Oorzaak van de hik

Hikken doen we allemaal wel eens. Het beging al heel vroeg in de zwangerschap. De foetus van 8 weken oud kan al de hik vertonen. Bij het hikken, trekken de middenrifspieren samen en produceren we een typisch geluid: ‘hik’. Na de geboorte wordt het hikken minder maar kan gedurende het hele leven ontstaan. Oorzaken zijn vaak onschuldig en de hik verdwijnt binnen enkele minuten tot uren. Wanneer de hik langer dan 48 uur aan blijft houden, spreken we van een chronische hik. Onderliggende ziekten zijn hier de oorzaak van.

Wat is de hik?

Iedereen heeft wel eens last van de hik, van baby tot volwassene. Zelfs ongeboren baby's hebben in de baarmoeder soms de hik. De hik is herkenbaar door een typisch geluid dat gemaakt wordt tijdens de inademing en nog het meest klinkt als 'hik'. Ook in andere talen wordt de hik vertaald naar het typische geluid dat er ontstaat.

De spieren van het middenrif trekken onwillekeurig en krachtig samen tijdens de inademing. De stembanden worden tegen elkaar aangetrokken waardoor de luchtweg wordt afgesloten, wat het typische hik-geluid veroorzaakt. De hik komt zowel bij mensen als bij zoogdieren voor. Bij honden wordt de hik vaker waargenomen. Gemiddeld duurt de hik enkele minuten en heeft een frequentie van 2 tot 50 maal per minuut. De hik kan pijnlijk zijn, vooral wanneer deze langer duurt. Een langdurige hik kan ook uitputting veroorzaken.

Oorzaken van de hik

Er zijn vele onderzoeken naar de hik geweest. Allereerst lijkt de hik geen duidelijke functie te hebben. Het heeft geen beschermend effect en vervult ook geen andere rol. In principe brengt de hik alleen maar ongemakken met zich mee. De hik ontstaat al tijdens de zwangerschap bij de foetus, vanaf een week of acht. Gedurende de zwangerschap hikt de ongeboren baby vrij veel, na de geboorte is dit beduidend minder. Over de oorzaak is geen eenduidig antwoord te vinden. Volgens onderzoekers zijn er verschillende mogelijke oorzaken aan te wijzen.

Amfibieën

De moderne mens (Homo sapiens) bestaat pas sinds 130.000 jaar en kwam voort uit de Homo erectus. Ruim 20.000 jaar geleden werd de Homo sapiens tot de mens zoals we die nu kennen. De splitsing tussen mens en aap werd ongeveer 5 miljoen jaar geleden gemaakt. Vermoedelijk hebben deze primaten (en dus ook de mens) een vleermuis die samenleefde met de laatste dinosaurussen als gemeenschappelijke voorouder. Deze laatste komen weer voort vanuit amfibieën, dieren die zowel in het water als op het land leven. Amfibieën slikken lucht en water samen in, vergelijkbaar met de spiersamentrekkingen van het middenrif. Volgens onderzoekers zou de hik een overblijfsel kunnen zijn van onze tijd als amfibie.

Psychologische oorzaak

Sommige menen dat de hik een psychologische oorzaak heeft, zoals stress of spanning. Dat mensen met stress of spanning de hik kunnen hebben, klopt. Maar mensen in ontspannen toestand hebben net zo vaak de hik. Mensen die in een opwindende staat verkeren hebben wel vaker last van een kortdurende hik. Na een fikse huilbui kan er ook de hik ontstaan.

Te snel eten of drinken

Gulzig eten of drinken kan de hik veroorzaken. Bij baby's zien we de hik opspelen wanneer ze te gulzig van de melk gedronken hebben. Koolzuurhoudende dranken en gekruid voedsel spelen een bepalende factor bij het ontstaan van de hik. Droog brood eten zorgt ook voor de hik.

Alcohol

Van alcohol is bekend dat het prikkelend op de middenrifspieren werkt. Hierdoor ontstaat de hik. Mensen die enkele glazen alcohol per dag drinken hebben vaker last van de hik dan andere mensen.

Gasvorming

Soms ontstaat er teveel gasvorming in de maag, bijvoorbeeld door het inslikken van lucht op het drinken van veel koolzuur. Deze gassen drukken vanuit de maag tegen het middenrif aan. Dit veroorzaakt de hik.

Omgevingstemperatuur

De omgevingstemperatuur is de temperatuur die we om ons heen voelen. Vele factoren bepalen de temperatuur zoals zon, vrieskou, verwarming, ventilator, airco etc. Wanneer de omgevingstemperatuur plots veranderd kan dit effect hebben op ons lichaam. En sommige mensen krijgen daar de hik van!

Medicijnen

Van sommige medicijnen is bekend dat ze de hik veroorzaken. Dit zijn voornamelijk barbituraten, corticosteroïden, narcosemiddelen en opiaten. De hik verdwijnt als bijwerking wanneer gestopt wordt met deze medicijnen.

Ziekten veroorzaken chronische hik

Bepaalde ziekten zoals reflux of een maagbreuk veroorzaken een chronische hik. Hierbij is de hik langer dan 48 uur aanwezig. Zo zijn maag-en darmaandoeningen een bekende veroorzaker, denk hierbij aan reflux. Ook longontsteking, astma, hersenletsel, een beroerte, hartaandoeningen, hersenvliesontsteking, struma, ziekte van Addison, uremie en watervergiftiging kunnen een chronische hik veroorzaken. Vaak verdwijnt de hik weer na enkele dagen tot weken of verdwijnt na behandeling van de onderliggende ziekte of aandoening. In enkele gevallen blijft de hik jarenlang aanwezig en kan er soms zelfs geen oorzaak gevonden worden. Bijkomende klachten bij chronische hik zijn pijn op de borst en erge uitputting.