. Roken blijft een zeer belangrijke (omgevings)oorzaak van astma. Ook een schoon huis kan bijdragen aan het verminderen van de symptomen. Vermijd stoffige ruimtes in het huis en was kleding - zoals beddengoed - op een extra hoge temperatuur. Probeer daarnaast gezond te eten. Een gezond lichaam kan minder klachten van de astma ervaren.

Astma bij volwassenen en kinderen

Zowel volwassenen als kinderen kunnen last hebben van astma, maar het is vrij zeldzaam dat de ziekte pas op volwassen leeftijd wordt vastgesteld. Wordt op volwassen leeftijd astma vastgesteld, dan zijn het met name de omgevingsfactoren - zoals hierboven beschreven - die daarvan de oorzaak zijn. Bij kinderen zullen dit eerder de erfelijke factoren zijn, want zij zijn immers nog niet veel met de omgevingsfactoren in aanraking gekomen. Als uw kind astma heeft, dan is het echter wel aan te raden om bovenstaande omgevingsfactoren te mijden. Houd uw kind uit de rook en zorg dat het in schone lucht kan slapen en leven.

De gevolgen en gevaren van astma bij volwassenen

Het krijgen van astma op latere leeftijd indiceert dat u een ongezonde levensstijl heeft. Het zijn immers met name de omgevingsfactoren die astma bij volwassenen veroorzaken. De gevolgen van uw slechte levensstijl komen dus waarschijnlijk niet alleen in de vorm van astma naar voren. Het feit dat je astma hebt op latere leeftijd is dus niet zozeer het probleem, maar astma is dan meer een symptoom dat aangeeft dat u uw lichaam niet goed verzorgd. Deze combinatie van ongezonde levensstijl en astma kan leiden tot hevigere astma-aanvallen. Het is daarnaast als volwassene lastig om van de astma af te komen.

De gevolgen en gevaren van astma bij kinderen

Bij kinderen is de astma meestal erfelijk ontstaan. Dit neemt niet weg dat de astma ook bij hen kan worden beïnvloed door omgevingsfactoren zoals een rokerige, stoffige omgeving. Dit is echter in mindere mate het geval dan bij volwassenen. Daarom is astma bij kinderen ook in mindere mate een indicatie voor een ongezonde levensstijl. Kinderen kunnen veelal dan ook prima leven met astma. Medicijnen slaan doorgaans goed aan, mede omdat kinderen zich doorgaans ook fysiek veel inspannen. Omdat het kind in de groei is, kan het ook over de astma heen groeien. Niet zelden komt het voor dat een kind dat vroeger erg aan astma leed, er als volwassenen geen last meer van heeft. Wel blijven deze ex-astmapatiënten erg gevoelig voor de omgevingsfactoren, want deze kunnen de astma zomaar weer aanwakkeren.