Kaakabces, oorzaak en behandeling

Een kaakabces is een ophoping van etter of pus, dat zich in een niet natuurlijke holte bevindt. Deze holte wordt gevormd als gevolg van een ontsteking. Vaak zijn het bacteriën die hier de oorzaak van zijn. Zo kan dit ontstaan door cariës (gaatjes), tandvleesontsteking (parodontitis), een getrokken kies of een wortelpuntontsteking. Symptomen zijn vaak pijn en zwelling. Daarnaast is kauwen pijnlijk en zal de wang er dik uitzien. Ook kan er koorts optreden. Behandeling is altijd nodig, omdat het abces anders blijft bestaan of weer terug komt.

Wat is een kaakabces?

Bij een kaakabces is er sprake van ophoping van etter in de kaak. De kaak bestaat uit twee botstukken waarin zich de tanden en kiezen bevinden. De bovenkaak is met de schedel verbonden en kan niet bewogen worden. De onderkaak kan wel bewogen worden.

Hoe ziet een abces eruit?

Een abces is een holte die niet eerder aanwezig was. Een belangrijk voorbeeld van een abces is een steenpuist. Een abces is altijd gevuld met etter. Dit noemen we ook wel pus. Dit is vaak wit tot geel van kleur. Etter bestaat voornamelijk uit dode witte bloedcellen. Daarnaast bevat etter bacteriën en afgestorven cellen.

Oorzaken

Zowel de tandarts als de kaakchirurg krijgen vaak te maken met abcessen. Een kaakabces is een gevolg van een ontsteking. Vaak is de oorzaak cariës (gaatjes) in de tanden of kiezen. Als eerste moet duidelijk zijn wat cariës is en hoe dit ontstaat.

Dagelijks hecht zich tandplak aan de tanden en kiezen. Zowel aan de rand tussen tand en tandvlees, als ook op het kauwoppervlak van de kiezen. Tandplak bestaat uit voedselresten, slijm en bacteriën. Op zich is tandplak makkelijk te verwijderen. Door met een vinger over de tand te krabben wordt er een wit laagje vanaf gehaald: de tandplak. Dagelijks poetsen verwijderd dit dan ook. Wanneer dit niet gebeurt, blijft de tandplak aanwezig. In de tandplak bevinden zich zeer veel bacteriën. Tandplak hard na 24 uur uit tot tandsteen. Tandsteen is niet zelf te verwijderen: daar is het te hard voor. Aan tandsteen hecht zich weer makkelijk nieuwe tandplak.

Iedere keer dat er iets gegeten of gedronken wordt, zullen bacteriën de suikers en koolhydraten om in zuur. Vooral zoetigheid bevat veel suikers. Het zuur tast de glazuurlaag van de tanden en kiezen aan. Zure dranken/ voedingsmiddelen en koolzuurhoudende dranken vormen nog eens een extra zuuraanval op het gebit. Na verloop van tijd wordt de glazuurlaag van de tand afgebroken. Dit wordt veroorzaakt door de zuuraanvallen. Wanneer de beschermende glazuurlaag weg is, dringen bacteriën gemakkelijk de tand of kies binnen. Op dat moment spreken we van cariës. Het onderliggende tandbeen (dentine) is veel zachter, waardoor bacteriën nog dieper doordringen.

Wanneer de bacteriën al enige tijd aanwezig zijn, dringen ze steeds dieper de tand binnen. Uiteindelijk komen ze bij de wortelpunt uit. Hier kunnen ze een wortelpuntontsteking veroorzaken. Wanneer het bot rond de wortelpunt wordt aangetast door de bacteriën, ontstaat er een kaakabces. Hier gaat vaak enige tijd overheen: soms maanden tot jaren.

Hetzelfde geldt voor een tandvleesontsteking. Ook hier dringen bacteriën binnen, namelijk via de rand tussen tand en tandvlees. Dit noemen we gingivitis. Een verder gevorderd stadium heet parodontitis. Op dat moment kan een kaakabces ontstaan. Soms ontstaat een kaakabces na het trekken van een kies. De mondholte is dan niet goed gespoeld waardoor bacteriën de wond inkruipen en daar een ontsteking veroorzaken.

Symptomen en klachten

Beginnende gaatjes veroorzaken nog geen klachten. Soms ontstaan er witte vlekjes of groefjes in de tand of kies. Bij een verder gevorderd stadium ontstaan er pijnklachten. Een wortelpuntontsteking kan erg veel pijn doen, waarbij het lijkt alsof de tand of kies hoger zit dan normaal. Parodontitis geeft vaak klachten als pijnlijk, rood en teruggetrokken tandvlees. Ook bloedt het tandvlees veel. Bij een kaakabces treedt er pijn en zwelling op. De wang kan er dik uitzien. Ook treedt er vaak koorts op. Kauwen is vaak pijnlijk en warmte en koud doen pijn aan de tanden of kiezen.

Behandeling

Bij een kaakabces zal er een snede in het mondslijmvlies worden gemaakt. Hierdoor kan de etter wegvloeien. Opmerkelijk is dat hierdoor de pijn al direct minder wordt. De druk is namelijk van het abces af. Het genezen van het abces neemt drie tot acht dagen in beslag. Daarna zal de onderliggende oorzaak behandeld moeten worden. Wanneer dit niet gebeurt, is de kans groot dat het abces terug komt.

Zo zal bij een wortelpuntontsteking een wortelkanaalbehandeling nodig zijn. Bij cariës is het vullen van de gaatjes mogelijk. Bij parodontitis moet er grondig schoongemaakt worden door de mondhygiëniste. Soms is een flapoperatie nodig,waarbij het tandvlees operatief wordt terug geklapt. Na schoonmaken wordt dit weer terug gehecht. Soms is het nodig de tand of kies te trekken. Het gat kan gevuld worden met behulp van een brug of een implantaat met kroon.