Klompvoet bij baby en volwassene, symptomen en behandeling

Een klompvoet wordt vaak nogal verward met een misvormde voet. Veel mensen denken bij een klompvoet dan ook aan een klompje of stompje. Maar een klompvoet is een afwijkende stand van de voet. De voet is sterk gestrekt en staat naar binnen toe gedraaid. Hierdoor zal op latere leeftijd moeite zijn met lopen en ontstaan er vooral pijnklachten. Dit wordt veroorzaakt door slijtage van de voet. Een volwassenen met een klompvoet kan moeilijker behandeld worden dan een baby. Daarom is het belangrijk om dit zo snel mogelijk te behandelen. Vaak zal de voet bij een baby met de hand gecorrigeerd kunnen worden. Er wordt dan gebruik gemaakt van gips en later van een operatie. Soms komt een klompvoet weer terug, maar het merkendeel van de kinderen kan na behandeling op normale schoenen lopen.

Wat is een klompvoet?

Een klompvoet wordt ook wel horrelvoet genoemd. We spreken ook wel van talipes equinovarus of pes equinovarus adductus. Dit is een aangeboren afwijking die bij ongeveer 1 op de 600 baby's aanwezig is bij de geboorte. Jongens krijgen er twee keer vaker mee te maken dan meisjes. Vaak wordt bij een klompvoet gedacht aan een stompje of klompje, waardoor de benaming nogal eens voor verwarring zorgt. De voet is echter normaal van vorm maar heeft een afwijkende stand.

Oorzaken

Niet altijd is er een duidelijke oorzaak te vinden voor een klompvoet. Het is in ieder geval aangeboren, dus een baby heeft al een klompvoet wanneer deze nog niet geboren is. Een klompvoet wordt vaker bij jongens dan bij meisjes gezien. Daarnaast komt een klompvoet vaak in combinatie met spina bifida voor. Spina bifida noemen we ook wel een open ruggetje. Dit is een afwijking die gedurende de eerste maand van de zwangerschap al ontstaat. Een of meerdere ruggenwervels sluiten niet goed. Onder andere en waterhoofd en een klompvoet komt vaker voor bij kinderen met een open ruggetje. Bij een open ruggetje gaat het vaker om twee klompvoeten dan één. Erfelijkheid speelt ook een belangrijke rol bij het ontstaan van een klompvoet.

Hoe een klompvoet ontstaat heeft te maken met de groei van de voet. De spieren, pezen en banden groeien tijdens de zwangerschap niet voldoende mee met de voet. Het begint vaak al vlak onder de knie, waar deze spieren en pezen te kort zijn. Hierdoor ontstaat er een afwijkende stand van de voet.

Symptomen

Soms is een klompvoet al tijdens de zwangerschap zichtbaar via een echo. Direct na de geboorte is in ieder geval wel duidelijk dat het om een klompvoet gaat. Maar soms is de diagnose niet zo makkelijk te stellen. Bij sommige baby's lijkt het om een klompvoet te gaan maar is er iets anders aan de hand. En bij andere baby's wordt de klompvoet niet direct vastgesteld.

Een klompvoet ziet er uit als een voet die gestrekt en naar binnen toe staat. De botten in de voet en de enkel zijn vervormd wanneer een klompvoet langer blijft bestaan. Baby's hebben nog geen last van een klompvoet, omdat zij nog niet lopen. Bij volwassene is dit anders. De kuit kan hierbij dunner zijn en het been korter. Dit ontstaat door vergroeiingen van het skelet. Volwassenen met klompvoeten ervaren vooral pijn na het lopen. Ook slijtage zal uiteindelijk een rol gaan spelen. Ook kunnen er psychische problemen optreden. Zo kan de keuze van kleding bemoeilijkt worden, maar ook voor de juiste schoenen. Vooral vrouwen ervaren dit als een probleem, omdat zij graag vrouwelijke schoenen zouden willen dragen.

Behandeling

Het is belangrijk om de behandeling zo snel mogelijk te beginnen. Daarom zal deze dan ook direct na de diagnose en het maken van röntgenfoto's gestart worden. Het kind is dan ongeveer drie maanden oud en de arts moet met zekerheid hebben vastgesteld dat het hier om een klompvoet gaat. Met de hand kan de stand van de voet gecorrigeerd worden. Gipsverband houdt de voet in zijn nieuwe positie. Hierdoor zal de voet uiteindelijk in de juiste stand gaan staan. Dit duurt ongeveer 6 weken. Daarna zal een operatie worden toegepast, waarbij de achillespees wordt doorgesneden en het voetje opnieuw een aantal weken het gips ingaat. Het ingipsen zorgt voor oprekking van de huid, waardoor er na de operatie voldoende huid is om de wond te dichten. Het kind zal gedurende de eerste maanden tot jaren nog met een speciale beugel en schoen moeten lopen of loopgips. Dit voorkomt dat de voet weer terugdraait in de verkeerde stand.

Volwassenen met een klompvoet lopen tegen het probleem aan dat de stand van hun voet niet meer met de hand te corrigeren is. Het skelet is dusdanig vervormd, dat de voet niet meer recht gezet kan worden. Ook hier zal een operatie aan te pas moeten komen. Maar vaak is een operatie niet voldoende, en blijven de problemen aanwezig. Ook kan een behandelde klompvoet later weer krom gaan staan. Dan is het nodig de voet weer opnieuw recht te zetten. Wanneer dit met de hand gedaan kan worden, is de kans op slagen groter dan wanneer de voet niet te corrigeren is met de hand. Orthopedisch schoeisel kan de klachten die bij een klompvoet ontstaan verminderen.