Je zal het maar hebben: Gourmand Syndroom

Wanneer je mensen vraagt wat een gourmand is, zullen velen niet weten waar je het over hebt. Een gourmand is iemand die verstand heeft van lekker eten, ook wel een fijnproever of lekkerbek genoemd. Hij houdt van exquise eten, waarbij niet de kwantiteit maar vooral de kwaliteit van belang is. Wanneer je als restaurant onderscheiden wordt met de Bib gourmand, mag je trots zijn. Dat betekent dat het je gelukt is om voor minder dan 37 euro een goed driegangenmenu op tafel te zetten. Bib is afgeleid van Bibendum, de naam van het bekende Michelin bandenmannetje. Dat restaurants onderscheiden kunnen worden omdat ze hun gasten lekker eten voorzetten, weet iedereen wel. Dat er mensen zijn die in gedachten alleen maar met eten bezig zijn en stad en land afreizen om ergens exquis te kunnen dineren, zelfs wanneer dit duizenden euro's kost, is vast minder bekend. Zij hebben het Gourmand Syndroom en willen alleen nog maar verfijnd eten voorgeschoteld krijgen

Gourmand Syndroom - wat is het eigenlijk?

In het Psychologie Magazine van november 2014 stond een verhaal over een Spaanse man, die ineens enorm veel interesse in lekker eten kreeg. Hij vond het niet erg om stad en land af te reizen om te kunnen eten in restaurants die een Michelinster hadden. Soms reed hij wel duizend kilometer om in het restaurant van zijn keuze te kunnen dineren. Zijn eethobby liep behoorlijk in de papieren. Hij ging zo'n 300 tot 500 keer per jaar uit eten en at weinig meer thuis omdat het eten daar zo 'gewoon' was. In de gekozen restaurants probeerde hij alle gerechten die op de menukaart stonden en zijn gewicht ging in een aantal jaar omhoog van 77 naar 140 kilo. Hij was gepreoccupeerd door verfijnd eten. Dag en nacht was hij ermee bezig. Hij las en schreef erover in blogs. Het werk dat hij eerder deed, interesseerde hem niet meer.

Deze Spaanse meneer is geen op zichzelf staand geval. Er zijn verhalen bekend van mensen, die hetzelfde gedrag vertoonden. De jongen die een ongeluk met zijn snowboard kreeg en een man die na een hersenbloeding ineens dagboeken vol schreef over lekker eten. Zijn familie was verbaasd over deze nieuwe passie en het feit dat de man vooral over zijn eetfantasieën praatte en elke gelegenheid aangreep om uit eten te gaan.

Nog opmerkelijker is het verhaal van een Zwitserse journalist die na een herseninfarct alleen nog maar over lekker eten praatte en schriften vol kladderde met heerlijke recepten. Voorheen was hij een doorsnee eter geweest, die at wat zijn vrouw hem voorzette. Hoewel hij na vier maanden uit de roulatie te zijn geweest, zijn oude baan kon terugkrijgen, koos hij ervoor columns over eten te gaan schrijven; een succesvolle carrièreswitch, daar zijn artikelen veel gelezen werden.

Waardoor wordt het Gourmand Syndroom veroorzaakt?

Iemand met het Gourmand Syndroom is bovenmatig geïnteresseerd in verfijnd eten. Deze preoccupatie is haast een obsessie te noemen, daar mensen met Gourmand in hun hoofd altijd met lekker eten bezig zijn en elke gelegenheid aangrijpen om het te bemachtigen. Opvallend is dat er op internet weinig te vinden is over het Gourmand Syndroom dat in de jaren negentig voor het eerst beschreven werd door twee Zwitserse neurologen, genaamd Regard en Landis.

Het Gourmand Syndroom is zeldzaam. Er zijn wereldwijd slechts zesendertig mensen die het hebben. Vierendertig van hen hebben het gekregen na een beschadiging aan hun rechter frontaalkwab. Dit gebeurde bijvoorbeeld na een herseninfarct of een ongeluk. Bij de Spaanse man bleek een goedaardige tumor de boosdoener. Kennelijk beïnvloedt de plek van de hersenbeschadiging (in dit geval aan het rechter voorste deel van de hersenen) in hoge mate de stoornis die daaruit voortvloeit. In dit geval het Gourmand Syndroom.

Er zijn ergere dingen, toch?

De geïnterviewde mensen met het Gourmand Syndroom ervoeren hun aandoening niet als een last, integendeel. Lekker eten gaf hen een tevreden gevoel. Ze genoten intens van de exquise gerechten die ze voorgezet kregen. Ze beleefden plezier aan hun restaurantbezoeken en elke maaltijd was een feestje. De Spaanse man in Psychologie magazine vertelt dat hij lekker eten associeerde met prettige emoties. Hij werd er een stuk forser van, maar dat hoeft gelukkig niet voor iedereen op te gaan daar het bij Gourmand om kwaliteit gaat, niet om kwantiteit. Je hebt mensen die genietend een klein bordje exquise voedsel eten en daar dus niet dik van worden.

Toch ligt het gevaar van (fors) aankomen wel op de loer, daar deze mensen de hele dag met eten bezig zijn en dit ook willen doen. Hun preoccupatie met lekker eten kan een ziekte als binge eating disorder (grote hoeveelheden eten naar binnen werken) of een eetverslaving in de hand werken. Ook kunnen ze sociaal geïsoleerd raken, daar ze alleen nog maar geïnteresseerd zijn in eten en niet iedereen daar de hele dag over wil praten. Daarbij kan niet iedereen met het Gourmand Syndroom het uit eten gaan in dure restaurants bekostigen. Wanneer die drang zo sterk is, als deskundigen beweren, zal hij deze niet altijd kunnen weerstaan en wellicht in de schulden terechtkomen.

Is er een behandeling mogelijk?

Tot nog toe is er nog geen behandeling om mensen van het Gourmand Syndroom af te helpen. Veel 'slachtoffers' zullen dit ook niet willen, daar ze door het lekkere eten vooral plezierige emoties ervaren. Bovendien is de aandoening in medische zin niet levensbedreigend en omdat iemand met het Gourmand Syndroom als geen ander een fijnproever is, worden hun kwaliteiten ook weleens ingezet als het om het voorproeven van eten gaat.

Hoe de Spaanse man het Gourmand Syndroom toch nog kwijtraakte

Bij de Spaanse man werd uiteindelijk de boosdoener ontdekt: Een goedaardige tumor in zijn rechter frontaalkwab. Deze werd verwijderd, maar de 'klachten' bleven, wat hij zelf niet erg vond. Later kwam de tumor weer terug en werd hij na de operatie bestraald. Bij die bestraling werd niet alleen het tumorweefsel opgeruimd. Iets in zijn hoofd werd beschadigd, waardoor hij geen plezier meer kon beleven aan lekker eten. Hij lustte het nog wel, maar het maakte weinig gevoelens bij hem los. Verfijnd of juist niet, het scheelde hem niet meer. Ineens was hij niet meer dag en nacht met eten bezig, hij stopte met artikelen schrijven over dit onderwerp. Nog steeds proeft hij voedsel voor, omdat hij er verstand van heeft, maar hij beleeft geen plezier meer aan het eten ervan. Het maakt hem niet meer uit wat hij eet en waar. Hij eet omdat zijn lichaam voedingstoffen nodig heeft en mist het prettige gevoel dat hij eerder kreeg als hij aan eten dacht en verloor met het Gourmand Syndroom ook een stukje levensvreugde.