Perubalsem, jeukstillend en allergisch

Vroeger werd perubalsem veelvuldig gebruikt in zalven, cosmetica en voeding. Tegenwoordig mag het alleen in gezuiverde vorm gebruikt worden. Sinds 2005 is perubalsem niet meer toegestaan in zijn pure vorm. Perubalsem is afkomstig van de Myroxylon pereirae. De bruingelige hars is vooral bekend van de zalf van Purol. Maar wist je dat het ook in cola en tandpasta zit? Daarnaast vinden we bestanddelen in parfum, kaneel en kruidnagel. Ruim 6 procent va de bevolking reageert allergisch op deze hars. Vaak naast er contacteczeem of een huiduitslag. Daarom moet het dieet soms aangepast worden en wordt het gebruik van producten met dit middel afgeraden.

Wat is perubalsem?

Perubalsem is een bruingelige esterhars (organische verbinding). Deze hars is afkomstig van een Zuid-Amerikaanse boom, de Myroxylon pereirae. De hars ruikt sterk en werd vroeger veelvuldig in zalven en crèmes gebruikt. Tegenwoordig wordt perubalsem nog wel gebruikt, maar niet meer in onbewerkte vorm. De zalf Purol (de bruingele vette zalf) is een belangrijk voorbeeld. In deze zalf wordt perubalsem verwerkt.

Purol ruikt sterk

Dat Purol erg sterk ruikt, is bekend. De basis is vaseline, een vette zalf. Vaseline is overigens een bijproduct van petroleum. Perubalsem zit niet meer volledig in Purol, wel een aantal bestanddelen hiervan. Zo is wolvet hier een van (lanoline, komt voor in schapenwol), benzylbenzoaat (wordt o.a. gebruikt tegen luizen en mijten) en cinnamaat (kaneelzuur). Purol ruikt sterk vanwege het bestanddeel cinnamaat, een kaneelachtige stof.

Samenstelling van perubalsem

Perubalsem kan per keer een andere samenstelling hebben, omdat het een natuurlijk product is. In ieder geval zit er benzylbenzoaat in. Deze stof staat bekend om zijn dodende werking bij schurftmijt. Ook zitten er cinnamaten in. Dit zijn bijvoorbeeld zouten van kaneelzuur of esters (organische verbindingen) van kaneelzuur.

Gebruik van de balsem

Lange tijd werd perubalsem gebruikt om zijn jeukstillende en antiseptische eigenschappen. Antiseptisch wil zeggen: desinfecterend. Dit komt omdat de bestanddelen in perubalsem verschillende mijten en luizen (ook schurftmijt) doden. Ook werd perubalsem in parfum gebruikt. De bestanddelen houden de geurstoffen langer vast. Sinds 2005 mag deze balsem niet meer puur verwerkt worden. In gezuiverde vorm mag deze voor 0.4% maximaal aanwezig zijn.

Zalf met perubalsem erin verwerkt (of tegenwoordig: bestanddelen hiervan), wordt vooral gebruikt voor de schrale huid. Lippen die droog en schraal zijn, kloofjes en een ruwe huid zijn de meest voorkomende toepassingen. Er zijn mensen die de zalf zelfs dagelijks gebruiken en er niet meer mee kunnen stoppen. Daarnaast wordt perubalsem ook wel als geurstof gebruikt, voornamelijk in zalven en parfums. Ook voor de behandeling van winterhanden, wintervoeten, brandwonden en aambeien is het een veel gebruikt middel.

Allergische reactie

Ruim 6 procent van de bevolking reageert allergisch op perubalsem. Dit is een hoog aantal. Te vergelijking: ruim 1 procent van de bevolking reageert allergisch op haarverf. Dit is dan ook de reden dan perubalsem wordt gebruikt bij de plakproef. De plakproef is een allergietest waarbij de huid wordt beplakt met verschillende stoffen. Vaak betreft dit allergenen zoals pollen, boomhars, antibioticum, chroom, nikkel en bestanddelen uit cosmetica. Aan de hand van deze test kan bekeken worden voor welke stof of stoffen de persoon allergisch is. Perubalsem wordt dus ook in de plakproef gebruikt.

Mensen die allergisch zijn voor perubalsem zullen dit merken bij gebruik van de bekende Purol-zalf, maar ook bij gebruik van diverse parfums waaraan de deze bestanddelen zijn toegevoegd.

Symptomen

Vaak ontstaat er een reactie van de huid die zich uit in roodheid, jeuk en zwelling van de huid. Mensen die perubalsem op de huid smeren ter voorkoming van dit soort klachten, kunnen er juist meer last van krijgen. Ook kan perubalsem zorgen voor contacteczeem. Dit is eczeem die ontstaat door contact met een allergeen (stof die voor de reactie zorgt). Bij contacteczeem ontstaan reacties als zwelling van de huid, schilfering, droge huid, roodheid en jeuk. Ook blaasjes of natte eczeem wordt gezien.

Vaak denken mensen met deze klachten dat ze er goed aan doen om een bepaalde zalf te smeren. Purolzalf met perubalsem staat bekend om zijn goede werking bij een schrale huid, en wordt dan ook vaak extra gesmeerd. Wat veel mensen niet in de gaten hebben is dat de klachten steeds erger worden, juist door de allergische reactie op de balsem.

In voeding zit het ook

De bestanddelen zijn ook in voeding terug te vinden. Kaneel, nootmuskaat en kruidnagel bevat vrijwel dezelfde stoffen. Andere voedingsmiddelen met een of meer bestanddelen zijn onder andere cola, frisdranken, kerrie, ketchup, hoestdranken, gebak en koek, koffie, kaneelthee, wijn en tabak. Een allergische reactie op perubalsem in de voeding is uitslag rondom de mond en aan de handen.

Eugenol bij de tandarts

Soms gebruikt de tandarts bij een wortelkaneelbehandeling het middel eugenol. Dit wordt, vermengd met zinkoxide, gebruikt om de tand of kies te vullen. Eugenol geeft kruidnagel, maar ook kaneel de sterke en typische geur. We vinden het ook terug in perubalsem. Eugenol werkt zenuwstillend den kan daarom problemen met zich meebrengen. Overigens zit perubalsem (of bestanddelen hiervan) ook in tandpasta. Ook dit kan allergische reacties met zich meebrengen, vaak bestaande uit uitslag rond de mond en blaren of blaasjes op het tandvlees en de tong.